1
ENF UCU AĞZI
YAKIN/OLAN ADAMDAN SAKIN –KIYAFETNÂME--2. BÖLÜM--
Kıyafetnameye kaldığımız yerden devam ediyoruz.
GÖZ ÖZELLİKLERİ VE HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
28-Göz çukur olsa kalil
Olmuş o kibre delil.
(Göz az çukur (aralığı az) olursa, o, kibirli olmaya delildir).
29-Çeşmi siyehtir mut’i
Çeşmi kızıldır şeci'.
(Siyah gözlüler itaatli, kızıl gözlüler cesur olur).
30-Gözleri göktir lebib
Leyk ela gözlü edîb.
(Gök gözlü olan zeki, ela gözlü olan edepli, terbiyeli olur).
31-Çeşmi küçüktür hafif
Çeşmi büyüktür zarif.
(Küçük gözlü hafif, büyük gözlü zarif, narin olur).
32-Didesi yumru hasut
Evsat olandır vedût.
(Gözü yumru olan, kıskanç, orta olan dost olur).
33- Çeşmi kıpık oldu şeyn
Bakışı süst oldu ziyn.
(Yarı kapalı göz (göz kırpmak) ayıp, bakışı miskince (yorgunca) olur).
34-Ad vere olma yakın
Sık bakan olmaz emin.
(Köre yakın olma, sık bakan, emniyetli olmaz)
35-Şaşıya etme nazar
Kim sana eğri bakar.
(Gözü şaşı adama bakma, çünkü o sana eğri bakar)
36- Gözlen gök eşkar ak
Olsa andan ol ırak.
(Gök ve
kızıl gözlülerden uzak dur).
37- Çeşmi güleçtir güzel
Kirbiği sık bî bedel.
(Güleç gözlü olan güzeldir, kirpiği sık olan bedelsizdir).
YÜZ-TEN ÖZELLİKLERİ VE HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
38- Vechi büyüktür alıl
Kibre küçüktür delil.
(Büyük yüzlü olan illetlidir, küçük yüz ise kibirlenmeye delüdir).
39-Vechi eriktir muhîl
Etli olandır sakil.
(ince yüzlü sevimli, kaim yüzlü hor (sevimsiz) olur).
40-Vechi pek uzun olan
Lâf ile söyler yalan.
(Uzun yüzlü olanlar yalancı olurlar).
41-Kim ki turştur yüzü
Teih olur ekser sözü.
(Ekşi yüzlü, somurtkan olanların, sözlerinin çoğu acı olur).
42-Vechi müdevver gerek
Bedirden enver gerek.
(Yuvarlak yüzlüler Ay'dan daha nurlu olur).
43-Çok mütebessim olur
Anı gören kâm olur.
(Böyleleri çok güleş olur, onu gören muradını alır).
44-Benzi kızıldır edib
Esmer olandır lebib.
(Benzi kızıl olan terbiyeli, esmer olan da zeki olur).
45-Benzi sarıdır aül
Esvede mail muhil.
(Benzi sarı olan illetli, siyaha çalan da tevekkelli olur).
46-Levni olan mu'tedil
Hem ağ olur hem kızıl.
(Rengi normal olan, hem beyaz hem kızıl olur).
AĞIZ ÖZELLİKLERİ VE HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
47- Ağzı küçüktür güzel
Lâkin olur pür vecel.
(Küçük ağızlı güzel ve fakat çok korkak olur).
48-Ağzı büyüktür şeci'
Eğri olandır şeni'.
(Büyük ağızlı cesur, eğri ağızlı kötü olur).
49-Ağzı gibidir zenın
Hey'et-i bıdî anın.
(Kadının tenasül âletinin şekli, ağzı gibidir)
BURUN ÖZELLİKLERİ VE
HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
50- Enf eğer olsa dırâz
Sahibidir fehmi az.
(Burnu uzun olanın idraki (anlayışı) az olur).
51-Enf eğer olsa kasır
Havf olur anda kesir.
(Kısa burunlu olanlar, fazla korkak olur).
52-Enf ucu ger olsa top
Sahibi olur turûb.
(Burun ucu top olan turub (neşeli) olur)
53-Enf ucu ağza yakın
Olan adamdan sakın.
(Burun ucu ağzına yakın olan adamdan sakın).
54-Sakbe-ı eneb olsa bol
Kibir ve hasad dolmuş ol.
(Burun delikleri geniş olanın içi kibir ve kıskançlıkla doludur).
55-Olsa kılıklı kanad
Cem' ola kahr-ü inâd.
(Burun kanatları dar olan kişide, küsme ve inat toplanmıştır).
56-Enfi kim olsa arız
Şehvet iledir marîz.
(Kimin burnu enli ise o, şehvet hastalığına tutuktur).
57-Enfi o kim eğridir
Himmet anın fikridir.
(Burnu eğri olanın düşüncesi, işi başarıya vardırmaktır).
KULAK ÖZELLİKLERİ VE
HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
58- Üzni kebir olsa bol
Câhil ve kâhildir ol.
(Kulağı çok büyük olan, bilgisiz ve tembel olur).
59-Üzni küçük uğrudur
Evsat olan doğrudur.
(Küçük kulaklı eğri, orta (normal) kulaklı doğru olur).
DİŞ ÖZELLİKLERİ VE
HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
60- Dişleri iri olan
İşler ol ekser yaman.
(İri dişliler, çok defa yaman işler yapar).
61-Mutedil olan dişi
Sıdk-u safadır işi.
(Normal dişi olanların işi, hoş ve doğrudur).
ÇENE ÖZELLİKLERİ VE
HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
62-İnce zekanli harif
Aklı da anın hafif.
(Çene kemiği ince olanın, aklı da hafif olur). I
63-Ger zekan enli olur
Sahibi gılzat bulur.
(Enli çenenin sahibi kaba olur).
64-Mutedil olsa zekan
Âkil olur hem hasan.
(Çenesi normal olan akıllı ve güzel olur).
SAKAL ÖZELLİKLERİ VE
HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ
65-Lihye tavil olsa ger
Sahibidir bî hüner.
(Uzun sakallı kişi hünersiz olur)
66-Lihyesi sıktır sakil
Sohbeti eyler tavîl.
(Sık sakallı kişi kabadır; sohbetini de uzatır)
67-Riş siyah ve katıl
Oldu zekâye delil.
(Siyah ve az sakallı olmak zekâya delildir).
68-Köse ki hiç rişi yok
Anın olur mekri çok.
(Hiç kılı olmayan köse adamın hilesi çok olur).
69-Olsa değirmi sakal
Sahibidir pür kemâl.
(Sakalı değirmi olanın kemâli de çoktur).
BOYUN ÖZELLİKLERİ VE HUY/KARAKTER İLİŞKİLERİ
70-Boynu olan çok dıraz
Rüşdü anın olur az
(Boynu çok uzun olanın, olgunluğu az olur).
71-İnce ki gerdan olur
Sahibi nâdân olur.
(Boynu ince olan, cahil olur)
72-Boynu galiz olsa ol
Rüz-ü şeb olur ekül.
(Boynu kalın olan, gece gündüz yiyici (obur) olur)
73-Boynu olursa kasır
Hilesi olur kesir.
(Boynu kısa olanın hilesi çok olur)
74-Boynu olan mû'tedil
Hayır iledir müştağil.
(Boynu normal olan kişinin işi iyilik yapmaktır)
75-Her yeri evsat olan
Dilber olur bi gülman.
(Her yeri orta (normal) olan, şüphesiz ki güzel olur).
SÖZ-SES ÖZELLİKLERİ VE HUY/KARAKTER
İLİŞKİLERİ
76-Ğunneli söz olsa ger
Kibirden oldur haber.
(Genizden söylenen sözler, kibirlenmeden olsa gerek).
77-Savt-ı dakik er kişi
Şehvet-i zendir işi.