Kimi zaman yabancýlaþtýðým yüzlerin ablukasý altýnda kalarak kendime de yabancýlaþýyorum. Heyecanla beklediðim kavuþma gerçekleþse de heyecanýný yitirmiþ artýk! Yüreðimin karanlýðý içinde yok olmak istiyorum...

*

Ýlkokul beþinci sýnýfa gideceðim yýl, babamýn tayini Eskiþehir’de Ziya Gökalp ilkokuluna müdür vekili olarak çýktý. 

Ýncik köy’den Eskiþehir’e taþýnacaktýk, benim için yeniden dünyaya gelmek gibi bir þeydi bu.

Annem kiralayabileceðimiz bir ev bakmak için gittikten üç gün sonra, "çok güzel bir ev buldum," diyerek geri geldi.

Babam için evin þekli þimali deðil, kira bedeli önemliydi; nitekim hemen, " kirasý kaç para?" diye sordu.

"Çok ucuz. Sen yüz liraya kadar tutabilirsin dediydin ya, ben yetmiþ beþe tuttum."

Bu iyiydi iþte!

"Evi bir görmelisiniz! Senin tayinini çýkarttýklarý okulun tam karþýsýndaki caddede, bir apartmanýn üçüncü katý!"

Bu iyiden de öte bir þeydi. Babam biliyordu ki, annem öyle þaka yapmaktan anlayan bir kadýn deðildi, söyledikleri doðru olmalýydý. Babam, "Ýyi denk getirmiþsin valla, bravo!" diyerek memnuniyetini dillendirdi.

"Safinaz'ýn sayesinde..."

Ha? Annem, Safinaz'ýn sayesinde, dedi.

Öyle dedi, deðil mi?

Annemin dudaklarýna diktim bakýþlarýmý, az önce andýðý adý tekrarlamasýný umarak.

Babam, "Safinaz mý? O da kim?" diye sorunca, anýlan adýn 'Safinaz' olduðunu iyice algýlamýþ oldum.

Heyecanla, "Safinaz abla mý?" diye haykýrdým, ama annem bana deðil de, babama cevap vermeyi tercih etti.

"Hani, Kütahya'dayken Ýstasyon yanýndaki evde vardý ya bir Safinaz'ýmýz; hani, kocasý tokat attý diyerekten kaçtýydý..."

Babam hatýrlamýþtý. "Ha... O mu? Eskiþehir'e mi kaçmýþtý o?"

"Nereye kaçtýðý bulunamadýydý; meðersem Eskiþehir'e kaçmýþ. Seni tayin ettikleri okulun etrafýnda sokak sokak  gezinerek boþ bir ev bakýnýyordum. Bu tuttuðumuz evi boþ görünce, altýndaki kahveciye, ev sahibini soruyordum ki, bu Safinaz, oracýkta Hanýmeli abla diyerekten boynuma sarýlýverdi. Þaþýrdýðýmdan mý, yoksa o mu çok deðiþmiþti, önce tanýyamadým bi, sonra dikkatlice bakýnca hemen tanýdým tabii. Boþ evin altýndaki ev onunmuþ, koluma girip beni, dördüncü kattaki ev sahibinin yanýna çýkarttý. Al takke ver külah, yetmiþ beþ liraya evin anahtarýný teslim aldý."

Pür dikkat dinlememe raðmen Safinaz abla hakkýnda duymak istediðim hiç bir þeyi henüz duyamamýþtým. "Bizim taþýnacaðýmýz evin altýndaki evde oturuyormuþ," diye tekrarlar yapýyordu zihnim; sanki içimde bir sevinç çýðlýðý atmak isteði vardý. Bir an önce taþýnmalý, bir an önce kurtulmalýydýk hasretimizden.

Köydeki evden eþyalarý bir traktör römorkuna doldurduk, yola çýktýk. Yolculuk boyunca ben, römorkun arkasýnda oturdum, gözüm eþyalarda, içlerinden düþen olursa traktör sürücüsüne seslenip durdurmak için. Eþyalar da elle tutulur bir þey olsalar bari… 

Kütahya'da ve köyde geçirdiðimiz yýllar sadece yokluk çektiðimiz yýllardý. Eskiþehir'e geldikten sonra ise o "bono" uygulamalarýna son verilmiþ, babamýn maaþý kuruþu kuruþuna, tam vaktinde ödenir olmuþtu. Bu bizi epeyi rahatlatmýþtý. Bu rahatlýkla tutabilmiþtik yeni evimizi. 

Ev,  Eskiþehir Sütlüce semtinde ki bir ara cadde üstünde, dört katlý bir kâgir binadaydý. Balkonlu. Doðduðumdan itibaren oturduðumuz evlerin hepsi bahçeliydi, bu bahçeli deðil, balkonlu. Balkonlu bir evde oturmaktan daha havalý ne olabilirdi ki; bizde asortiklere katýlacaktýk. Sanki bambaþka bir dünya… Taþýndýðýmýz dar cadde üzerinde, daha birçok dört katlý, balkonlu bina vardý. Binalarýn önünde, kaldýrýmlarda sýra sýra akasya aðaçlarý ve elektrik direkleri... Gündüz, kuytuluklarýn içine girmiþ, koyulaþmýþ, yol boyu gölgeli. 
Binalarýn zemin katlarýnda küçük dükkânlar, dükkânlarýn üzerinde de üçer kat ev… 

Binanýn merdivenleri dar ve dikti. O daracýk merdivenlerden babam bir tarafýndan, annem bir tarafýndan tutarak eþyalarýmýzý taþýyorlar. Ben de gücüme uygun ufak tefek, kýrýk dökük þeyleri… Safinaz abla bir türlü görünmüyordu. Onun kapýsý önünden her iniþ çýkýþýmda gözlerim kapýda, kulaklarým kapýdan içerde, ama o yoktu, yoksa çýkardý da gelirdi yanýma yakýþýklým diye sarýlmak için.

Evin önünde koca bir salon vardý, tabii ki, salonun dýþýnda da balkon… Arka tarafta da bir yatak odasý ile dar, uzun bir mutfak ile mutfaðýn dýþýnda küçük bir balkon daha. Küçük balkon arka tarafta bir camiin minaresine bakýyordu. Annem buna çok sevinmiþti, “Oh, ezan beþ vakitte evimizin içinde okunuyormuþ gibi olacak,” diyerek sevincini belli ediyordu. 

Banyo bu iki tarafýn arasýnda kalýyordu ve penceresi bir aydýnlatmaya bakýyordu. Evin içinde dört dönerek hela aradým, yok; ev birden bire gözümdeki bütün deðerini yitiriverdi. Bu nasýl bir asortilikti böyle? Kütahya’daki o metruk yatýrlý evde bile koca bir hela vardý. 

Evin saðýný, solunu silerek eþyalarýmýzý yerleþtiren anneme, “böyle ev mi olurmuþ yav; helâsý bile yok!” diye söylendim. 

Kadýncaðýz söylediðimi ciddiye alarak banyoya gitti, alafranga helânýn kapaðýný kaldýrarak içine baktý. “Var ya iþte! Gel, bak!” diye seslendi. 

Varmýþ! Görmek için banyoya girdim. Gösterdiði þey, helâymýþ. “Böyle helâ mý olurmuþ yav!” 

“Öyle,” dedi. “Bu asorti helâ, bunda çömelmiyorsun, oturuyorsun, öyle yapýyorsun büyük abdestini!” 

Hakikaten de asortiklere karýþýyorduk galiba… 

Bizim üst katýmýzda, ermeni asýllý bir madam olan ev sahibemiz oturuyormuþ. Madamýn evinde, etli bir yemek piþiriliyordu. Kokusundan anladým. Kýzartýlan soðanlarýn etin içine katýlmasýyla meydana gelen yahni kokusunu mutlaka algýlarým, çünkü en sevdiðim yemektir. Ve en özlediðim yemek. Sýk sýk piþiremiyorduk, çünkü evimize sýk sýk et girmiyordu. Annem Kütahya’da iken tanýdýðý bir sakatatçý dükkanýndan sýk sýk kelle eti alýrdý. Hiç kimse hor görmeye kalkýþmasýn, yahni kelle eti ile, diðer etlerden çok daha lezzetli oluyor da ondan… 

Annem mutfaðý yerleþtirmiþti. Yerleþtirmekte zorluk çekmesini gerektirecek bir mutfak eþyamýz da yoktu zaten. Teli yýrtýk bir teldolap, çatma bacaklý portatif bir masa ile tabureleri ve kap kacak… Gazocaðýný yakan annem üstüne bir tencere dolusu su koyarak kaynatmaya koyulmuþtu. 

“Ne yemeði yapacaksýn, anne?” diye sorduðumda, 

Beni, “Bu günlük bir çorba yapacaðým oðlum,” diye yanýtladý. 

Bu taþýnma telaþesinden sonra çeþit çeþit yemek yapamazdý herhalde. “Ýyi,” diyerek onayladým yapýlan yemeði. 

Yukarýdan algýladýðým koku, nefsime dokunduðundan, “yarýn da yahni yapar mýsýn?” diye sordum. “Caným çekti.” 

“Baban, önümüzdeki haftaya maaþýný alacak. Yahniyi o zaman yaparýz…” 

“Ýyi madem,” diyerek onu da onayladým. 

Kapý çalýndýðýnda, annem, “hayýrdýr inþallah!” diyerek açmaya gitti. 

Madam, koca bir sahana doldurduðu yahniyle içeri girdi. “Komsicim, yeni tasýndiniz. Telaþtan fýrsatiniz olmamis olabilir. Lütfen kabul buyurunuz!” diyerek getirdiði ikramý anneme teslim etti. 

Yaþlý bir kadýndý ve acaip bir þiveyle konuþuyordu. 
Konuþmasý çok kibardý, sanýrdýnýz ki Ýstanbul sosyetesinden. “Ayiriyeten, hoþ geldiniz demek için yerlestiðinizde oturmaya geleceðim efendim. Þimdi yerlesme yorgunluðunuzda mesgul etmeyeyim sizi,” dedikten sonra da çýkýp gitti. 

Annemin masa üstüne býraktýðý bol sulu, salçalý yahniye baktým. 

Annem misafiri geçirdikten sonra, kedinin ciðere baktýðý gibi yahniye baktýðýmý görünce, “Allah’tan baþka bir þey dileseymiþsin, olacakmýþ bak,” diye laf attý. 

Akþam sofrasý kurulunca tabureme sabýrsýzlýkla oturarak koparttýðým koca bir yudum ekmeði yahninin suyuna bandým. 

Annem hemen müdahale ederek, “önce çorba,” diye çýkýþtý. 

Babam da ona müdahale ederek, “býrak çocuðu!” diye çýkýþtý. “Caný hangisinden çekiyorsa, onu yesin.” 

Bandýðým ekmeði aðzýma götürdüðümde, yemekte deðiþik bir koku algýladým. Ekmeði aðzýma sokamadým. “Bu domuz etiyle piþirilmiþtir,” diyerek masanýn üstüne býraktým. 

Babam, “bizim memlekette domuz eti bulunmaz,” diyerek gülümsedi. 

Annem de lafa karýþarak, onun lafýný tamamladý. “Domuz etini gâvurlar yer.” 

“Ýyi ya,” dedim, “yukarýdaki kadýn da gâvur deðil mi?” 

Annem, “gâvur da olsa, buralarda domuz eti bulamaz,” dedi. 

Babam, “o kadýncaðýz, gavur filan deðil, nereden çýkardýnýz bunu!” diyerek annemle beni tatlý sert azarladý. “Türkiye’de yaþayan azýnlýk tebadan bir vatandaþýmýz. Gavur diye Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olmayan gayrimüslimlere denilir.” 

Ben, “olsun, bunu piþirmiþ iþte bulup da,” diyerek ýsrarýmý sürdürdüm. “Yahni yemeyeceðim ben, çorba yiyeceðim,” diyerek ortadaki tencereden çorbayý kaþýklamaya baþladým. 

 “Merhaba!” Elinde tepeleme þambaba tatlýsý dolu bir tabakla mutfaða gelen erkek bozmasý kadýn bundan tam yedi yýl önce tanýdýðým, her yeri fýkýr fýkýr kaynayan, o güzeller güzeli kadýn deðildi. I-ýh! Bu onun ablasý, akrabasý veya kötü bir takliti olmalýydý. Bendeki hayal kýrýklýðý onu gördüðüm bu ana damgasýný vuruyordu; kadýncaðýza karþý soðuk, yabanýl bir tavýr takýnmýþtým. Bu umursamaz tavrým ona da sirayet etmiþti, beni deðil de sofradaki diðerlerini muhatap alarak davranýyordu.

 “Hoþ geldiniz, öðretmenim. Ne güzel, yeniden komþu olduk sizinle. Ben de alt katýnýzda oturuyorum. Ýþten yeni geldiðimden, bunlarý anca getirebildim.”

Sapsarý saçlarý ensesinde atkuyruðu gibi baðlýydý. Derin, çipil çipil mavi gözlerini çevreleyen yüz hatlarý bir kadýndan daha çok bir erkeði anýmsatýyordu. Bunu, konuþmasýndaki erkeksi tavrý ve giyindiði erkek gömleði ve pantolonu ile destekliyor gibiydi.

Elindeki tatlý dolu tabaðý masaya býraktý.

Annem, “zahmet etmeseydin keþke, be kýzým,” dedi.

“Zahmeti mi olurmuþ Hanýmeli annem benim? Yeni taþýndýlar, iyi kötü bir þeyler hazýrlayýp yemiþlerdir, aðýzlarýnýn tadýný da ben ikram edeyim, dedim…”

Annem bir tek çorba piþirmiþti, onu da ortadaki tencerenin içinden kaþýklýyorduk. Bu durum annemin sýkýlmasýna yol açýyordu. “Çorba tabaklarýný henüz çýkartamadým da, böyle tencereden...”

Safinaz abla onun lafýný aðzýna týkadý. “Çorbanýn tadý böyle çýkar ayol! Eskiden çorba tabaðý mý vardý?”

Çorba tabaklarý mý? Çorba yemek için tabak da mý olurmuþ? Kendimi bildim bileli, çorbayý orta yere konulan tenceresinden kaþýklarýz biz; annem, bunun utanýlacak bir þey olduðunu düþünerek mi yalan söylüyordu ki?

Safinaz abla konuþmasýný sürdürerek, “I-ýmh!... Un çorbasý! Bir de severim ki,” deyip kendisini zorla sofraya davet ettirdi.

Annem, mesajý aldýktan sonra, “eh, buyur, birlikte yiyelim madem!” diyerek onu sofraya davet etti.

Masanýn baþýnda oturan babamýn iki yanýnda Ersin ile ben, Ersin’in yanýnda da annem oturuyordu; Safinaz abla teklifi ikiletmeden, masayý dolanýp gelerek benim yanýma oturdu. Ýþte tam o anda beni ilk kez fark ediyormuþçasýna, "E, yakýþýklým, sen nasýlsýn? Maaþallah, koca bir delikanlý olmuþsun!" diyerek bir omuzuma dokundu.

Nezaketen, "iyiyim ben," demekle yetindim.

Annem bir kaþýk getirip önüne býraktýðýnda eline aldýðý kaþýðý ardý ardýna çorbaya daldýrýp, çorbalarý ‘höpürdeterek’ aðzýna akýttý. Bir an ara vererek, “çok nefis olmuþ Hanýmeli annem,” diyerek koparttýðý kocamanca bir ekmek parçasýyla dudaklarýna bulaþtýðýný düþündüðü çorba ýslaklýklarýný kuruladý, sonra o ekmeði aðzýna sokuþturup çiðnemeye baþladý. Ayný töreni defalarca tekrar etti. Tencerenin dibi göründüðünde, “Allah bin bereket versin!” diyerek elindeki kaþýðý bir kenara býraktý.

Ersin, boþalan tencereye bakakalmýþtý. “Bu kadarcýk mýydý? Yiyin Allah aþkýna!” diyerek laf attý.

Kadýn, tiz bir kahkaha attý. “Allah anana babana baðýþlasýn yavrum, pek de yakýþýklýsýn!” dedi ona. Babam neye güldüðü belirsiz, zoraki güldü. Bana, tadýna varamadýðý çorbanýn ardýndan aðýt yakýyormuþ gibi geldi.

Annem, “daha yahni de var; saðolsun üst kat komþumuz getirdi onu da,” diyerek yahniyi getirip ortaya býraktý. “Yiyin Allah aþkýna!”

Kadýn, “Madam mý? Onun keçi etiyle yahnisi pek güzel olur. Yerim. Siz devam edin,” diyerek yemeði sürdürdü. Onun, eskiden böylesine yüzsüz biri olmadýðýný düþündüm.

Bizimkiler, bu defa pes etmek niyetinde deðildiler; babam bir taraftan, Ersin bir taraftan, koparttýklarý koca koca ekmekleri sahanýn içine daldýrýp daldýrýp soluk almamacasýna týkýnmaya baþladýlar. Safinaz abla onlarýn yanýnda yayan kalmýþtý. Bir an haddimi aþýp onlara ayak uydurmak isteyerek ben de o hýzla yemeye baþladým; ne var ki, babamdan zýlgýtý yemem de gecikmedi:

“Yavaþ evladým! Önünden kaçýran mý var?!”

Elimdeki ekmek parçasý yahniye bakakaldý.

Tatlýlara gözünü diken babamýn, “tatlýlar çok güzel görünüyor,” diyerek laf atmasý üzerine; Safinaz abla, onlarla olan iliþkisini anlattý.

“Kendim yapýyorum imalatýný. Her gün bir tepsi yapýp, götürüyorum çarþýya pazara, satýyorum. Benim de ekmek param bu…”

Bu ani itirafý hepimizi bir anda þaþýrttý. Þambaba satarak rýzkýný çýkartmasý ilginç göründü gözümüze.

Tatlýlar da çabucak bitti, ama sohbet bitmedi. Safinaz abla anlatýyor, biz dinliyorduk. Bu iþe nasýl baþladýðýndan oturduðu evi bu iþten kazandýðý parayla nasýl aldýðýna varýncaya kadar, hayat hikâyesini merakla dinletti. Hele, bankada para biriktiriþ þekli bana deðiþik gelmiþti. Bankalarda vadeleri yýlýn on iki ayýnýn birinci günlerinde dolan, birer yýl vadeli on iki adet vadeli hesabý varmýþ. Her ay, bir yýllýk vadesi dolmuþ olan hesabý, hesaba iþlemiþ olan faizle birlikte o ay biriktirdiði paralarýný da ekleyerek yeniliyormuþ. “Bu iþi yapamaz hale gelirsem, benim de her ay alacaðým faizler, emekli maaþým olur,” diyordu.

Hiçbir sýrrýný saklamadan bizimle paylaþmasýndan sonra, ona karþý hissettiðim soðukluðun yerini, yeniden aileden birine duyulan yakýnlýk alýverdi.