Bir atasözümüz  “Eskisi olmayanýn yenisi olmaz” diyor. Milletler için de geçerli bir kaidedir bu. Kökü olmayanýn dalý budaðý ,çiçeði ,meyvesi, gölgesi olmaz. Þiir ve nesir parçalarýmýz kelime –kelime teþrihin sivri neþteri ile edebiyatýmýzýn göðsünü açýp mananýn nuruyla yýkamýþ ve  yepyeni ilhamlarla bezemiþtir.

Sanatýn amacý ve iþlevini özetleyecek olursak sanatý iletiþim kurmak, toplumlar eðitmek, bilgilendirmek, eðlendirmek, kültürel bir miras bakmak, düþündürmek veya hissettirmek için yapýyoruz. Bu noktada sanatçýlarýn benimsedikleri idealler de sanatý icra etmenin amacýnda belirleyici olabiliyor. 

Müzik notasý olabilir. Bununla birlikte, sanat olumlu olmak zorunda deðildir, kasýtlý olarak acýklý ya da nahoþ olabilir ve istemeyeceðiniz þeyler düþünmenize sebep olabilir.

Sanat, insanlarý etkilemek için benzersiz bir güce sahiptir; bize ilham verir, merak, heyecan ve öfke uyandýrýr. Bu nedenle sanatçýlar insanlarý harekete geçirebilecek yetkiye sahiptir. Sanatýn amacý nedir diye sorguladýðýmýzda karþýmýza iki farklý kavram çýkar. Toplumu etkileme ve harekete geçirme

"Sanat için sanat" veya "sanat, sanat içindir" , sanatýn herhangi bir didaktik, ahlaki ya da faydacý iþlevinden ayrýlarak asýl deðerinin yalnýzca "gerçek" sanat olduðunu ifade eder.

Türk sanatý, Orta Çað'da Türklerin Türk coðrafyasý olan Anadolu topraklarýna geliþlerinden itibaren, günümüze kadar geçen süre içerisinde bu coðrafi bölgede oluþturduklarý tüm görsel sanat eserlerini tanýmlamak amacýyla kullanýlan bir terimdir.

En eski Türk kültürü kabul edilen Afanesyova da Orta Asya'da doðmuþtur. Orta Asya'da doðan bu tarz kültürler Hunlarda sanat anlayýþýnýn temelini oluþturmuþtur. Hunlar, yaþadýklarý coðrafyada oluþturduklarý kültür ve sanat anlayýþlarýyla ileride Orta Asya'da yerleþik olacak birçok medeniyeti etkilemiþtir.

Türkler,demircilik, dokumacýlýk, maden ve ahþap sanatlarýyla uðraþmýþlardýr. Türk maden sanatýnýn ilk örnekleri altýn, gümüþ, demir ve bronz gibi madenler elde edilmiþtir. Türkler ham demirden çelik elde ederek kýlýç, kalkan, mýzrak, ok uçlarý gibi eþyalar yapmýþlardýr.

Farklý dönem ve bölgelerde ortaya konmuþ sanat eserleri çeþitli merkezî tezahürlerinde Ýslâm'ýn ruhu ile daima uyum içinde olmuþtur. Bu bakýmdan Ýslâm sanatýný “Ýslâm dini ya da medeniyetinin en derunî yönünün kendi tarzýnda bir dýþa vurumu” diye tanýmlamak mümkündür.

Arapça'da san' (sun') “yapmak, etmek”, sana' “iþinde mahir olmak”, san'at ise “yapýlan iþ, meslek” anlamýna gelir. Terim olarak sanat "maddî veya zihnî bir iþ ve çabada izlenen düzenli ve özel yol, yöntem" diye tarif edilmiþtir.

Sanatý þiiri en ince en hassas ölçüler içinde deðerlendirmesini bilen aziz Milletimiz kalemi de kýlýç kadar tesirli ve kudretli saymýþtýr. Kýlýç maðrur bakýþlý cihangirlerin elinde kaleler devirirken ve ülkeler zapt ederken kalem de söz mülküne girmiþ gönüller fethetmiþ ölümsüzlüðün pýnarýný aramýþtýr.

Mýsýrýn Piramitleri zamanýn sonsuzluðundan gelecek asýrlara nasýl heyecanla ve gururla bakýyorsa  Ýmru’l Kays’ýn, Þeyh Sadi-i Þirazi’nin, Mevlana’nýn, Yunus’un ,Süleyman Çelebi’nin ,Ahmet Yesevi’nin þiirleri de geçmiþ asýrlarýn karanlýðý içinde öylesine yediveren güller gibi her gün yeniden açýyor.

Ýslam aleminde ve Türklük dünyasýnda geniþ halk kütleleri þiiri ve güzel sözü sihirkar ve cazibeli bir sanat olarak görmüþler ve her zaman takdir  etmiþlerdir.

El Ahtal’ýn þiirlerini Arabistan çöllerinde nasýl ceylan gözlü ve uzun siyah saçlý kýzlar badiyeden esen latif sabah rüzgarlarý ile birlikte terennüm etmiþlerse de ,Þirazi’nin iri güller açan bahçelerinde de Firdes’inin, Hafiz Sadi’nin, Attar’ýn þiirlerini asýrlar birbirinin kulaðýna üfleyerek fýsýldamýþtýr.

Hele Türkler arasýnda þiir söz sanatýnýn zirvesi ,güzelliðin tacý ,sohbetin  tuzu biberi sayýla gelmiþtir.

Yüzlerce sene iki deryanýn incisi olan Ýstanbul’da Kaðýthane alemlerinde ,Göksu sefalarýnda ,Topkapý Sarayý’nýn çýnar yapraklarýyla gölgelenen yollarýnda, cami avlularýnda ,medrese hücrelerinde , bayramlarda,  seyranlarda , düðünlerde ,seferlerde ,þenliklerde þiirin saltanatý sürmüþ güzelliði ve cazibesi hiç eksilmeden ,solmadan devam ede gelmiþtir.  

Söz mülkünün sultanlarý olan þairler, emirlerin ,hakanlarýn  her zaman  yanýnda bulunmuþ, iltifatlarýna ,ihsanlarýna  nail olmuþ  çok zaman hünkarlarýn eliyle samur kürkler giymiþ gün görmüþ  ,devran sürmüþlerdir.

Daha býyýðý terlemeden Ýstanbul gibi bir melikeyi yiðit göðsüne bastýran Fatih Sultan Mehmed’in yanýnda Molla Gürani  Molla Fenari gibi ilim adamlarý ile birlikte  pek çokta þair vardý. Kendiside Avni mahlasý ile ilham dolu þiirler yazardý.

Baki’nin tantanasý, asumaný tutan gür sesli kasideleri, kalplerde hassas duygular yaþatýrken ,Nedim’in latif þen  ve þuh þiirleri Sadabad Bahçelerinde  mahmur gözlü laleler gibi boy gösteriyordu.

Sadece Ýstanbul mu ? þiir meþheri ,þair meskeni olmuþtur.Elbette  hayýr…

Anadolu’yu þehir–þehir ,bað-bað, dað-dað gezin Çamlýbellerde Köroðlu’nun coþkun sazýndan naðmeler getirdiðini hissedeceksiniz.

Anadolu bozkýrlarýnda, Sakarya sahillerinde , Yunus Emre’nin ayak seslerini göreceksiniz. Adý belirsiz nice büyük þairin bir kýrýk  sazý gibi inleyen gönül yarasýný söz latifliðini  ve kelime mimarisini bilmek anlamak ve de güzelliðini kavramak zorundadýr.

Fani hayatýmýzýn dar çerçevesi ancak bunlarla geniþler.Dünya bu þiir lerle deðer kazanýr.Kültür bu deyiþlerle zenginleþir.Mazi bu anlayýþla yaþar.

Namýk Kemal ‘i ,Yahya Kemal’i ,Mehmet Akif’i ,Arif Nihat’ý ,Necip Fazýl’ý unutmak ,adýmýzý unutmak gibi ,Sakarya’yý unutmak gibi Barbaros’u unutmak gibi, Ýstanbul’u unutmak gibi tehlikeli bir hafýza hastalýðýdýr. Bu hastalýða duçar olan milletlerin yeri eninde sonunda tarihin soðuk ve muzlim mezarlýðýdýr.

Ýstiyoruz ki mazinin uzak yollarýnda  ve kitaplarýn solgun sayfalarýnda kalan þairlerimiz  ediplerimiz unutulmasýn. Hatýralarý her bahar canlanan salkýmsöðütlerin ilahi ýtrý gibi ufkumuzu baygýn kokularla doldursun. Ýçimize yeni bir þevk  ve canlýlýk versin. Mazinin zenginliði  ile sürur ve gurur  dolu istikbale  doðru koþalým.

Bize göz kamaþtýran hazinelerin kapýsýný açan þiirleri ,ezan seslerini, þadýrvan þýrýltýlarýný ,gülbank naralarýný  ,mehter velvelesini ,mevlit naðmelerini ,gurbet ve vatan duygularýný emziren bizim þiirlerimiz deðil mi.

Ahmet Haþim’in çok zarif bir teþbihi ile “Bülbül sesinin mucizesini anlamak için onun boðazýný kesmek çok aptallýk olur”

Yetiþen ve sanat vadisinde bir þeyler yapmak isteyen genç kabiliyetlerimiz var olmaya devam edecek.Onlara ýþýk tutmak önlerini aydýnlatmak lazým.

Genç arkadaþlarýmýzýn þiir denemelerine ve çalýþmalarýna yol vermek gerekir. Ýnceleyerek, tenkit ederek ,daha çok teþvik ederek onlarýn bu iþtiyaklarýna güç ve heyecan katmalýyýz. Bunu yapmak her þair kardeþimizin vecibesi ve zevkli bir vazifesidir.

Cenap Þahabettin’in “Plevne’den geçerken adlý dünya deðerinde nefis yazýsý genç þairlerimize örnek teþkil eder.

Bugün Bulgaristan’ýn bir þehri olan Plevne  Türk-Rus savaþýndan önce ismi pek bilinmeyen bir kasaba idi. Bu savaþta  Cenap Þahabettin’in babasý da  þehitler ordusuna  katýlmýþtýr.

Ufuk güneþin doðuþu ile kýzarýp bayraklaþýrken sabah rüzgarýnýn temasýyla þehit bir babanýn barut kokan  tenini koklamak ne ulvi bir hayaldir.

Doðu Avrupa topraklarýnda hangi ýrmak  var ki Türk atlarý  oradan su içmiþ olmasýn. Hangi çeþme var ki serhat boylarýnýn yiðit akýncýlarý ateþli göðüslerini serinletmiþ olmasýn. Sava mý ? Drina mý ? Vistül mü ? Tunca mý ? Meriç mi ? Tuna mý ? Arda mý ?

Hangi ova var ki þehit ruhlarý ile azizleþmesin.Varna mý ? Kosava mý ? Galiçya mý ? Vardar mý ? Yanya mý? Yenice mi ? Zaðra mý ?

“Sabaha karþý Plevne civarýndan geçiyorduk alaca karanlýkta pencereyi açtým .Plevne ovasýný görmek arz üzerinde hakir bir mezarý kalmayan zavallý babamýn ruh-i menfaniþini biraz teneffüs etmek istiyordum .

Eyvah ! Yüksek ve zengin ekinlerini okþayan rüzgarý dedi ki Babanýn kanýný emen bu toprak, babanýn cisim ve ruhuna yabancý açlýklara sünbül-ü gýda hazýrlýyor…

Þimdi ufk-i-þarki kýzarýyor kýzarýyordu.Türk Bayraðý gibi al ,kan gibi kýp kýzýl olmuþtu. Bir ruh-i þehit için bu ufk-i sabah ne güzel kefendi.

Baba seni bu aðustos ayýnýn son seherinde Plevne ufkunun bu geniþ kanlý mendili içinde kokladým…”

“Ahretle dünya birbirine karýþmýþ gibidir. Heybetli aðaçlarýn  yollara elediði gün ýþýðý ve huzur.  Mezar taþlarýnýn  yeþil gölgesinde ebediyetin yastýðýna baþ koymuþ uyuyanlar. Zamana ninni söyleyen sebiller çeþmeler …loþ ,sessiz, tenha ve ürkekler. Varla yok arasýnda bir gölge gibi yürüyen vakit…

Bir maðfiret yaðmuru gibi ,bu ruhani iklime günde beþ kere inen ezan seslerini dinlemeden, yazýlarý yosun tutmuþ kitabeler önünde tefekküre dalmadan , yapraklarýn hýþýrtýsýyla ürpermeden, bu topraklarýn mana iklimine ayak atmak kabil mi ?...

Ne yazýk ki doðmuyoruz þimdi  bu topraklarda .Kökü toprakta kalmýþ  ve kendi kesilmiþ bir aðacýn ýstýrabýný yaþýyoruz…

Köklerini kaybetmiþ böylesine bahtsýz bir aðacýn çiçek vermesi ve meyveye durmasý mümkün mü acaba ?...”

Sanatçý sayýklamalarý ve rüyalarý sayesinde bilinçaltýný bilinç üstüne taþýr. Sanat eseri içerdiði simgeler vasýtasý ile sanatçýnýn bilinçaltýný yansýtýr. Ruhsal dengenin saðlanabilmesi için kiþinin ilkel benliðinden getirdiði enerjinin ifade edilmesi gerekir. Bu kurama göre sanatýn bir iþlevi de budur.

Sanat, uygarlýðýn bir göstergesidir. Bir þehirdeki sanatsal faaliyetler, tiyatro salonlarý, kütüphaneler vb. o þehrin geliþmiþlik düzeyi açýsýndan bir iþaret olarak kabul edilir. Milletler, yetiþtirdikleri sanatçýlarla özdeþleþir. Sanatçýlar kültürlerinin geliþmesinde olduðu kadar dünyada tanýnmasýnda da rol oynar.

Sanatsal bakýþ açýsý etrafýmýzdaki nesne, durum ve olaylarý estetik bir hazla deðerlendirme; biraz eleþtirel olma, olaylarý, nesneleri , durumlarý olduðu gibi ele almayýp üzerine biraz yaratýcýlýk sosu , biraz kendinden eklemek , geliþtirmek, olduðu noktadan baþka bir yere taþýmak olarak açýklanabiliriz.

Modern dünyada sanat, gündelik hayatýn dýþýndadýr; bu da demektir ki hiç kimsenin temel ihtiyaçlarýndan biri deðildir, öyleyse gereksizdir. O kadar gereksizdir ki eksikliði fark edilmez bile. Ancak bir tür lüks tüketim eþyasý sayýlabilir.

Sanat eðitimi çocuklara dünyayý farklý þekilde tasarlama ve yorumlama becerisi kazandýrýr. Sanat eðitimi alan çocuk dünyaya eleþtirel bakabilmeyi, görsel bilgiyi doðru yorumlamayý, farklý görsel formlarý fark etmeyi ve bunlarýn arasýnda tercihler yapabilmeyi öðretir.

Küçük ayrýntýlarýn fark edilmesi, daha duyarlý olunmasý, gözlem becerilerinin keskinleþmesi, ruh saðlýðýnýn iyileþtirilmesi ve sakinleþme, sanatýn insanlara faydalarýndan en önemlisidir. Zaten sanatýn bu iyileþtirici etkisi, psikolojide sanat terapisi adý verilen bir uygulamanýn yapýlmasýna önayak olmuþtu

Sanatýn asli görevi öðretmek deðil; hissettirmek, duyurmak, sezdirmektir.

Ýlyas Kaplan-redfer