Bir bardak çay, bir bardak daha ve bir bardak daha… Gün boyu içilen bardaklarca çay; küçük ince belli bardaklardan tutun da büyük kupalara kadar, hafif demli ve tek þekerli. Bazen iki þeker atýldýðý da oluyor. Çaya þeker atmayý býrakamadým. Evet, çok zararlýymýþ biliyorum. Ancak þekersiz çay içmeye alýþamýyorum. Hatta bazen çayý çay için mi içiyorum yoksa þeker için mi içiyorum kesin bir cevap vermek bile zorlaþýyor benim için. Sebebi yalnýzca bu mudur bilemiyorum ama evet kilo problemlerim de var. Gerçek þu ki hayattaki tek problemim de kilo problemi deðil. Alýþkanlýklarýmdan kolay kolay vazgeçememek gibi bir problemim var mesela. Bu çaya þeker atma durumunun da temelde alýþkanlýklardan vazgeçememek problemiyle ilgili olduðunu düþünüyorum. Belki de asýl problemim haddinden fazla düþünüyor olmamdýr. Fazla düþünmek iyi bir þey deðil, bunu bizzat kendimden biliyorum. Çünkü insan ne kadar çok düþünürse o kadar takýntýlý bir hale dönüþüyor. Bende açýk yüreklilikle takýntýlý bir insan olduðumu söyleyebilirim. Takýntýlarýmýn þiddeti sorulacak olursa elbette cevabým da hazýr; herkes kadar iþte.

 

Ýnsan yaþadýkça, yaþ aldýkça ve yaþlandýkça doðal olarak anýlarý da kümülatif bir biçimde artýyor hafýzasýnda. Güçlü bir hafýzasý olanlar için bu durum eðer olumsuz anýlar çoðunluktaysa elbette can sýkýcý bir durum haline dönüþüyor. Montaigne meþhur Denemeler kitabýnýn bir bölümünde þöyle der: “Keskin bir hafýza çoðu zaman ahmaklýðýn belirtisidir.” Bu tespitten hareketle samimiyetle söyleyebilirim ki ahmaklýk hususunda istidadým mevcuttur. Ancak þöyle de bir gerçek var ki olumsuz anýlar insan hafýzasýnda daha kalýcý oluyor. Yani hafýzamýzý ya da zihnimizi beyaz bir kaðýda benzetirsek olumlu ve mutlu anlýlarýmýz silinebilir 2HB kurþun kalemle yazýlýyorsa, olumsuz ve mutsuz anýlarýmýz silinmez tükenmez kalemle kazýnýyor bu beyaz kaðýda. Ýnsan yaþadýkça bu beyaz kaðýdýn beyazý görünmez hale gelebiliyor. Ýhtiyarlýðýn belki de en acý verici tarafý bu olsa gerek diye düþünüyorum. Yani ileriki yaþlarda iki büklüm olmuþ bir halde bedensel nimetlerden mahrum bir halde bir yatakta yatarken insan anýlarýyla baþbaþa kalýyor olmalý. Bu sebepten insan yaþamý boyunca eðer becerebiliyorsa olumlu, mutlu anýlarýný biriktirmeli. Ben bu konuda baþarýlý olduðumu söyleyemem þu ana kadar. Gündelik yaþantýmda karþýlaþtýðým hemen hemen tüm nesnelere dair olumsuz anlýlarým var hafýzamda. Çay ile ilgili olarak da kötü anlýlara sahibim. Bir insanýn çay ile ya da çay içmekle ilgili nasýl bir problemi ya da kötü anýsý olabilir diye düþünebilirsiniz sayýn okuyucularým. Ancak benim var. Bu aný çaydan ya da çay içmekten beni soðutmadý ancak bilinçaltým belirli belirsiz zamanlarda bu anýmý bilinçli tarafýma göndererek günümü zehredebiliyor.

 

Genellikle insanýn hayatýný ve karakterini þekillendiren travmalarý çocukluk dönemlerine rastlar. Biz yetiþkinler çocuklarýn bir þey düþünmedikleri, bir þeyler hissetmedikleri gibi yanlýþ bir fikre sahip olsak da çocuklarýn hassas yüreklerinde þekillenir gelecekleri. Zira bende de aynýsý olmuþtur. Ben parçalanmýþ bir ailenin ilk çocuðuydum. Öyle ki annem ve babam ben altý yaþýmdayken boþandýlar. Takriben ayrýlýklarý ben beþ yaþýndayken gerçekleþti ancak resmi olarak boþanmalarý benim altý yaþýma tekabül ediyor. Kardeþim ise o zamanlar üç yaþýndaydý. Onun travmalarý belki de benden daha aðýr seyretmiþtir. Ebeveynlerim boþanýnca sanki yalnýzca birbirlerinden deðil bizden de kurtulmuþ gibi davrandýlar. Evet, belki eþinizden boþanabilirsiniz ama çocuklarýnýzdan boþanamazsýnýz. Fakat ebeveynlerim bunun farkýnda deðillerdi o zamanlar. Þöyle ki annem ve babam boþandýktan sonra herkes kendi yoluna gitti ve kardeþimle ben ortada kaldýk. Bir anda hem öksüz hem de yetim kalmýþtýk. Sað olsunlar koca yürekleriyle dedem ve babaannem sahiplendiler bizi. (Burada “sahiplendiler” kelimesini özellikle kullandým.) Dedem ve babaannem tüm ihtiyaçlarýmýzý karþýladýlar ellerinden geldiðince. Ancak açýk yüreklilikle þunu söyleyebilirim ki genellikle bir çocuða anne ve babasýndan daha iyi kimse bakamaz. Maddi ihtiyaçlar bir nebze karþýlanýyor olsa da manevi ihtiyaçlar muadil kaynaklardan temin edilemez. Bizzat durumu yaþamýþ birisi olarak böyle bir tespitte bulunma hakkýný buluyorum kendimde. Boþanma ilamýndan sonra kardeþim ile beni geride býrakýp kendi yollarýna bakan ebeveynlerim o zamanlar genç insanlardý ve yeniden evlenmek hususunda bir yarýþ hali içerisine girdiler. Ýlk evlenen annem oldu. Ardýndan babamý da bir evlenme telaþý aldý. Kendine uygun bir eþ arýyordu. Günlerden bir gün dedemlerin evinde bir adam geldi. sonradan öðrendiðim kadarýyla bu adam babamýn evlenmek istediði eþ adayýnýn babasýymýþ ve kýzýný vermeden önce kýzýnýn yaþayacaðý evi kontrol etmek istemiþ. O yüzden bir gece bizde kaldý. Ben altý yaþýndaydým ve kardeþim üç yaþýndaydý. Ýçerisinde bulunduðumuz anne yoksunluðu hissini ayrýca anlatmama gerek yok diye düþünüyorum. Davranýþlarýmýzýn da pek bilincinde deðildik o yaþlarda. O gece adam bizimle beraber kaldý ve ertesi sabah beraber kahvaltý yaptýk. Ancak babaannemin tehdit dolu bakýþlarý dolayýsýyla adamýn bizden pek hoþnut olmadýðýný söyleyebilirim. Muhtemelen adam kýzýnýn bu iki küçük çocuða bakarak ömrünü ziyan etmesini mantýklý ve makul bir karar olarak görmemiþti. Sorun þu ki; bu gerçekleþtirilmesi düþünülen evlilikteki tek sorun kardeþim ve ben olarak görülmekteydik. Ýki çocuklu bir adama kim kýzýný verirdi ki? Ancak biz her zaman dedemlerde kaldýðýmýz ve babamýz bizi zaten sildiði için zaten böyle bir sorun hiç olmamýþtý ama adam bunun farkýnda deðildi. Hâlbuki bu gerçekleþtirilmesi planlanan evliliðin bu iki çocuktan daha mühim sorunlarý vardý; babamýn bir sinir hastasý olmasý ya da iþsiz olmasý gibi. Ama bu sorunlar sanki yokmuþ da yalnýzca çocuklar sorun olacakmýþ gibi görünüyordu.

 

O sabah ki kahvaltý da mevcut bulunan misafirin de tesiriyle normal bir kahvaltý sofrasýnda olmasý gerekenden daha farklý ve daha fazla yiyecekler vardý. Altý ve üç yaþýndaki bir çocuk yoksulluk içindeki bir ailede neyi yiyip neyi yiyeceði hususunda bir bilince sahip deðildir diye düþünüyorum ya da adab-ý muaþeret kurallarý hususunda da pek bilinçli davranmalarý kendilerinden beklenemez. Sonuçta aile Ýngiliz kraliyet ailesinden de olmadýðý için bu çocuklar çocukça hisler ve çocukça davranýþlarla adab-ý muaþeret kurallarýnýn üzerine çýkabilirler. Sanýrým bende de öyle oldu. Bu kahvaltý sofrasýnda çay istememin suç sayýlacaðýný babaannemin öfkeli bakýþlarýný üzerimde hissede kadar elbette bilmiyordum. Babaannem yine de misafirin yanýnda ayýp olmasýn diye bana çay verdi. Ancak kýzýn babasý çoktan kararýný vermiþti. Bu evlilik olmayacaktý. Çünkü çok hoþnutsuz bir þekilde evimizden ayrýlmýþtý. Ýþte bu ayrýlýþýn sorumlusu da kardeþim ve ben ilan edilmiþtik. O yýllarda hakaret þiddetten sayýlmýyordu elbette. Ne hata yaptýðýmýn da pek farkýnda deðildim ayrýca. Babaannem ve özellikle babam suçlu olarak beni ilan etmiþlerdi. Babaannem bir çaydanlýk çay demledi ve hepsini bana döve döve içirdi. Bir yandan da misafirin yanýnda çay istememem için bana ikna edici bir biçimde telkinlerde bulundu. George Orwell’in 1984 isimli kitabýnda da bahsedildiði gibi; “Fiziksel acýdan tek þey isteyebilirsiniz; durmasýný. Acýnýn karþýsýnda kahraman yoktur.”

 

Elbette þimdilerde ben birilerini suçlayacak faslý çoktan geçmiþ bir yaþta bulunuyorum. Bu travmatik durumdan elde edeceðim tek çýkarým olsa olsa ibret almak olur. Gerçekten de ibretlik bir durumdur zira yaþadýðým. Bir daha herhangi bir zaman diliminde yaþanmamasý için çaba sarf edeceðim bir durum. Normalde böyle bir trajik durumu yaþamýþ herhangi bir insanýn sahip olacaðý tutum ve davranýþ kuþkusuz çaydan ya da çay içmekten soðumak olurdu. Ancak ben bu satýrlarý yazarken dahi çayýmý yudumluyorum. Aslýna bakýlýrsa lise yýllarýmda çay ile daha haþýr neþir oldum diyebilirim. Özellikle de amcalarým sayesinde. Amcalarýmýn üçü de çay tiryakisiydi. O yýllarda yapacak daha baþka bir iþimde yoktu açýkçasý. Buna bir iþ gözüyle bakmak ne kadar doðrudur bilemiyorum ama yokluklar içinde bir mutfakta yapýlabilecek tek þeyin çay demlemek olduðunu düþününce o kadar da yanlýþ bir iþmiþ gibi görünmüyor insanýn gözüne.

Yaþa gör temaþa diye boþuna dememiþler eskiler. Benimde yaþamdan payýma düþen bu tür olumsuz anýlar oldu. Bir zamanlar gerçekten derinden üzüntülere yol açmaktaydýlar bu kötü anýlar. Ancak dediðim gibi birilerini suçlayacak ya da hayýflanacak faslýný çoktan geçtim ömrümün. Eli kalem tutan birisi olarak bunlarý yazmaktan da gocunmuyorum. Aksine yazmanýn var olmakla eþ olduðuna tüm kalbimle inanýyorum. Söz uçarsa ve yazý kalýrsa, biz insanlarda uçup gideceðiz bu dünyadan sanki hiç yaþamamýþ gibi. Yani hiç sevmemiþ, hiç üzülmemiþ, hiç hissetmemiþ ve hiçbir yaþanýlmýþlýðýn içerisinde bulunmamýþ gibi. Ölmek bir þey deðil de bu zoruna gidiyor insanýn. Bu yüzden tüm samimiyetimle ve tüm açýk yürekliliðimle yazýyorum hissettiklerimi, yaþadýklarýmý, anýlarýmý. Bir iz kalýr belki benden geriye. Zira mühim biri olamasam da hiçbir zaman, bende yaþadým bu dünyada, ben de var oldum, bende hissettim sevgiyi, acýyý, çileyi ve ýstýrabý herkes kadar iþte…