Mehmet Akif Ersoy’u hepimiz tanýyoruz. Cumhuriyet Dönemi þairi, gazeteci yazar, veteriner hekim, öðretmen, vaiz, hafýz, Kur’an mütercimi, yüzücü, milletvekili… Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal marþý olan Ýstiklâl Marþý’ný yazan "Vatan Þairi"/ "Milli Þair." Onun Ýstiklal marþý yazma anýsýný da bilmeyenimiz pek yoktur. Ýstiklal Madalyasý sahibi bu büyük þairin konulan 500 liralýk ödülü de kabul etmeyip Hilal-i Ahmer bünyesinde, kadýn ve çocuklara iþ öðreten ve cepheye elbise diken Dar’ül Mesai vakfýna baðýþladýðýný da illa ki biliyoruzdur.

Mehmet Akif Ersoy, I.Türkiye Büyük Millet Meclisinde milletvekili olarak görev yapmýþ Anadolu’nun birçok þehrinde camilerde verdiði hutbelerle halkýn milli duygularýný coþturmuþ ve halkýn milli mücadeleye destek vermesinde önemli rol oynamýþtý. Ve Kurtuluþ Savaþýný destanlaþtýrarak yazdýðý Ýstiklal Marþý’ný da millete armaðan etmiþti.

Onun hayatýyla ilgili pek fazla bilinmeyen iki konu ise içler acýsýdýr.

Birinci konu þu:

Mehmet Akif Ersoy, 17 Haziran 1936’da Mýsýr’dan Ýstanbul’a döndüðünde siroz hastasýydý. (Siroz hastalýðýný alkol kullananlara özgü bir hastalýk olduðunu sananlara Mehmet Akif Ersoy’un hayatý boyunca aðzýna hiç alkol deðdirmediðini hatýrlataklým.) Geldiðinde, hiç mal varlýðý ve parasý yoktu. 1 Haziran 1936 tarihi itibarý ile 478 lira 20 kuruþ emekli maaþý baðlandý. Bu maaþ 1936 yýlý Ekim ayýndan itibaren ödenmeye baþlandý. Ekim’de toplu olarak 2976 lira olan birikmiþ maaþlarý, emekli cüzdanýnýn son sayfasýnda yazýlý “600 lira borç” düþtükten sonra kalan kýsým ailesine ödendi ve Mehmet Âkif bundan iki ay sonra vefat etti. 27 Aralýk 1936’da Beyoðlu’ndaki Mýsýr Apartmaný’ndaki evinde öldükten sonra cenazesi sýradan bir törenle kaldýrýldý ve resmi bir katýlým olmadý. Mehmet Akif Ersoy’a cenaze töreni bile çok görülmüþtü. Devletin bu tutumunu tepki olarak büyük bir üniversiteli genç topluluk katýldý; ne var ki bu gençlerin öncülüðünü yapmýþ olanlar gözaltýna alýnarak, “ne sýfatla resmi makamlarýn törene gerek görmediði bir þairin kabri baþýnda toplaþýp, konuþma yaptýklarý” sorgulandý.

Mehmet Akif’in Cenaze namazýna bir hukuk fakültesi öðrencisi iken katýlan Prof.Dr. Sulhi Dönmezer 5 Ocak 1987 de Tercüman gazetesinde “ Akif’in Cenaze Töreni” baþlýklý yazýsýnda o günü þöyle anlatacaktý:

‘…O zamanlarýn ülkemizde egemen tek partinin otoriter düzeni içinde kimse idare ile çeliþkiye düþmek istemediði için basýnda Mehmet Akif’in yurda dönüþü ve hastalýðýnýn seyri hakkýnda pek fazla haber yayýnlanmazdý….

Bizler alana geldiðimizde, namaz saatinin yaklaþmýþ bulunmasýna raðmen bir tabuta rastlamadýk, hep birlikte bekliyoruz. Birden lokantanýn ön kýsmýný bir cenaze otomobilinin geldiðini gördük, iki kiþi üzerine örtü dahi konmamýþ bir tabutu indirdiler. Yoksul bir fakirin cenazesinin getirildiðini düþünerek bir kýsým arkadaþlar yardýma teþebbüs ettiler. Fakat tabutun Mehmet Akife ait bulunduðu anlaþýlýnca bir anda yüzler genç aðlamaya baþladý. …Gençler hemen Emin Efendi Lokantasýnýn bayraðýný alarak tabutun üstüne örttüler. Sonra merhumun bir kýsým arkadaþlarý gelmeye baþladý ama ne vali,ne belediye reisi ve ne de tek partinin zimamdarlarýndan hiç kimse ortalarda yoktu.”

Mezarlýðý da iki yýl sonra bu gençler tarafýndan yaptýrýldý. Kabri 24 yýl sonra (1960’da) yol inþaatý nedeniyle Edirnekapý Þehitliði’ne nakledildi.

Gelelim ikinci konuya:

Mehmet Akif’in Ýsmet Haným’la evliliðinden Cemile, Feride, Suad, Emin ve Tahir isimli beþ çocuðu bulunuyordu. Milletvekiliði yapmýþ, Ýstiklal Marþýný yazmýþ, parayý elinin tersiyle itmiþ bir dava ve fikir adamý olan Mehmet Akif Ersoy’un bu çocuklarýnýn hepsi bütün hayatlarýný büyük bir yoksulluk ve sefalet içinde geçirerek göç ettiler bu dünyadan…

Büyük oðlu Emin Ersoy askerlik görevini yaptýðý sýrada, koðuþtaki arkadaþlarýna Kur’an okuyup tefsir ettiði gerekçesiyle Divan-ý Harbe verilip tutuklandý. Sonra çavuþ arkadaþýnýn yardýmýyla askeri cezaevinden kaçarak, o dönemde Fransýz manda yönetimindeki Kýrýkhan’a kadar geldi. Kýrýkhan’da yakalanan Ersoy ve arkadaþý Türkiye’ye iade edildi. Cezasýný çeken talihsiz adam uzun yýllar yoksulluk içinde yaþadý. Beþiktaþ’ta bir çöp bidonunun içinde ölü bulundu.  Duayen gazeteci Çetin Altan, onunla ilgili bir anýsýnda þöyle yazmýþ: “1961, yahut 62’ydi. Milliyet’deki odamda oturuyordum. Yanýmdaki odada da, Ýttihatçý politikalarýna ve arkasýndan da 1920’ler Ankara’sýna karþý çýktýðý için; Cumhuriyet’den sonra, Türkiye’de oturmasý istenmeyen "150 kiþilik liste"ye girmiþ Refi Cevat Ulunay oturuyordu.

Bir ikindi üstüydü. Aklýmda kaldýðý kadarýyla güzel günlerden biriydi.

Bayram içeri girdi:

- Sizi biri görmek istiyor, dedi.

- Buyursun...

Ýçeri traþý uzamýþ, üstü baþý bakýmsýz, yaþlýca, çelimsiz bir adam girdi. Hazýrolu andýran bir duruþ ve hafif bükük bir boyunla:

- Bendeniz, dedi, Mehmet Akif’in oðluyum...

Bir anda ne olduðumu yine þaþýrdým ve nasýl þaþýrdým bilemezsiniz.

Eski bir dostluk havasý yaratmak istercesine:

- Oooo buyurun buyurun, nasýlsýnýz... Türünden bir yakýnlýk göstermeye çalýþtým.

O tavrýný bozmadý:

- Rahatsýz etmeyeyim, dedi. Sizden ufak bir yardým rica etmeye gelmiþtim...

Gökler mi tepeme yýkýldý; yer mi yarýldý da, ben mi yerin dibine geçtim; doðrusu fena allak bullak oldum...

Ve yine tek yapabileceðim þeyi yaptým, cüzdanýmý çýkarýp uzattým.

O, bükük boynuyla:

- Siz ne münasip görürseniz, dedi.

Cinnet cehennemlerinin tüm yýldýrýmlarý düþüyordu yüreðime.

- Durun bakalým neyimiz varmýþ, gibilerden cüzdaný açtým; içinde ne varsa çýkardým, -fazla bir þey de yoktu- elimde tuttum. Bir iki adým attý. Sanýrým sadece bir 10, yahut 20 lira aldý...

- Çok çok teþekkür ederim, rahatsýz ettim, dedi ve çýktý.

Aradan bir ay geçti geçmedi. Gazetelerde küçük bir haber iliþti gözüme...

Beþiktaþ’daki çöp bidonlarýndan birinde Mehmet Akif’in oðlunun ölüsü bulunmuþtu...(08.1999 sabah gazetesi)

Babasý Mehmet Akif’in emekli maaþýyla geçinen küçük kýzý Suat Ersoy da 1991 yýlýnda üzücü olaylarla karþýlaþtý. Kýzlarý Ferda ve Selma Argon’la birlikte Beyoðlu’nda yaþayan Suat Haným evden atýlmak istendi. Bu üzücü olayýn gazetelerde yer almasý üzerine dönemin Baþbakaný Turgut Özal, Suat Haným’a Halkalý’da bir daire tahsis etti. Ancak ekonomik sýkýntýlar ailenin yakasýný bir türlü býrakmadý. Evini satmak zorunda kalan Suat Ersoy Haným, Kadýköy’de Vakýflara ait döküntü ahþap bir eve taþýndý. Suat Ersoy haným bu evde zor günler yaþadýktan sonra yaþama veda etti.

Mehmet Akif’in küçük oðlu Tahir Ersoy ise tercüman olarak çalýþtýktan sonra emekli oldu. 2000 yýlýnda da karaciðer ve kalp yetmezliðinden vefat etti. Emekli maaþý yeterli olmadýðý için Ankara’da SSK’ya baðlý bir hastanede tedavi edilen Ersoy, daha sonra Ýstanbul’a getirilerek, Esma Hatun Hastanesi’ne yatýrýldý. Ancak hastalýk iyice ilerlemiþ olduðundan tedavi sonuç vermedi ve Tahir Ersoy hayata gözlerini kapadý. Tahir Ersoy’un cenaze törenine de týpký babasý gibi sessizce kaldýrýldý.

Yýllardýr þiirleri okunan, fikirleri savunulan ve örnek bir þahsiyet olarak gösterilen vatan þairinin evladýydý onlar, bunu mu hak ediyorlardý?
*

ONDAN SONRA;

Enver Paþa’yý hepimiz tanýyoruz. Osmanlý Ýmparatorluðu’nun son yýllarýnda etkin olan Osmanlý askeri ve siyasetçisi… Onun 1914’te Padiþah Abdülmecit’in torunu (Þehzade Süleyman’ýn kýzý) Naciye Sultan’la evlenerek Osmanlý hanedanýna damat olduðunu da bilmeyenimiz pek yoktur. Ýttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularýndan ve iktidara gelmesini saðlayan önderlerinden olduðunu, 1914’te Almanya ile askeri ittifaka önayak olarak Osmanlý Devleti’nin I. Dünya Savaþý’na girmesine öncülük ettiðini, savaþ yýllarýnda "Harbiye Nazýrý ve Baþkumandan Vekili" sýfatýyla askeri politikayý yönettiðini ve savaþýn kaybedilmesinden sonra gittiði Türkistan’da Bolþeviklere karþý yaptýðý bir çatýþma sýrasýnda öldürüldüðünü ve Tacikistan’da Çeðen köyüne gömüldüðünü de illa ki biliyoruzdur.

Enver Paþa’nýn naaþý Cumhurbaþkaný Süleyman Demirel’in gayretleriyle Türk bayraðýna sarýlý tabut içinde Ýstanbul’a getirildi. Ve ölüm yýldönümü olan 4 Aðustos 1996 tarihinde, Þiþli Camii’nde 8 imamýn kýldýrdýðý cenaze namazýnýn ardýndan Þiþli’deki Abide-i Hürriyet Tepesi’nde, Ýstanbul Büyükþehir Belediyesi ve Kültür Bakanlýðý’nca ortak olarak hazýrlanan, Talat Paþa’nýn yanýndaki mezara ‘þaþaalý bir törenle’ defnedildi. Törene dönemin Cumhurbaþkaný Süleyman Demirel, Milli Savunma Bakaný Turhan Tayan, Devlet Bakaný Abdullah Gül, Saðlýk Bakaný Yýldýrým Aktuna, Kültür Bakaný Ýsmail Kahraman, ANAP Milletvekili Ýlhan Kesici ve Ýstanbul Valisi Rýdvan Yeniþen’le Enver Paþa’nýn torunu Osman Mayatepek’le diðer yakýnlarý katýldý.

Enver Paþa’nýn dört kardeþi daha vardý. Kardeþleri Nuri Killigil, Kâmil Killigil (Abisi Enver Paþa’nýn ölümünden sonra onun karýsý Naciye Sultan ile evlenecek), Mediha (General Kazým Orbay ile evlenecektir) ve Hasene’ydi (Selanik Merkez Kumandaný Nazým Bey ile evlenecektir). Naciye Sultan’la evliliðinden Türkân Mayatepek (ö.1989) ve Mahpeyker Ürgüp adlý kýzlarý ve Ali Enver Akoðlu (1921-1971) adlý bir oðlu vardýr

Osmanlý’nýn son dönemine damgasýný vuran Enver Paþa ve ailesi üzerinden kara bulutlar hiç eksik olmadý. Aile sürgünler, erken ölümler ve intiharlarla sarsýldý. Aralarýnda yoksulluk içinde bakým evlerinde ölenler oldu.

*

ONDAN SONRA;

Mehmet Akif’in cenazesine ve çocuklarýna sahip çýkýlmazken II.Wilhelm’in üfürtmesiyle Avrasya Ýmparatoru olmaya kalkmýþ ve Berlin kulislerinde Osmanlý Devleti’nin adýný Enverland’a çevirmiþ; II.Meþrutiyet döneminin astýðý astýk, kestiði kestik, tanrýsal paþasý, Enver Paþa’nýn naaþýnýn Tacikistan’dan getirilip devlet töreniyle defnedilmesi benim gibi sizlere de manidar gelmiyor mu?

Bilmiyorum sahiden, insan diye kime diyoruz.