Sürgündeki Arkadaþým.1

Ýki samimi arkadaþ olarak günlerden bir gün akþam yemeðini dýþarýda bir içkili lokantada birlikte yemiþ ve birlikte birkaç kadeh içtikten sonra’ da hesabý ödeyerek evlerimize doðru beraberce gidiyorduk. Sokaklar ýssýzlaþmýþtý ve gecenin ürpertici karanlýðý çoktan çökmüþtü ortalýða. Yürüdüðümüz yol üzerinde her yer sakin ve sessiz görünüyordu.

Caddelerin, mahallelerin sokaklarýn saðcýlar solcular tarafýndan ayrýldýðý korkularýn kol gezdiði caddelerdeki kaldýrýmlardan yürürken birden bir gürültü koptu.

Gürültünün kopmasýyla birlikte ortalýðýn cehennem ateþine döndüðünü gördük. Bir araba yanýyordu biraz ilerimizdeki bir sokaðýn içindeki bir evin önünde.

Her zaman olduðu gibi yine park halindeki bir arabanýn dinamitlendiðini hemen anlamýþtýk. Arabanýn dinamitlenmesiyle birlikte bir baktýk dinamitten parçalanan arabanýn ön kaportasý havada uçuþurken motor kýsmý da, alev almýþ cayýr, cayýr yanýyordu.

Korkmuþtuk.

Çünkü bizim geçtiðimiz yerdeki ve bu olayýn olduðu mahalledeki sokaklar caddeler saðcýlarýn kontrol ettiði sokaklardý. Hiçbir solcu buradaki sokaklardan kolay, kolay geçemez ve caddelerinde dolaþamazdý.

Ben ve yanýmdaki arkadaþým, solcu bilindiðimizden onlara yakalanmamak için dinamitlenen arabanýn bile kime ait olduðunu düþünmeden oradan bir an evvel uzaklaþmak solculara ait mahalleye girmek istiyorduk.

Bir taraftan da, polisler olay yerine gelmeden gözden kaybolmak onlara görünmemek istiyorduk. Çünkü polisler olayý bizim yaptýðýmýzý sanabilirler ve bizi gözümüzün yaþýna bakmadan tutuklayabilirlerdi. Her ne kadar birkaç dakika önce lokantada olmuþsak da, derdimizi polislere anlatýncaya kadar baþýmýza çok iþler gelebilirdi.

Neyse ki polis arabalarýnýn siren sesleri olay yerine yaklaþmadan olayýn olduðu mahalden hýzla uzaklaþmýþ kendi mahallemize girmiþtik. Ertesi sabah olduðunda olay mahalli gazeteler tarafýndan yayýnlanmýþtý ve bizler o mahallede oturan bir solcu ailenin mahalle dýþýna çýkartýlmasý amacýyla, evinin önündeki arabasýnýn kundaklandýðýný gazetelerden okuyarak öðrenmiþtik.

Saðcý dendi, solcu dendi gençliðe,

Kardeþi kardeþe vurdurdu düþman,

Demedik dururken ne oldu bize,

Bir tek pire için, hep yaktýk yorgan.

Bu olayda yanýmda olan beraber içtiðimiz sonra beraber ayrýldýðýmýz evlerimize gittiðimiz arkadaþým bir resmi dairede amirdi. Kendisi çalýþkan dürüst biriydi tek eksiði vardý o da onun solcu biri olmasýydý.

Solcu olduðu için bir gün kendisinin baþka bir yere sürgün edileceðini kendi aramýzdaki sohbetlerimizde tahmin ettiðini bana anlatýr dururdu.

Ýktidar saðcýlarýn elindeydi. Hükümet yeni kurulmuþtu resmi dairelerde taþlar yerinden oynamaya baþlamýþtý. Tayinler çýkmaya baþlamýþ resmi dairelerdeki memurlar arasýndaki solculara dönük sürgünler çoðalmýþtý.

Mevsim kýþ ortasý olduðu için kýþ ortasýnda tayin bir yerden bir yere göçmek ev taþýmak ve bir de eþi çalýþanlar için o günlerde çok zordu.

Arkadaþýmýn eþi kendi gibi memurdu, kendi tayini çýksa onun tayinini yaptýrmak için onun zamana ihtiyacý olduðu gibi, kendi solcu memur olduðu için de bu da çok zordu. Ne zaman bir araya gelsek konuþsak arkadaþým hep baþýna geleceklerden korkuyordu.

Durumundan þüphelenen arkadaþým, bir gün izin almýþ resmi izine ayrýlmýþtý. Evinde gelecekteki günler için bazý planlar yapýyordu. Çalýþtýðý kurumdan istifa etmeyi baþka bir iþ yapmayý düþünürken bir gün kapýsý çalýndý.

Resmen izinli olduðu halde, izninin iptal edildiðini tayinin çýktýðýný gösteren belgeler kendisine oturduðu lojmanýnda teblið edilerek derhal oturduðu lojmanýn vakit geçirilmeden boþaltýlmasý isteniyordu. Yerine yeni tayin edilen kiþinin eþyasýnýn geleceði söyleniyordu. Oysa olayýn olduðu yýllarda bir kiþinin çalýþtýðý iþ yerinden baþka bir þehre tayin çýkmasýndan sonra oturduðu lojmanýnda bir ay daha kalabilme hakký vardý. Ama bu iþlemesi gereken yasal kural, solculara geçerli deðildi.

Arkadaþým olayý duyunca baþýndan vurulmuþa dönmüþtü. Mevsim kýþtý gitmesi gereken yere ne eþinin tayinini yaptýrabileceði zaman býrakýlmýþtý ne de gideceði yerde evinin eþyasýný alýp götüreceði bir lojman vardý. Sýradan bir göreve sýradan bir memur olarak sürgün þeklinde atanmýþtý.

Korktuðu baþýna geldi yerine tayin olan memur evinin eþyalarýný kamyona yüklemiþ bir sabah vaktinde kapýsýnýn önünde durdu. Oysa arkadaþým daha evini boþaltmaya vakit bile bulamamýþtý.

Yeni gelenin eþyalarýný yaðmurdan yaþtan korumak için lojmanýn balkonuna yerleþtirilirken hala lojmanda oturan arkadaþým sinirinden kendi kendini yiyordu. Neredeyse birkaç fedai iþçi içinde otururken evinin eþyalarýný dýþarýya atacaklardý. Allah’tan bunu yapmamýþlardý.   

Ertesi gün arkadaþým çalýþtýðý yere gitti ve apar topar görevinden ayrýldý. On beþ günlük süre içinde yeni bir düzen kurmasý gerekiyordu. Apar topar topladýðý ev eþyasýný kenar mahallerden birinde köhne bir ev bulup evinin eþyasýný oraya taþýdý ve çocuklarýný eþini bu evde yalnýz kendi hallerine býrakarak yeni tayin olduðu yere giderek yeni yerdeki göreve baþladý.

Aklý hep eski yerinde yalnýz kalan çocuklarýndaydý. Çocuklarýný býraktýðý evin olduðu þehirde ne bir akrabasý vardý ne de bir yakýný bir tek ben vardým ben de korkumdan onlarla pek ilgilenemiyordum. Sadece geceleri geç saatlerde yanlarýna gidiyor bir ihtiyaçlarý var mý yok mu onu sorabiliyordum. Onlarýn evlerine gittiðimi en yakýnýma bile söylemiyor korkumdan gizliyordum.

Olayýn geçtiði yýllarda ne cep telefonu vardý ne de evlerde telefon bulunuyordu. Eve telefon baðlatabilmek için yýllarca sýrada beklenmesi gerektiðinden çoðumuzun evlerinde telefon da yoktu. Bu nedenle arkadaþýmýn ailesini telefonla da arayamýyordum.  

Arkadaþým arada bir evine geliyor gidiyor, yeni görev yerine eþinin de tayinini yaptýrýp evini taþýyabilmek için baharýn gelmesini bekliyordu. Ama olmadý olamadý çünkü onun daha bu düþüncesi gerçekleþmeden baþýna hiç beklemediði bir acý olay geldi bir gece.

Hava soðuktu evlerde odun kömür sobalarý yanýyordu. Baþka bir yere sürgün edilen arkadaþým gitmeden önce ben yokken yaksýnlar diye, biraz kömür odun almýþ çocuklarýný yerleþtirdiði kiralýk eve koymuþ yeni görev yerine öyle gitmiþti.

Arkadaþýmýn eþi ve kýzý sobaya kömür koyar yakarlar. Gece soðuktur. Üþümemek için yanýk býraktýklarý sobadan çýkan dumandan bir gece eþi ve bir çocuðu zehirlenirler. Ertesi gün onlarýn evden çýkmadýklarýný gören üst yan komþularý durumdan þüphelenerek polise haber verince acý gerçek ortaya çýkar. Arkadaþýmýn eþi ve kýzý için hayat sona ermiþ Hakkýn rahmetine kavuþmuþ olduklarý anlaþýlýr.

Durum kýsa zamanda etrafta duyulunca ne yapacaðýmý þaþýrmýþtým. Ne arkadaþýmý arayabiliyordum ne de onun bir yakýnýný arayabiliyordum.

Kendilerini hastane morguna yetkililer tarafýndan kaldýrdýktan sonra, baþka bir þehirde sürgünde olan arkadaþýma bu olayýn polisler tarafýndan haber verildiðini duyunca istemeyerek de olsa biraz olsun rahatlamýþtým. Üzerimden büyük bir yük kalkmýþtý.

Arkadaþýmýn akrabalarý, sonra onun eþinin akrabalarý uzak yakýn kimleri varsa toplanmýþ gelmiþti bu acý olayýn yasýný çekiyorlardý olayýn yaþandýðý evde.

Arkadaþýmýn eski iþyerinden hiç kimse onlara sahip çýkmýyor yalnýzca yeni komþularýndan sahip çýkanlar oluyordu. Onlar da mahallerinde böyle bir olayýn üzüntüsüne þahit olduklarý için ölen komþularýnýn yakýnlarýnýn acýlarýný paylaþýyorlardý. Göstermelik komþuluk vazifesi yapýyorlardý.

Arkadaþýmýn aðzýný býçak açmýyordu. Devamlý kafasýný iki ellerinin arasýna almýþ olup bitenleri düþünüyordu. Þimdi hatýrlýyorum da, onu teselli edebilmek için o gün neler çekmiþtim. Delirmiþ gibiydi. Teskin edilemiyordu. Baðýrýyor aðlýyor ona buna saldýrýyor ölmekten öldürmekten bahsediyordu.  

Arkadaþým kaderine lanet okuyor bu duruma sebep olanlara kýzýyor kendi kendini yiyip bitiriyordu. Onu sakinleþtirmek mümkün olmuyordu. Kendini yerden yere çarpýyor keþke istifa etsem de bunlarýn baþýndan ayrýlmasaydým deyip duruyordu.

Savcýlýðýn gerekli tahkikatýndan sonra yakýnlarýna verilen cenazeler piyasadan tutulan vasýtalar vasýtasýyla kendi memleketlerinde gönderilerek baþka þehirlerde defin iþlemi yapýlmýþtý. Çünkü o zamanlarda hastanelerde yeterli ambulans bile bulunmuyordu.

Bu olaydan sonra duyduðuma göre, arkadaþým aklýný yitirmiþ çalýþtýðý kurumda görev yapamaz hale gelmiþ olunca da bunun tedavisi için arkadaþýmý polis nezaretinde Bakýrköy akýl hastanesine kapatmýþlar. Bunu duyunca Ne kadar üzülmüþtüm. Oysa aklý baþýnda ne yaptýðýný bilen saygýn bir insandý.

Saðcý dendi solcu dendi bizlere,

Vursun dendi, para kondu ceplere,

Demedik bizler hiç bu kimden diye,

Vurduk dövdük, önümüze geleni.

Oysa biz birliktik, Alevi Sünni,

Bizdik paylaþan, ayný mahalleyi,

Þu bizler bilirken komþum demeyi,

Deðiþtik bir anda, sað sol çýkalý.

Yazýlar yazarken, biz duvarlara,

Aldýrmazdý vurdumduymaz Ankara,

Baðýrýp çaðýrýrken, biz yollarda,

Baktýk’ ki dost düþman, alkýþlar bizi.

Uyan milletim, yeter artýk uyan,

Düþmandýr, seninle oyun oynayan,

Sen böyle uyursan, sevinir düþman,

Dost düþmana gayrý ezdirme bizi.

Bu olayýn üzerinden bir yýl falan geçmiþti ki benim bulunduðum ve bu olayýn olduðu þehir ikinci bir haberle yeniden sarsýldý.  

…