Eðer hiç uyanamasaydýn rüyada olduðunu nasýl anlardýn? Meþhur Matrix filminin bence en etkileyici sorusu buydu. Eðer hiç uyanamadýðýmýz bir rüyanýn içindeysek rüyada olduðumuzu nasýl anlarýz?

Psikiyatristlerin yaptýðý þey, ruhsal problemleri olan insanlarý toplumsal yaþama baðlamaktan baþka bir þey deðildir. Unutturma çabasý da diyebiliriz buna açýkça. Ruh bilimine elbette ki küçümseyen gözlerle bakan birisi deðilim. Zira haddimin sýnýrlarýný pekiyi bilirim. Benim bahsettiðim baþka bir þey. Düþünce deryasýnda rotasýný kaybetmiþ ruhlara yol gösterir ruh bilimi. Ama bunu yaparken toplumdan ve toplum kurallarýndan kendini soyutlayamaz. Yani topluma hizmet eder. Topluma hizmet eden bir bilim olmak kuþkusuz olmasý gerekendir. Bunun yanýnda düþünsel dünyasýnda sýnýrlara ulaþmýþ, delilik çizgisinde dans eden kimselerin insanlýðýn cevap aradýðý sorulara cevap vermesi beklenmelidir bence. Oysa günümüz ruh bilimi bunu yapmaz. Günümüz ruh bilimi düþünsel dünyasýnýn rüzgârlarýyla savrulup gitmiþ insan ruhlarýný ait olduklarý toplum içerisine tekrar baðlar. Çünkü toplum bunu emretmektedir. Toplumsal yaþam birçok bireysel özgürlüðe kendi çerçevesi içerisinde izin verir. Ýnsanlar doðduklarý andan itibaren üyesi olduklarý toplumun himayesi altýna girmiþlerdir. Bu himaye elbette ki koruyucu nitelik taþýmaktadýr. Ayný zamanda da itaat etmesini ister insanýn. Ýtaatsizlik ise anýnda cezalandýrýr. Ýnsandaki bir gruba ait olma dürtüsü insaný topluma iter, toplum kurallarýna uymaya. Pekiyi üyesi olduðunu toplumun kurallarýnýn doðrulukla ilgisi yoksa o zaman ne yaparsýnýz ve de özgür iradeniz toplum kurallarý tarafýndan baðlanmýþsa?

Ýnsan kurban etmenin ya da köleliðin toplumsal öðeler arasýnda yer aldýðý bir toplum içerisinde yaþadýðýmýzý hayal edelim. Bu toplum içerisinde doðmuþ olan bir insan kuþkusuz doðru ve yanlýþ skalasýný içerisinde yaþadýðý topluma göre belirleyecektir. Eðer içinde yaþadýðý topumda insan kuran etmek sýradan bir gelenekse bunun yanlýþ olduðunu düþünmeyecektir. Bu Hitler Almanya’sýnda yaþayan insanlarýn Yahudi ve Çingene katliamýný olaðan olarak görmesi, Amerika’da yaþayan insanlarýn komünistlerin cezalandýrýlmasýný olaðan görmesi ya da Sovyet Rusya’sýnda özel mülke sahip olma isteðinin ölümle cezalandýrýlmasýný olaðan görmesi gibi bir durumdur. Biz þu anda tüm bunlarýn yanlýþ olduðunu nasýl biliyoruz? Elbette ki toplumumuzun doðru ve yanlýþ deðerleriyle biliyoruz. Pekiyi ya toplumumuzun doðru ve yanlýþ deðerleri gerçekten doðru ve yanlýþý ayýrt edemiyorsa bunu nasýl anlarýz? Yani Hitler Almanya’sýnda bir Alman, Amerikan kapitalizminde bir Amerikalý ya da Sovyet Rusya’sýnda bir Rus bunu nasýl ayýrt edebilirdi? Ýþte asýl soru bundan ibarettir. Bu durumu günümüzden örneklerle de çoðaltmamýz mümkün. Afrika kýtasýnda birçok insan kadýnlarýn sünnet olmasýnýn doðruluðuna inanýyor. Oysa bir bunun doðru olmadýðýný biliyoruz. Afrika’da yaþayan insanlarýn oluþturduðu toplum bunun onlara doðru olduðunu söylüyor ya da kendi kabilesinden olmayan birinin yaþama hakkýnýn olmadýðýnýn doðru olduðuna. Bu da bir tür rüyadýr, insanýn bir türlü uyanamadýðý.

Günümüzde de bahsettiðim bu yanýlsamanýn içerisinde olan bir çok ülke ve toplum mevcuttur. Örneðin Amerika kendinin haklý, geliþmiþ ve modern olduðunu düþünmekte ve birçok Ortadoðu ülkesine asker gönderip savaþmayý kendisinde bir hak olarak görmektedir. Amerika’da yaþayan bir Amerikalý ise kuþkusuz toplumunun bu þekilde düþünmesine hak vermektedir. Ýsrail’de bu konuda örnek gösterilebilir. Ýsrail Filistin topraklarýnda hak sahibi olduðunu düþünmektedir. Ama elbette bunun doðruluðu tartýþmaya açýktýr. Daha acý örnekleriyle Sýrbistan Bosna halkýnýn yaþama hakkýný elinden almanýn doðru olacaðýný düþünüyordu ve birçok Sýrp bunu destekliyordu. Elbette ki bunlar yanlýþlar rüyasýnda olmanýn makro sonuçlarýdýr. Mikro sonuçlarý ise içinde insanýn içinde yaþadýðý toplumu ve bireyleri ilgilendirir ve etkiler.


Kendi toplumumuza dönecek olursak, doðru-yanlýþ skalamýzý özellikle son elli yýlda gözden geçirmemiz gerekmektedir. Sahtekarlýk, dolandýrýcýlýk, yalan söylemek ve insanlarýn omuzlarýna basarak yükselmek gibi doðru olmayan bir çok davranýþýn doðru ve olaðan hale gelmesi yalanlardan oluþan rüyanýn içine girdiðimiz anlamýna gelmez mi? Bir rüyanýn içinde olduðumuzu bilmiyorsak nasýl yaþadýðýmýz þeylerin gerçek ya da doðru olmadýðýný anlayabiliriz? Basit bir örnek verecek olursak gencinden yaþlýsýna herkes iyi bir iþe girebilmenin torpilden geçtiðini bilmektedir. Bu yanlýþ bir toplum kuralý olarak zihinlere iþlenmiþtir. Torpil yapmanýn suç olduðu ve cezalandýrýlmasý gerektiði neredeyse unutulmuþ ve herke torpil arar hale gelmiþtir. Ýþte bu durumun hem makro hem de mikro etkileri vardýr kuþkusuz. Bunlar zaman içinde kendisini gösterecektir. Yalnýz unutmamak gerekir ki doðru diye yapýlan yanlýþlarýn muhakkak suretle olumsuz etkileri vardýr.