Kurban bayramýnýn son günüydü. Madam oturmaya geldiðinde, Müslüman bayramýnda bayramlaþmaya gelen bir hýristiyaný sempatiyle karþýlamýþtýk. Ne var ki, geliþinden çok geçmeden asýl niyetini ortaya koyunca, bu sempati anti sempatiyle yer deðiþtirivermiþti.

"Özür dileyerek, sizden baþk"a bir eve tasinmanisi rica etmeye gelmisim…"

Baþka bir eve mi? Yani, evi boþaltmamýzý mý istiyorsunuz?"

"Evet…"

"Ama Madam, böyle damdan düþer gibi! Bir kusurumuz mu oldu da…"

"Yok efenim, estagfurullah… Sisin gibi iyi bir komsu basim üstünde… Maamafih, bu daireyi ve kendi oturduðum daireyi satmis bulunuyorum… Bendeniz Ýstanbul"a dönmek üsere kardeþlerimden davet almisim, fakat evin alicileri demektedir evi bos teslim almak isteriz yoksa istemeyis…"

Evi satýn alanlar, evleri boþ teslim almak kaydýyla satýn alacaklarýný söylediklerinden kadýncaðýz telaþa kapýlmýþtý.

Babam, madamýn mazeretini olumlu karþýladý.
Hiçbir zaman ev sahibi olamadýk, ama kiraya verilen evlerin hepsi bizim sayýlýrdý.

Madam, evimizin nakliye masraflarýný da üzerine alýnca, annem iki gün içinde yeni bir ev tuttu; tutulan evin kirasý da daha ucuz olunca iki gün içinde taþýndýk.

Safinaz ablaya veda bile edememiþtim, ama o benim için deðerliydi, çarþýda yanýna gider görüþürdüm.

Bahçelievler"de, köþe baþýndaki iki katlý bir binada, üst kattaki salon gibi geniþ bir sofasý olan iki odalý bir eve taþýndýk. Bu evin de mutfaðý önünde küçük bir balkonu vardý. Binanýn iki sokaða bakan dýþ yüzlerinde dükkanlar vardý; bana tahsis edilen odanýn altýndaki dükkan bir marangozhaneydi, diðerleri de bir terzihane ve bir dernek lokali. Dükkânlarýn arkasýnda kalan kýsýmda, bizim alt katýmýzda da tek odalý küçük bir baþka ev vardý, yaþlý bir karý koca olan Muhittin Amca ve Meryem teyze ile oðullarý Mehmet oturuyordu. Binanýn dýþýnda evin giriþ kapýsýnýn hemen yanýnda da, sanýrým dükkanlara mahsus bir hela vardý. Helayý zaman zaman yoldan geçenler de kullanýyorlardý.
Yeni evimize taþýndýðýmýzýn hemen ertesi günü Seyitgazi"ye döndüm.
Seyitgazi"ye büyükbabasýnýn evine Ramazan bayramýnda gelmiþ olan Mesut, bu defa, Kurban bayramýnda gelmemiþti. Üzüldüm.

Seyitgazi Atatürk Ýlkokulunda geçirdiðim bir yýlýn, Eskiþehir Ziya Gökalp Ýlkokulunun beþinci sýnýfýnda geçirdiðim bir yýldan farklý bir yaný olmadý. Her iki okulda da þöyle doya doya arkadaþlýk yapabileceðim bir grubum olmamýþtý.
Sýnýfýmda ayný sýrada oturduðumuz Kýrkalý Nazmi, en iyi arkadaþýmdý. En çok ondan yakýnlýk görüyordum. Þiþmandý. Geniþ, taraklý burnunun toparlak ucu bir sivilceyi andýrýr gibi kýrmýzýydý. Burnundan sümüðü hiç eksik olmuyordu, üst dudaðýnýn üstünde aþaðý doðru inmeye baþladýklarý zaman, "hýýðh!" diye, gerisin geriye burnunun içine çekerdi onlarý. Bizim evin bulunduðu sokakta otururlardý, okula birlikte gidip gelirdik. Koca götünü kaldýrýp aðaçlara týrmanamadýðý için, Þefika teyzenin aðaçlarýndan kendisi için bir þeyler aþýrtýrdý bana.
Ýlkokuldan sonra bir daha görüþemediðim Nazmi"yi yýllar sonra askerlikte yaptýðým bir kavganýn cezasý sivildeyken gelince sekiz günlüðüne girdiðim Eskiþehir Kapalý Cezaevinde gardiyan olarak gördüm. Beni görür görmez tanýdý, ama tanýmazlýktan geldi. Bir daha da yakýnýma sokulmadý bile…

Çolak Necati, Bulgaristan"dan Türkiye"ye ailesiyle birlikte göç ederek gelmiþti. Türkçeye tam hakim deðildi ve kötü bir þiveyle konuþurdu. Sýnýfýn haylazlarý iki de bir "macýr, macýr, götü cýrcýr," türünde tekerlemelerle rahatsýz ediyorlardý çocuðu. Sonunda ben müdahil oldum olaya. Ayný bahçede oturduðumuz Gül öðretmene gittim, "sýnýfýn haytalarýný" þikayet ederek yardýmcý olmasýný rica ettim. O da sýnýf öðretmenimize olayý aktardýktan sonra, haytalar kara tahtanýn önüne dizilip avuçlarý açtýrýlarak "Bundan böyle Necati"ye sataþanlar bu dayaðý gene yerler!" denildikten sonra cetvelle avuçlarýna vuruldu.
Necati, kendisi için yapýlan bu kayýrmadan mutlu halde sadistçe sýrýtmaktaydý.

Necati"nin hemen önündeki sýrada iki tane kýz çocuðu oturuyordu. Kýzlar, onun yüzünden dayak yiyen arkadaþlarý için üzüntüden olsa gerek, "çolak þey, nolcak!" diye mýrýldanmýþlar.
Necati ayaða fýrladý, kendine has þivesiyle baðýrmaya baþladý: 
"Te be üretmenim! Üretmenim gý…Aha bu kapçýn aðzlý gýz, dediki, baða, þulak þey dedi!"

Ne dediðini kendisinden baþka hiç kimse anlayamadý. Öðretmenimiz de anlamýþ gibi yaparak, "tamam, oðlum, anladým. Otur yerine!" diyerek sakinleþtirdi onu.

Necati, sýnýftaki bu tür aþaðýlamalarýn etkisinde kalarak yaþadýðý aþaðýlýk duygusuyla derslerde çok baþarýlý oluyordu. Aþaðýlýk duygusunun insaný teþvik eden, itici bir etkisi olduðunu Necati"den dolayý öðrenmiþtim. Ama bunlarýn, aþaðýlýk duygularýný aþamamalarý durumunda da çevreye verebilecekleri zararlarýn bir kaçýný bizzat yaþamýþtým…

Okullar tatil olup da diplomamla eve döndükten sonra, bir daha Seyitgazi"ye gitmedim. Esin ablamýn yanýnda Ersin kalmaya baþlamýþtý.

Seyitgazi"de ablamla geçirdiðim sekiz, dokuz aylýk süreçte bir defa bile Seyitgazi"ye gelmeyen annem, haftanýn iki, üç günü Seyitgazi"ye gider olmuþtu. Hatta babam bile bir hafta sonunda gidip gelmiþti.

Ýlkokul bittikten sonra da arkadaþlýðýmý sürdürdüðüm tek sýnýf arkadaþým Necati"ydi. 

Necati"nin babasý Eskiþehir"de bir köfteci dükkânýnda iþe girmiþti; ailesi, okullarýn tatile girmesinden hemen sonra Eskiþehir"e göç etmiþti.

Necati"de týpký Mesut ve benim gibi Bahçelievler mahallesinde oturuyordu. Onu Mesut ile tanýþtýrdýktan sonra iyi bir üçlü oluþturmuþtuk. Baþ oyunlarýmýz misket ve langýrt (masa topu) idi. Misket oyununda usta olan bendim. Yüzlerce, rengarenk misketim vardý, her gün önüme döküp, her birini adeta okþarcasýna sevdiðim... Masatopunda en ustamýz Necati"ydi; oðlan o sakat eliyle harikalar, yaratýyordu. Langýrt salonun da Necati"yi yenebilen hiç kimse, çýkmamýþtý. 
Bir de Eskiþehirspor"un maçlarýný hiç kaçýrmazdýk. Eskiþehirspor"un fýrtýna gibi estiði yýllardý. Paramýz olmadýðý için maçlara bir yolunu mutlaka bularak kaçak giriyorduk. Düz duvara týrmanma becerisine sahip cambazlar gibiydik. Kabalarýmýza izlerini býrakan coplar, ellerimize batan dikenli teller fayda etmiyordu; sakatlanan kaçaklar da oluyordu sýk sýk… 

Benim ayrýca Safinaz ablam vardý ve haftanýn bir iki gününde mutlaka onun yanýna uðruyordum.

Annemin yokluðu ve babamýn iþi nedeniyle epeyce baþýboþ kalmýþtým. Günün hemen her saati, langýrt salonunda geçmekteydi. Langýrt oynamaya para dayanmýyordu, babalarýmýzýn verdiði okul harçlýklarýndan baþka, baþka para kazanma yollarý arýyorduk. Mesut her ne kadar gayri meþru yollara yanaþmýyordu ise de Necati onun tam tersiydi. Langýrt için annesinin en çok yumurtlayan tavuðunu bile aþýrýp satmýþtý, hatta bir bakýr güðümünü de... Bende ondan aþaðý kalmýyordum. Annemin yýllardýr kullandýðý pirinçten bir havaneli ile tokmaðý vardý, ben hurdacýya satana kadar; sonra, evimize girip çýkanlardan birinin yürüttüðüne karar verilince ben suçlanmaktan kurtulmuþtum.

Bakkala veresiye yazdýrýp alýþ veriþ ederdik, aybaþý geldi mi de götürür borcumuzu öderdik. Yaptýðýmýz alýþveriþin kaydedildiði küçük bir bloknotumuz olurdu. Aybaþý geldi mi, annem, al þunu bir hesapla derdi. Otururdum, sayfa sayfa toplardým tutarlarý, ama illa ki, bir on, onbeþ lira fazla çýkartýrdým rakamlarý. Annem topladýðým rakam kadar parayý yolladýðýnda fazla olan bakiyeyi cebime indirir, kalan bakiyeyi de bakkal Ahmet"e teslim ederdim. Benim de aybaþýndan aybaþýna aldýðým bir maaþ gibiydi bu para. Doya doya langýrt oynardýk birkaç gün.

Mahallemizin ekmek fýrýnýnýn bir uygulamasý vardý, yüzlük fiþ koçanlarý veriyordu müþterilerine, fiþ parasýný da veresiye yazýyordu. Mahallelinin baþka baþka yerlerden ekmek almalarýný engelleyip hepsini kendisinden ekmek almaya alýþtýrmak için akýllýca bir uygulamaydý. Maaþla çalýþan babamda bu aylýk fiþlerden alýyor, evimizin ekmek ihtiyacýný bu fiþlerle karþýlýyorduk. Necati"nin babasý ise evin ekmek ihtiyacý için nakit para kullanýrdý. Ekmek almasý için fýrýna yollanan Necati, önce bana gelir, ben bizim evin ekmek fiþlerinden týrtýklayýp Necati"lerin evine fiþle ekmek alýrdým. Necati"ye verilen nakit para ile de… (bilin bakalým ne yapardým?) Yaptýðým þu idi: Garip babamýn iki yakasýný bir araya getirmemek için üstüme düþen ihanetleri! 

Sokakta, kapýmýzýn önünde tek baþýma misketlerimle oynuyordum. O arada bir bohçacý kadýn gelip acele ederek helâya girdi; kadýncaðýz çok sýkýþmýþ olmalýydý. 
Helâ kapýsýna doðru yuvarlanan bir misketimi almak için eðildiðimde, gözlerim helâ kapýsýnýn altýndaki aralýktan içeri doðru kaydý. Helâya giren kadýnýn, aslýnda bir erkek olduðunu görerek, misketlerimi bile toparlayamadan, korkuyla evden içeri kaçtým.

Görüleni, görme þeklinin suçluluðunda anneme bir þey söyleyemeyerek, hemen evin mutfaðýna koþturdum. Mutfak penceresinden helâ kapýsýný ve misketlerimi gözetlemeye baþladým. 

Benim için misketlerim altýn deðerindeydi. Sokaktan geçen bir çocuðun, onlarý fark edip toplamasýný istemiyordum. Ne çare ki, oradan geçmekte olan daha ilk çocuk, onlarý fark ederek, toplamak istedi. Hemen mutfak penceresini açtým, çocuða, "hiþt! Býrak len onlarý! Onlar benim!" diye seslendim. Çocuk bir anlýk tereddütten sonra geçip gitti.
Bohçacý adam heladan çýktýktan sonra gider gitmez aþaðýya koþturup misketlerimi toplayacaktým. Ne var ki, helâdaki bir türlü çýkmak bilmemekteydi. Bekle babam bekle!
Sokaktan geçen bir diðer çocuk daha misketlerimi toplamaya niyetlendi. Baktým, langýrt salonundan tanýdýðým birisiydi, adýný da biliyordum. Hemen camý açýp seslendim: "Hiþt, Nezih! Siktir ol git len, misketler benim!" Oðlan, sert tavrým karþýsýnda, korkarak oradan uzaklaþtý.

Helâdaki, nihayet dýþarý çýktý. Çýkar çýkmaz da çýðýrtkanlýða baþladý. 

"Çarþafçý geldi, haným!" 

Sesinde erkekliði çaðrýþtýran hiçbir tonlama yoktu; hatta benim diyen kadýnlardan daha kadýnýmsýydý.
Bizim dýþ kapýya yanaþýp tokatladý. "Bohçacý-ý!"
Bohçacý bir an üzerine bastýðý bir misketi hissederek yere bakýnca, yerdeki cicili bicili misketlerimin üzerine eðile eðile toparladý onlarý, bir güzel çantasýna sokuþturdu. Gýkým çýkmadý tabii ki!

Baþýnda beyaz bir yemeni iki yanaðýný kapattýktan sonra uçlarý omuzlardan sarkýtýlmýþ, altýnda kahverengi tonlarda bluz ve þalvar suya hasret gibi kayýþlaþmýþtý adeta; kim örtü, çarþaf alýrdý ki böyle pis bir satýcýdan. 

Benim annem alýrdý.

Annem onun seslenmesini iþiterek mutfaða geldi, beni pencere önünden çekiþtirip içeri doðru savurduktan sonra pencereyi açýp baktý. Hemen karþý hamleyle ben de sokuldum, maksadým bohçacýyý evin içine sokmasýna engel olmak, ama bunun için de onun kadýn olmadýðýný bir þekilde anneme söylemek gerek. Annemin soracaðý kesin olan, nereden biliyorsun, sorusunun cevabý oluverse, hemen söyleyeceðim, ama…

Bohçacý onun baktýðýný görerek, "bohçacý geldi, haným! Bakmak ister misin?" diye sordu.

Annemin belli ki, almak istediði bir þey vardý. Sordu: "Ýðne oyan var mý, iðne oyan?"

Bohçacý kadýn, þey, yani, adam, gelmiþ olduðu istikameti göstererek, "az ötede, minibüste, envaye çeþidi var hanýmcým. Alacaksan, þoföre edeyim bi iþaret, getiriversin," deyince;
Annem, "Parasýnda anlaþýrsak, beðenirsem alýrým tabii, ayol! Almayacak olsam, var mý diye niye sorayým ki?" diye çýkýþtý.
"Ýyi madem," diyerek, bohçacý, yakýnlarda olduðu anlaþýlan minibüsünün þoförüne yolun ortalarýna kadar hareketlenerek iþaret vermeye baþladý.

Eyvah ki, ne eyvah! Herif girecek eve… Çaresizce, hayal gücümü konuþturdum.

"Anneciðim, sakýn sokma onu eve!"

"Nedenmiþ o?"

"Þey, valla, gastede okudum dün. Sapýk erkekler varmýþ bi çok, bohçacý karý kýlýðýna girerek, girdikleri evlerde, evdekileri baðlayýp, kadýnlarýn kollarýndan bileziklerini alýyorlarmýþ."

"Git len baþýmdan, palavracý!"

"Vallaha palavra deðil. Ýnanmazsan gasteyi bulup getireyim de, göstereyim sana da…"

"Tamam, git, getir, göster!"

Duvara tosladýk. Öyle bir gazete nereden bulurum ben þimdi? Biraz daha abartarak ikna edebilir miydim ki annemi? "Ya, bi de benim sözümü dinlesen, ölür müsün? Hem, gastede yazan biþi da vardý. Bohçacý adamlar, girdikleri evde karýlarýn ýrzýna da geçiyolarmýþ…"

Annemin pek hoþuna gitti bu, tiz bir kahkaha savurdu. Tabii ki, olacak olan deðil, benim abartmam; yanlýþ anlaþýlmasýn sakýn! Sonra toparladý kendini, beni bir kez daha itekleyerek içeri doðru savurdu. "Hadi bakim, hadi; çýk, git, ayak altýnda dolanma sen!"

"Ýyi be! Ne halin varsa gör! Kolundaki bileziði aldýklarý vakit görürsün," diye söylenerek alt kata indim. Alt katta, arsanýn önemli bir kýsmýný dýþarýdaki dükkanlar iþgal ettiðinden, geri kalan kullaným alanýndaki evin hemen önünde üst kat merdivenlerinin olduðu bir hol vardý. Hemen merdiven altýna dalýp, oradaki eski bir dolabýn ardýna gizlendim.

Az sonra, bohçacýnýn, anneme laf yetiþtirerek evin üst katýna çýktýðýný duydum; görmek için gizlendiðim yerden baþýmý çýkartmaya cesaret edemiyordum. Yok, çýkanlarýn iki kiþi olduðu belli oluyordu tahta merdivenlerin týpýrtýsýndan; bohçacý, minibüsünün þoförünü de sokuyordu eve anlaþýlan. Bir ihtimal, minibüsten indirttiði bohçalarý taþýtýyordu adama. Üst kattaki oturma odasýna doluþtular. Gizlendiðim yerden ayaklanýp yukardan gelen seslere kulak verdim. 

"Kýzýma çeyiz diye alacaðým, ama söylediðiniz fiyata almam vallahi!" Bu annemin sesiydi.
"Dört yüz ver madem!" Bu da, bohçacý kadýnýn (pardon, adamýn) sesiydi.

"Yüze býrakýn da alayým!"

Sinirli bir erkek sesi, öfkeyle, "sen dalga mý geçiyorsun bizimle kadýn!" diye baðýrdý. O da minibüs þoförünün sesi olsa gerek.

Bir tokat sesi: "Þýrrak!" 

Bu da annemin yediði tokatýn sesi; çünkü, "neden vuruyorsun hayvan herif! Ne yapýyorsunuz siz, býrakýn beni, býrakýn!" diyerek haykýran da annemdi.

Annem mi?

Eyvah, adamlar annemi dövüyorlar. Ben, ben ne yapabilirim ki! Az sonra beni de bulur, öldürürdü bunlar. Eyvah ki, eyvah! Merdiven altýndan sýyrýldým, sessizce sokaða çýktým. Minibüste ki direksiyonun baþýnda kalýn býyýklý bir adam oturmaktaydý. Demek ki, eve giren minibüsün þoförü deðilmiþ… Adama görünmeden köþeden dönmeyi baþardým. Dükkanlardan bir tek terzi açýk, onun da sahibi dilsiz Sami amca. Çaresiz ona koþturdum, iþaretlerle annemin baþýna gelenleri anlatmaya çalýþýyordum, ama o annemin bir þey istediðini filan sanýyor olmalý ki, yok, yok, diyerek el kol hareketleri yapýyordu.
Aklýma karakola gitmek düþtü birden. Hemen üç, dört yüz metre mesafede ki karakola bir solukta ulaþtým. Karþýma çýkan ilk resmi kýlýklý memura,

"Amca, çabuk, bohçacý adamlar annemi dövüyor, çabuk!" diye, baðýra baðýra olanlarý anlatmak için uðraþtým ya, dinleyen kim.

"Ne bohçacý adamýymýþ o evladým? Bohçacý dediðin karý olur!"

"Yahu polis amca, vallahi adam!"

h "Otur, otur þöyle bakim de, doðru dürüst anlat þunu!"

Çaresiz oturdum. Korku içinde, "annem bohçacýdan biþi alacaktý, eve çaðýrdý, geldiler, sonra baðýrdýlar, sonra dövmeye baþladýlar," diye diye noktasýz virgülsüz bir sürü þey anlattýktan sonra ikna ettim. Bu defa da evin adresini sorup, bir kaðýda yazma merasimi gelip geçti. 

Onbeþ Dakika… Buraya geliþimden itibaren geçen vakit. Annemi dayaktan öldürmedilerse bile, sýradan geçirmiþlerdi her alde.

"Haydisene polis amca kurtarýn annemi!"

Bu çýðlýðým vazifesini hatýrlatmýþ oldu polis memuruna ya, yetkili birisi deðilmiþ ki! "Gel benimle!" diyerek, peþi sýra sürükleyerek baþ komiserin odasýna götürdü beni. Asker iþi bir tekmil verdi. Elindeki adres yazýlý kaðýdý uzatýp, "Bu çocuk, þu adresteki evlerinde iki bohçacýnýn annesine gasp ettiklerini bildirmiþtir, amirim!"

Baþ komiser bilinçli adam çýktý. Telaþla ayaklanýp, polis memurunun elindeki adres yazýlý kaðýdý kapýp, minibüsü getirmelerini emretti. Bana da, "sen burada oturup bizim dönmemizi bekle evladým," diye tembihte bulundu. O hýzla polis minibüsüne doluþup harekete geçtiler.

Karakolda kalan bir iki polis memuru tepeme yýðýlmýþlar, baþ komiser dönene kadar olanlarý anlattýrýyorlardý. Nihayet minibüs içinden tutukladýklarý üç bohçacý ile birlikte inerek geldiler. 

"Annem? Annem ne oldu komiser amca?" diyerek önlerine fýrladým.

Baþ komiser, "Annen iyi," dedi. "Merak etme, bir þeyi yok. Hastaneye yolladým, birazdan gelecekler."

Doðruca baþ komiser odasýna doluþtular. 

Ben de daldým içeriye. Baþ komiser, "Sen çýk dýþarý oðlum! Dýþarýda bekle!" diye azarladý beni.

Baþ komisere, "Bu bohçacý adam benim misketlerimi aldýydý, çantasýndan alýp verebilir misiniz?" diye sordum.
Baþ komiser, bohçacý adama okkalý bir küfür savurduktan sonra, "ver ulan çocuðun misketlerini! Çabuk!" diye baðýrdý. 
Adam çantasýndaki misketlerimi eksiksiz, avucuma doldurmaya baþladý.

*

Sahte bohçacý çetesiyle yaþanan olaydan sonra annem evde duramaz oldu, korkuyordu. 

Seyitgazi"ye, Ersin için gidip birkaç gün kalýp dönerken, artýk gitti mi gelmeyi bilmez oldu.Bir hafta, iki hafta… Zavallý babacýðýmla periþan olmuþtuk. 

Evde yalnýz olduðum bir gün avluya kara çarþaflý, peçeli iki kadýn girip doðruca bizim kapýya gelerek yumruklamaya baþladýlar.

"Hu!... Komþu!"

Sahte bohçacý korkusu sardý her yanýmý, bacaklarým titremeye baþladý. Hiç ses çýkarmadan çalýp çalýp gitmelerini bekledim.

Onlar da zaten týklattýklarý kapýyý açan olmayýnca geldikleri gibi gittiler.

Babam geldiðinde, " açmadýðýn iyi olmuþ," dedi.

*