Her ne kadar hepimiz ayný ana babadan gelmiþ olsak da o kadar çok çeþitlenmiþiz, o kadar çok çeþitlenmiþiz ki sanki her insan ayrý bir gezegenden gelmiþ gibi ayrýþmýþýz birbirimizden. Yaratýlýþa inananlar için geçerli elbette bu yazdýklarým. Adem ile Havva’dan temel alýrsak insan oðlunun yeryüzündeki macerasýný, bu kadar çok çeþitlenmiþiz ki akýllara zarar bir durum olarak görünüyor bana. Diðer varoluþ teorilerinde de durum pek farklý deðil aslýnda. Sonuçta insan türü olarak tek bir ortak orijinden çýkmýþ olmamýz dolayýsýyla bu kadar çeþitlenme yine de þaþýrtýcý. Bunda bilimsel olarak birçok neden aranabilir elbette. Bu nedenlerden en çok göze bataný da kuþkusuz çevresel etmenler. Ýnsanýn genetik mirasý elbette mühim ancak genetik mirasýn geliþebilmesinde ve deðiþebilmesinde çevresel etmenlerin payý çok büyük. Yani soðuk bir iklimde mi doðdunuz, sýcak bir iklim de mi doðdunuz, güneþin çok göründüðü bir yer de mi doðdunuz, güneþin pek görünmediði bir yerde mi doðdunuz, yaðýþlý bir yerde mi doðdunuz, yaðýþsýz bir yerde mi doðdunuz tüm bu çevresel etmenler genetiðinizle birleþerek sizde farklý neticeler ortaya çýkarabiliyor.
 
            Bu bahsettiklerim elbette fiziksel farklýlýklar. Ýnsanlarýn renkleri, boylarý, vücut biçimleri, gözlerinin çekik ya da yuvarlak olmasý tüm bunlar fiziksel farklýlýklar. Oysa benim bahsetmek istediðim þey fiziksel deðil, ruhsal ve davranýþsal farklýlýklar. Yani bazý insanlar iyi olabiliyorken bazý insanlar neden kötü olabiliyor? Bazý insanlar iyi düþünebilirken bazý insanlar neden kötü düþünebiliyor? Durmaksýzýn iyi emeller için çalýþýp didinen insanlar varken bir baþka tarafta ayný çabayla durmaksýzýn kötü emeller için çalýþýp insanlar var. Bunun nedeni genetik miras olabilir mi? Yoksa çevresel etmenler mi? Her iki etmen mi etkili yoksa her ikisi de etkisiz mi? Öyle insanlar tanýdým ki kýsa ömrümde kötücül zihinlere sahiptiler. Durmadan fesatlýk, kýskançlýk, haset peþinde koþarlardý. Buna anlam vermezdim hala da verememekteyim. Bu durumu birçok nedene baðlayan kitaplar okudum. Çevresel etmenlerin içerisindeki ailenin bunda etkili olduðunu düþünülebiliyor. Ayrýca çocukluk döneminde yaþanan olumsuz anýlar buna sebebiyet verebiliyor. Kötü bir çevrede yaþamýný sürdürmüþ kötü insanlar kötü düþünceli ve kötü niyetli olabiliyorlar. Ama olmaya da biliyorlar. Yani bu soruya verilebilecek kesin bir yanýt yok.
 
            Öncelikle bu deðerlendirmeyi yapabilmek için iyi ve kötü nedir ve de demektir bunlarý bilmek lazým. Biz toplum olarak kimlere iyi ve kimlere kötü deriz ve bunu hangi deðer yargýlarýyla yaparýz.  Bunun en basit cevabý kuþkusuz insanýn faydasýna olan iþler iyi, zararýna oluþan þeyler kötüdür þeklinde verilebilir. Ancak bu eksik bir cevap olur. Çünkü örneðin çoðu hýrsýz para çalmanýn kendi faydalarýna olduðunu söyleyecektir. O zaman bireyin faydasýndan deðil, toplumun faydasýna olan þeylerden bahsedilmelidir. Ama bu kez de bir toplumun fayda saðlamasý diðer toplumlarýn ya da dünyadaki diðer canlýlarýn zararýna olabilir. Bu durumda ortada iyi ve kötüyü ayýrt edebilecek bir ahlak anlayýþýnýn oluþmasý gerekmektedir. Bu ahlak anlayýþý da her toplumda ayrý ayrý farklýlýklarla belirlense de temel de ayný ayaklarýn üzerine basarlar. Bu ahlak ile çizgileri belirlenen iyi ve kötü insanlara biraz karmaþýk gelebilir. Ancak bu tip terimsel kavramlarla yazýyý anlaþýlmaz bir hale getirmek niyetinde deðilim. Zira bu yazýyý okuma zahmeti gösteren herkes iyinin ne demek olduðunu, kötünün ne demek olduðunu bilmektedir. Kýsaca bir sýralama yapmak istersek; cinayet iþlemek, hýrsýzlýk yapmak, bir baþkasýnýn hakkýný gasp etmek, eziyet etmek, yalan söylemek, iftira atmak, taciz ve tecavüzde bulunmak, emanete hýyanet etmek, insanlarla alay etmek kötüdür.  Tüm bunlarýn kötü þeyler olduðunu bilmeyenimiz de yoktur. Zaten kötü ve iyi arasýndaki ayrýmý yapamayan insanlar da akli melekeleri yerinde olmayan insanlar olarak nitelendirilip tedavi altýna alýnýrlar. Ben bilerek ve isteyerek yani kasti olarak insanlara zarar vermek amacýyla kötülük yapan insanlardan bahsetmek istiyorum.
 
            Bir baþkasýna zarar vermek, bir baþkasýna kötülük yapmak, alay etmek, küçük düþürmek bu tip insanlar için normal bir davranýþ biçimi haline gelmiþ oluyor çoðu zaman. Bu ne kadar da korkunç bir manzaradýr. Bu korkunç manzara ile son zamanlarda sýk sýk karþýlaþýr oldum. Ahlak anlayýþýmýz mý deðiþti, iyi ve kötü kavramlarýnýn biçimleri mi deðiþti ya da bu hep vardý da ben mi yeni görmeye baþladým bilemiyorum. Ama insanlar bilinçli olarak yani bilerek ve isteyerek kötücül olmaya baþladýlar. En yakýnýnýz sandýðýnýz kiþi bile ortada hiçbir sebep yokken sizi kötü duruma düþürmek için elinden geleni yapmaktan çekinmiyor. Bu o kadar can yakýcý bir þey ki yazmadan edemedim.