MUZAFFER SARISÖZEN KÝMDÝR?

Ahmet AYAZ

Gaziantep Güneþ Gazetesi 15-8-2023

……………………………………..

        Saygýdeðer okurlarým. Bugün sizlere Türk Halk Müziðimizin, temel taþlarýndan olan Muzaffer Sarýsözenden söz etmek istedim. Bu gibi deðerlerimiz, topraða gömülmemelidir. Ayrýca kaðýt üzerinde kalmamalýdýr diye düþündüm. Bu deðerlerimizi yaþatýp, genç kuþaklara aktarmak, genç kuþaklara  tanýtmak bizlere düþüyor.

1899 yýlýnda Sivas da . doðdu. Ýlkokulu Sivas'ta bitirdikten sonra lise öðrenimine Sivas'ta baþladý. Ancak öðrenimini tamamlamadan Sivas Valiliði tarafýndan müzik öðrenimi görmesi için Ýstanbul Belediye Konservatuarýna gönderildi. Burada 4 yýl öðrenim gören Sarýsözen bir süre konservatuar müdürü Yusuf Ziya Demircioðlu'yla birlikte folklorla ilgili çalýþmalar yaptý. Daha sonra Sivas'a gelerek önce öðretmen okulunda sonra da lisede müzik öðretmenliði yaptý. Öðretmenliði sýrasýnda bir yandan da halk müziði ve oyunlarýyla ilgili derleme çalýþmalarýný sürdürdü.Halk oyunlarýndan halaylarla iliþkin ilk yazýlar Sarýsözen'in imzasýyla 1930'lu yýllarda bazý gazete ve dergilerde yayýmlanmaya baþladý.Sivas'ta öðretmenliði sýrasýndaki çabalarýndan dolayý Milli Eðitim Bakanlýðý yetkililerince 1938 yýlýnda Ankara Devlet Konservatuarý (Ankara Musiki Muallim Mektebi) folklor arþivine atandý.

      1937-1951 yýllarý arasýnda Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan Türkiye'nin birçok yöresinde derleme çalýþmalarý yapýldý. Bu derlemelerin çoðuna katýlan Sarýsözen derlenen bu türkü ve ezgilerin arþivde bir düzen içinde saptanmasý korunmasý ve deðerlendirilmesini saðladý.Muzaffer Sarýsözen'in Türkiye'deki folklora katkýsý türkü ve oyun havalarýnýn derleme ve notaya alýnmasýndan baþka Türkiye düzeyinde yaygýnlaþtýrýlmasý tanýtýlmasý konusunda oldu.Halk müziðiyle ilgili radyo yayýnlarý Sarýsözen'in 1938'de Ankara'ya gelmesiyle önceleri birer ikiþer solo program olarak sürmüþ Milli Musiki Sanatkarlarý Kolu adýyla Türk Halk Müziði ve Klasik Türk Müziði birlikte yürütülmüþtür. Halk müziði yayýnlarýnýn dikkatle dinlenmeye baþlandýðý 1938-1941 yýllarý arasýnda müzik yayýnlarý þefi Mesut Cemil Sel halk müziðinden sorumlu þef yardýmcýsý ise Sarýsözen'di. Sarýsözen o yýllarda Ankara Radyosuna gelip zaman zaman programlar yapan yöre sanatçýlarýný biraraya getirip ilk halk müziði programlarýný baþlattý.1940 yýlýndan sonra zamanla artan halk müziði yayýnlarý 1941 yýlýnýn sonlarýna doðru Sarýsözen yönetiminde »Biz Türkü Öðreniyoruz« ve »Yurttan Sesler« adý altýnda Klasik Türk Müziði korosundan ayrýlarak yayýnlarýný sürdürmeye baþlamýþtýr. Bu topluluk elemanlarýnýn sayýlarý gün geçtikçe artmýþ böylece Türkiye Radyolarýnýn ilk Yurttan Sesler Korosu Muzaffer Sarýsözen'in öncülüðünde resmen kurulmuþ oldu. Bu geliþmeyi çaðdaþ halk müziðindeki birinci kopuþ ve yeniden yapýlanma olarak adlandýrmak yerinde olur.1953 yýlýnda Ýzmir Radyosu 1954 yýlýnda Ýstanbul ve daha sonraki yýllarda da Erzurum Radyosu Yurttan Sesler Korosu kurulmuþtur. 1940'lý yýllarda radyolarda 5-10 kiþiyi geçmeyen halk müziðine gönül veren profesyonellerin sayýsý bugün binlere ulaþmýþ durumda.Muzaffer Sarýsözen bugün sesini ve sazýný dinlediðimiz birçok sanatçýnýn öðretmeni olup ilk Ankara'ya geliþinde Ankara Devlet Konservatuarý Folklor Arþivi'ndeki görevi sýrasýndayken baþlattýðý tarih ve halk oyunlarý öðretmenliðini uzun yýllar sürdürerek pekçok öðrencinin bu alanda yetiþmesini saðladý. Türkiye'nin birçok yöresinde Mahmut Ragýp Gazimihal Ahmet Adnan Saygun Ulvi Cemal Erkin Halil Bedii Yönetken Nurullah Taþkýran ve Rýza Yetiþen'den oluþan derleme ekibiyle birlikte on binlerce türkü ve öykü derledi. Bunlarýn binden çoðunu Muzaffer Sarýsözen notaya aldý deðerlendirdi.Türkiye'de az sayýda yapýlan halk müziðine iliþkin basýlý yayýnlarýn baþýnda 1926'da Ýstanbul Belediye Konservatuarýnýn yayýmladýðý 14 defter durumundaki »Anadolu Halk Þarkýlarý« adlý kitaplarýn dýþýnda önemli bir yayýn olarak Sarýsözen'in 1941 yýlýnda yayýmladýðý »Seçme Köy Türküleri« adlý kitabý gelmektedir.Sarýsözen daha sonra 1952 yýlýnda »Yurttan Sesler« 1962 yýlýnda günümüzde halk müziði ile ilgili önemli bir kaynak olan »Türk Halk Musikisi Usulleri« adlý kitabýný yayýmladý.Sarýsözen ilk Türk Halk Müziði toplu çalýþmalarýna baþladýðý yýllarda baðlamalarýn ses perdelerinin eþit olmasýný saðlamaya çalýþýp koma seslere ayrý numara verdi.1949-50 yýllarýnda Ýtalya ve Ýspanya'da yapýlan halk oyunlarý þenliklerine Türkiye'den ilk kez halk oyunlarý ekipleri Sarýsözen'in baþkanlýðýnda gönderildi ve büyük baþarý saðladý. 1952 yýlýnda bir bankanýn kurduðu halk oyunlarýný yayma ve yaþatma kurumunda da önemli görevlerde bulundu.Özellikle halk müziðine iliþkin görüþlerini çeþitli dergi ve gazetelerde yayýmlayýp genç kuþaðý halk müziðinin derlenmesi araþtýrýlmasý ve tanýtýlmasý konusunda özendirmeye çalýþtý. 4 Ocak 1963 tarihinde Ankara'da öldü ve orada topraða verildi.