SOKAÐIMI ÝSTÝYORUM

Yarým asýr öncesi yaþanmýþ tüm hatýralarýn kaynaðý olan, bir neslin hem de þu an þehrin yönetiminde aktif rol almýþ bir neslin yaþadýðý mahalleler ve sokaklar artýk yok. Hani insanlar yaþlanýrlar ve geriye doðru bakýp iç çekerler. Þimdi bu duygularý yaþayan insanlar için yaþlýlar bile denilemez. Çoðu ellisinde olan insanlardan ve hayatlarýndan bahsediyoruz. Yüz yýllýk yalnýzlýk diye bir roman okumuþtum, romanda yüz yýl yaþamýþ bir ailenin fýrtýnalar estiren hayatlarýndan kýsa bir süre sonra hiç eser kalmýyordu. Roman sonunda kimsenin onlarý tanýmadýðý ve sanki hiç yaþamamýþlar gibi bir aldatmaca yaþandýðý vurgulanýyordu. Bizim örneðimizde yüz yýl deðil elli yýl yetiyor. Gidip bakýn yaþadýðýnýz yerlere hiç yaþanmýþlýk görecek misiniz? Çocuklarýnýza torunlarýnýza iþte ben þu evde doðmuþtum, þurada saklambaç oynardýk, geceleri sokak lambasýnýn loþ ýþýðýnda ay gördüm oynardýk diyebileceðiniz bir iz yok.
Konya þehir merkezinin eski görüntüleri bizi þaþýrtmýþtý. Bizdeki yöneticilere bunu söylediðimizde eski Baþkan Halil Ürün’ün bir sözünü hatýrlatmýþlardý:”Ýnsanlar oyun oynadýklarý, aþýklarýný gizledikleri duvar aralarýný çocuklarýna, torunlarýna göstersinler için dokunmadýk.”Bizim de bunlarý korumamýz gerektiðini eklemiþlerdi. Ancak tüm eski mahalleler geliþmeye direnemedikleri gibi, yöneticilerimiz de sözlerini söylenmemiþ saydýlar.
Mimar Sinan parký için yedi mahalle yok oldu. Eskiden birkaç mescit dýþýnda, bir de tarihi eserler dýþýnda bir þey kalmadý. Melikgazi bölgesindeki eski mahalleler de artýk tamamen yok olmak üzere. Bit kaç tarihi ev ile aralarda kalmýþ cami, mescit ve çeþmeler olmasa, oralarda Mimar Sinan parký gibi olacak.
Bu kadar mahalleler yok olduðuna göre kentsel dönüþüm iyi yapýlsa, uzun ömürlü olsa, belki teselli kabilinden anlaþýlabilir görebiliriz. Þu Mimar Sinan parký etrafýna dikilen binalara, çirkin ve dengesiz yapýlara bakýnca, eðri büðrü daracýk sokaklarýmýza özlemimiz artýyor. Meydaný çevreleyen birçok çirkin yapý yýkýldý, yerlerine daha çirkin olanlarý yapýldý. Buralar kaç yýlda kaç kez deðiþecek? Bu kentin bir kimliði olmayacak mý? Ecdat yadigârý eserler de olmasa þehrimizi tanýyamayacaðýz.
Yüksek katlý apartmanlarýn yükseldiði yeni muhitlerin birbirlerini hiç tanýmayan sakinleri hala eski mahallelerindeki komþularýný ve dostlarýný arýyor ve sürdürüyorlarsa, yeni nesiller için býrakýlmýþ bir kültür ve yaþam tarzý býrakamayacaðýmýz bir gerçektir. Maalesef yeni kentleþmenin bir kültürü yok. Geçmiþle arada yýkýlan sokaklar gibi baðlar yýkýldý.
Cuma ve Bayram namazlarýnda evlerinden ve sokaklarýndan eser kalmamýþ, mahallelerinin camilerine giden, orada kendi geçmiþlerini ve büyüklerini arayan insanlar da bu dünyadan göçünce artýk o sokaklar ve o sokaklarda yaþanmýþlýklardan da hiçbir eser kalmayacak. Emiraða Mahallesi Çavdarcý Sokaðý numara 63.Bugün böyle bir adres yok. Mahallenin adý var. Yakýnda birçoklarý gibi o da yok olacak. Sokaktan eser kalmamýþ.63 nolu ev hiç olmamýþ, yerinde otlar biten bir toprak parçasý var. Oysa bu adres kim bilir kaç kere mektuplarýn üzerine yazýldý. Kim bilir kaç kez gurbete gidenler dönüp dolaþýp oraya geri geldiler.
Taþ duvarlarla çevrili avlusunda hangi doðumlar, düðünler, acýlar yaþandý. Sokaðýn kaldýrým taþlarý üzerinden kimler geldi, kimler geçti. Toprak damlý evlerin taþ yuvaklarýný kimler yuvarladý? Kimler karlarýný kürüdü?
Beni bu duygulara Ramazan götürdü. Ýki gündür sokaðýmý yazýyorsam sorumlusu bu mübarek aydýr. Çavdarcý sokaðýn çýkýþý boþ bir alandý. Biz oraya yazý derdik. Sokaðýn tüm çocuklarý iftar vaktinde yazýya çýkardýk. Top atýlacak, kandiller yanacak. Elimizde beklettiðimiz, hiç de birbirinden farklý olmayan yiyeceklerimizi aðzýmýza attýktan sonra “top atýldýý! Kandiller yandýý!” diye hep bir aðýzdan yokuþ aþaðý evlere koþardýk. Yazlarý düzlükte top oynar kýþlarý o küçük tepecikten aþaðý kýzak kayardýk. Sokaðýn dibi çýkmazýnda bilye oynar Ömer emminin evinin önündeki direði tekmeletince evinin lambasý söner, bizi kovalar, çocukça mutluluklar yaþardýk. Yazý çeþmesinin üzerin yaðlý boya ile kocaman harflerle MS yazmýþtýk. O bizim hayali futbol takýmýmýzýn adý idi. Meydan Spor. O yazý yýllarca orada kaldý. Yazý çeþmesi duruyor mu, tarihi Matýra çeþmesi ne oldu?
Büyük, küçük, zengin, fakir, þehirli, köylü bir aile gibiydik. Bayramlarda sokaðýn baþýndan sonuna kadar herkes ziyaret edilir bayramlaþýlýrdý. Alibazlarý, Cadavatlarý, Hacýlarlý Bezircinin Mustafa Emmiyi nasýl unutabilirim. Herkes birbiriyle ilgiliydi. Hastalýklar, acýlar paylaþýlýrdý.
Sokaðým beni eðitti. Orada yaþanýlan sevgi saygý, ilgiyi arýyorum. O sokaktan, bizim neslimizden kötü adam çýkmadý. Benim ölçülerime göre hep iyi insanlar vardý. Çocuklarý da hep iyi insanlar oldular. Herkesin sokaðý öyleydi diyebilirsiniz. Kim bilir belki ben sizin sokaðýnýzý anlatýyorum. Size küçük bir anýmý anlatmak istiyorum. Henüz Ýmam-Hatip Lisesinin üçüncü sýnýfýndaydým. Okuluma ve aileme layýk ahlaklý bir insan olmam gerektiðinin bilinci yavaþ yavaþ oluþmaya baþlamýþtý. O zaman Mustafa Emminin büyük oðlu Bilal aðabey liseye gidiyordu. Kardeþi Murat da mahalle fýrýnýnýn çýraklýðýný yapýyordu. Bir gün Bilal Aðabey anneme gelmiþ, benim hakkýmda bazý uyarýlarda bulunmuþ. Ben nereden kapmýþ isem her sözümün arasýnda “lan” diyormuþum. Hala ne anlama geldiðini bilmediðim bu kelime kibar insanlarýn çirkin bulduðu bir hitap tarzýydý. Bilal Aðabeyim bunu bana söylerse yanlýþ anlayabileceðimi düþünerek anneme söylemiþ.”Ahmet’e yakýþmýyor. Bu sözü söylemesin “ demiþ. O sözü bir daha kullanmadým. Ýnceliðe dikkat ettiniz mi? Uyarý biçimine dikkat ettiniz mi? Uyarý aldýðým ve terk ettiðim, küfürlü, sövmeli bir konuþma deðil. Sadece kaba bir sözcük. Ýþte bunun için sokaðým beni eðitti diyorum. Çevrenin insan eðitimindeki rolünü ancak çok seneler sonra eðitimci olduktan sonra öðrenmiþtim. Ama ben olumlu yönde bunu zaten yaþamýþtým.
Ýþte ben o sokaðýmý arýyorum, istiyorum. Sokubaþý, Kemeraltý, Emiraða her nerede yaþamýþ isek, o yaþanmýþlýklarýn yeni nesillere aktarýlmasý gerektiðine inanýyorum. Hiç olmazsa sokaðýmýn isminin ayný yerde yaþamasýný istiyorum. Çok mu bir þey istiyorum?