Bu  yazýmý  ilk  kez  2014  Yýlýnda  ‘’ Arkanýzdaki  Duvarda Adalet  Yazýyor  da  Ona  Gülüyorum’’  Baþlýðý  altýnda  yazmýþtým.

Baþlýktaki  söz  bilindiði  gibi  Deniz  Gezmiþ’e  ait  bir  söz  olup  yargýlandýðý  mahkemede  gülmeye  baþlayýnca  hakimin  ‘’  Niçin  gülüyorsun?’’  Sorusuna  verdiði  cevaptýr.

Evet...  Baþlýk  Deniz  Gezmiþ’e  ait  bir  söz  olduðundan  olsa  gerek bu yazým  o  tarihte  rekor  bir  okunma  sayýsýna  ulaþmýþtý:  26.579  (  Yirmi altý bin beþ  yüz yetmiþ dokuz ) Ancak  sanýrým okuyanlar aradýklarýný  bulamamýþlardý  zira  yazýmda  hayatý  dar  aðacýnda  sona  eren  pek  çok  insanýn  son  sözlerine  yer  vermiþtim.  Yani  yazýnýn  konusu sadece -  bugün  idam  ediliþinin  ellinci  yýl dönümü  olan-  Deniz  Gezmiþ  deðildi. O  sebeple  de okuyaný  çok  fazla  olsa  da  yorumlayaný  sadece  on  iki  kiþiydi.

Ülkemizde  hayatý  daraðacýnda  sona  eren  herkesin  son  sözlerini  bulabilmem  elbette  mümkün  deðildi.  Ben  bulabildiklerimi  sizlerle  paylaþýyorum:

A)  CUMHURÝYET  ÖNCESÝ


1- Vardar Ali Paþa:

Arkadaþý Ýbþir Paþa’nýn hanýmýnýn namusunu korumak maksadýyla 1648’de isyan ve ayný Ýbþir Paþa tarafýndan cellada verilen Vardar Ali Paþa’nýn son sözleri: ( Ýbþir Paþa’ya hitaben )

‘’Ulan, ben senin avradýnýn ýrzýný korumak için isyan etmiþtim. Senin gibi herifi benim üzerime musallat etmelerinin sebebi budur, bilmiyor musun? Beni Allah’ýn emrine karþý çýkmayýp da namusunu koruduðum için mi katledeceksin pezevenk?’’

2- Sarayýn damadý Salih Paþa:

31 Mart Olayýný bastýran Hareket Ordusunun Baþ Kumandaný (Daha sonra sadrazam ) Mahmut Þevket Paþa’nýn öldürülmesi olayýna karýþtýðý iddiasýyla 1913 Haziranýnda Beyazýd Meydaný’nda 11 kiþi ile idam edilirken cellada ricasý:

’ Rica ederim þu paçamý düzeltiveriniz, çarpýk duruyor.

(Sultan V.Mehmet  Reþat bu  idam  Fermanýný bizzat  Enver  Paþa’nýn  ‘’  Ya  Salih  Paþa  ya  Veliaht  Vahdettin.  Tercih  senin.’’  Baskýsý  karþýsýnda  aðlaya aðlaya  onaylamýþtýr. )

3-Boðazlýyan Kaymakamý Kemal Bey:

1915 yýlýnda Ermeniler’e kötü muamelede bulunduðu iddiasýyla astýrýlan ve daha sonra þehid ilan edilen Kemal bey’in Beyazid Meydaný’nda güneþ batarken idamýndan önceki son sözleri.

’Beni ecnebilere yaranmak için asýyorlar. Buna adalet diyorlarsa, kahrolsun böyle adalet. Çocuklarýmý milletimin uðrunda yetim býrakýyorum. Allah, vatan ve millete zeval vermesin. Amin.’

Bu arada merak ediyorum acaba Türklere kötü muamele ettiði için idam edilen tek bir Ermeni var mýdýr?

Neyse....

B)  CUMHURÝYETÝN  ÝLANINDAN  SONRAKÝ  ÝDAMLAR  VE  ÝDAM  MAHKUMLARININ  SON  SÖZLERÝ.

4- 1925 Yýlýnda ’ Þapka Kanununa ’ Muhalefet etmekten dolayý Erzurum’da idam edilen Þalcý Bacý’nýn son sözleri: ’ KADIN ÞAPKA GÝYE KÝ ASILA ? ’ ( Benim þapka ile ne iþim olur diyor ama kurtaramýyor boynunu ipten )

5- Þeyh Sait:

Ýdam hükmünü okuyan hakime:

Ne olurdu Edirne’de 101 yýl verseydin?! ( Ýdam etmeseydin de 101 yýl hapis verseydin demek istiyor.)

6-Þapka kanununa muhalefet suçundan 4 Þubat 1926da Ýdam edilen Ýskilipli Atýf Hoca’nýn son sözleri:

’ EÞHEDÜEN LA ÝLAHE ÝLLALLAH VE EÞHEDÜENNE MUHAMMEDEN ABDUHU VE RASULUHU ’

1926 YILINDA ATATÜRK’E SUÝKAST GÝRÝÞÝMÝ SUÇUYLA YARGILANIP ÝDAMA MAHKUM EDÝLENLERÝN SON SÖZLERÝ:

7-Eski Maliye Nazýrý Cavid Bey: ‘’Allah’ýn laneti zalimin üstünedir. Zulümdür bu zulüm.’’

8-TBMM I.dönem Lazistan Mebusu Ziya Hurþit: ‘’Beni o kadar yükseðe asýn ki, beni asanlar ayaklarýmýn altýnda kalsýn.’’

9-Laz Ýsmail: ‘’Vay anasýný idam sehpasý bu ha.. Ben de baþka bir þey sanýyordum. Gayret bizden kuvvet sizden canýmý çok acýtmayýn. Ýpimi boðazýma iyi geçirin.’’

10-Trabzon Mebusu Hafýz Mehmet Bey (Ermeni tehcirine karþý çýkmýþtýr  1915’de): ‘’Zulüm ile yapýlan bina payidar olmaz..’’

11-Rüþtü Paþa: ’’Savaþ meydanlarýnda ölüme bin defa göðüs geldim. Ölümün böylesi kahrediyor insaný. Ne olur beni kurþuna dizin ve bilin ki masumum..

12-Saruhan Mebusu Abidin Bey’in son isteði intihar etmekti: ‘’Söyleyecek þeylerin hepsini söyledim ama anlatamadým. Þimdi ne istiyorsanýz yapýn.’’

13-Ýstanbul Mebusu Ýsmail Canbolat’ýn aðzýndan ise sadece ’Hay hay’ sözleri döküldü.

14-Emekli veteriner Albay Rasim Bey : ‘’Yolcu yolunda gerek, haklý haksýz gidiyoruz iþte.. Ne diyeyim mukadderat. Memleket selamet bulsun..’’

15-Sivas Mebusu Halis Turgut: ‘’Çocuklarýma söyleyin katiyen siyasetle uðraþmasýnlar. Okusunlar çalýþsýnlar fikir adamý olsunlar. Yaþasýn mefkurem, payidar olsun Türklük.

16-Eskiþehir vekili Miralay Arif Bey:(Gözü kulaðý Samsun’a çýkarken yanýnda olduðu Mustafa Kemal’den gelecek bir sesteydi. Ýdam kararýndan sonra Atatürk’e mektup yazmýþ, ’20 yýllýk arkadaþýnýzým. Size fedakarane hizmetlerim oldu. Ölüme yaklaþtýðým þu anlarda beni affedeceðinize eminim’):

Asýlýrken son sözleri: ‘’Çekil kenara Ýmam Efendi. Ben bilirim iþimi.’’ Ayaklarýyla kendisi itti tabureyi

17-Hayimoðlu Josef : Menemen isyanýndan sonra yapýlan mahkemede ’ Memlekete þeriatý getirmek için faaliyette bulunmak ’ Suçundan idam edilir. Bir Yahudinin ülkemize þeriatý getirmek için faaliyette bulunmasý (!) Ýlginçtir ama karýþtýrmayalým o kýsmý. Konumuz deðil.
Ýdamýndan önceki son sözü : YAÞASIN TÜRKÝYE CUMHURÝYETÝ.

DÝÐER  ÝDAMLAR  VE  MAHKUMLARIN SON  SÖZLERÝ:

18-Seyid Rýza: Dersim isyaný dolayýsýyla idam edilmeden önce son sözleri: ‘’Evlad-ý Kerbela’yýz. Günahsýzýz. Ayýptýr! Zulümdür! Cinayettir!’’

19-Vecahet Altýn: Aþýðý ile bir olup kocasýný öldürmüþtür Cumhuriyet Tarihimizde idam edilen 15 kadýndan biri olan Vecahet Altýn 1 Haziran 1944 te idam edilirken son sözleri ’ AH HAYAT ’ Olmuþtur.

20-Durdu Sarýkaya..Kocasý uyurken aðzýna kýzgýn yaðda piþmiþ yumurta dökerek öldürmüþ olan bu kadýn 24 Aralýk 1960da Ýdam sehpasýna çýkarýldýðýnda

’Daraðacý yollarýnda, kelepçe kollarýnda’’
‘’Beyaz gömlek giydirdiler, bu sehpaya bindirdiler’’ Diye bir türkü söylemiþtir.


1960 ÝHTÝLALÝ DÖNEMÝNDEKÝ ÝDAMLAR VE ÝDAM EDÝLENLERÝN SON SÖZLERÝ

21-Adnan Menderes: ‘’Sizin ve diðer zevatýn iplerinin hangi efendiler tarafýndan idare edildiðini biliyorum.Onlara dargýn deðilim.Kellemi onlara götürdüðünüzde Adnan Menderes, Hürriyet uðruna koyduðu bu baþý on yedi sene evvel almadýðýnýz için size müteþekkirdir deyin.Ýdam edilmek için ortada hiç bir sebep yok.Ýdama ne kadar metanetle gittiðimi efendilerinize söyleyebilecek misiniz?’’

22-Fatin Rüþtü Zorlu: ‘’Allah memleketi korusun, millete zeval vermesin, haydi Allah’a ýsmarladýk.’’

23-Talat Aydemir - 1962 ve 1963 yýllarýnda iki kere askeri darbeye teþebbüs eden Kara Harp Okulu komutaný: ’Memleket için hayýrlý olsun!’

1980 ÝHTÝLALÝ ÖNCESÝNDE VE SONRASINDAKÝ ÝDAMLAR:

A-DEVRÝMCÝLER VE ÝDAMDAN ÖNCEKÝ SON SÖZLERÝ:

24-Deniz Gezmiþ: ‘’Yaþasýn tam baðýmsýz Türkiye. Yaþasýn Marksizm-Leninizm’in yüce ideolojisi. Yaþasýn Türk ve Kürt halklarýnýn baðýmsýzlýk mücadelesi. Kahrolsun emperyalizm. Yaþasýn iþçiler, köylüler.’’

25- Erdal Eren: 17 Yaþýnda olduðu halde yaþý büyültülerek idam edildi.
Son sözleri: ’ Bütün bu yapýlanlar, baþýmdan geçenler, kinimi binlerce kez arttýrdý ve mücadele azmimi körükledi; kavga ve devrime olan inancýmý yok edemedi...Devrimci Selamlar...’

26-Yusuf Aslan: ‘’Yaþasýn devrimciler! Kahrolsun faþizm!’’

27-Hüseyin Ýnan : ‘’"Ben þahsî hiç bir çýkar gözetmeden halkýmýn mutluluðu ve baðýmsýzlýðý için savaþtým. Bu bayraðý bu ana kadar þerefle taþýdým. Bundan sonra bu bayraðý Türk halkýna emanet ediyorum. Yaþasýn iþçiler, köylüler ve yaþasýn devrimciler. Kahrolsun faþizm"

28- Mahir Çayan: Çatýþmada vurulmadan önce ( Mahir Çayan Ýdam edilmemiþtir )

‘’Teslim olmuyoruz, Biz buraya dönmeye deðil, ölmeye geldik, Gelin teslim alýn bakalým.’’

29-Necdet Adalý: ‘’Sizleri ve ezilen halklar uðruna mücadeleyi erken býrakmak zorunda kaldýðým için üzgünüm...Kahrolsun faþizm.’’

30-Ahmet Soner: ‘’Bütün arkadaþlara selam..Ben biniyorum, ( Burayý anlamadým ama bulduðum yazý böyle ) gidin anlatýn dostlarýmýza, arkadaþlarýmýza...’’

31- Kadir Tandoðan: Ailesine  hitaben:  ‘’Beni düþünürken dünyada tek oðlunuz Kadir’inizi yitirmiþ biri olarak deðil, sadece binlerce kiþiden biri olarak düþünmenizi isterim.’’

32-Mustafa Özenç: ‘’Ben ve yüzlerce kiþinin öldürülmesi sýnýf savaþýný durduramayacak ve bu savaþ, bu bozuk düzen tüm pislikleriyle tarihin çöp sepetine atýlýncaya kadar devam edecektir. Elveda...’’

33-Ýbrahim Ethem Coþkun.:’’Biz bu davaya baþ koyduk. Baþýmýz halkýmýza ve partimize feda olsun.’’

34-Necati Vardar: ‘’Hoþçakal Yoldaþ, Ýdam bize výz gelir...Yaþasýn Sosyalizm.’’

35-Seyit Konuk:’’Korku sizinle her gün yaþayacak. Cellatlardan ve onlarýn devletlerinden hesap sorulacak. Kahrolsun Faþizm.’’

36-Ali Aktaþ: ‘’Aman ha, Aman Maviþim karamsarlýk yok; Her karanlýðýn bir aydýnlýðý, her zorluðun çýkacaðý bir düzlük vardýr kuþkusuz..Haydi gözlerinden öperim maviþim.’’

37-Ömer Yazgan:’’Hoþçakalýn arkadaþlar. Devrimci mücadelede sizlere baþarýlar diliyorum.’’

38-Ramazan Yukarýgöz:’’Tüm Gültepe halkýna ve Türkiye halklarýna selam. Ben Halkýmýn mutluluðu için savaþtým. Adým hüzünle birlikte anýlmasýn.’’
39-Mehmet Kambur: ‘’Beni hayat devrimci yaptý: Nihai hedefin mutlaka ama mutlaka bizim olacaðý inancýyla...’’

40-Erdoðan Yazgan:

En çok sevdiðim dörtlüðü size yazýyorum:

Açardýn yalnýzlýðýmda
Mavi ve yeþil açardýn
Keklik kaný kýnalý berrak,
Yenerdim acýlarý, kahpelikleri
Sýktýkça cellat kemendi.

41-Ýlyas Has: ‘’Sizlere son mesajýmý iletiyorum: Sizlerin yüzünü kara çýkartacak hiç bir þey yapmadým. Bugünlerde size aðýr gelen bu itham, gelecektir sizlere bir þeref payesi olarak görünecektir.’’

42-Hýdýr Aslan: ‘’Yüreðimin tüm sevgisi ile, tüm onurlu güçlerimle seni, sizi, hepinizi kucaklýyorum. Güçlü olun.Baþý dik olun. O güzel günlerde tekrar aranýzda olacaðým.’’

43-Serdar Soyergin: ’ Yeri geldiðinde benim kemiklerimi Mahir Çayan’ýn yanýna gömün’

B-ÜLKÜCÜLER VE ÝDAMDAN ÖNCEKÝ SON SÖZLERÝ:

44- Ýdam edilen tüm ülkücülerde ise durum aynen þöyleydi:

"Bir bayrak ve Kur’an-ý Kerim istiyorum" dediler hepsi de.  Kuran getirildiðinde öpüp baþlarýna koyarlardý üç kez. Küçük de bir bayrak getiriliyordu. Bayraðý da öpüyorlardý. Ýstisnasýz hepsi ölmeden önce yakýnlarýna þu mesajý vermiþlerdi: Yüce Rabbimize kavuþuyoruz. Onun için bizler üzülmüyoruz. Sizler de üzülmeyin... Ýki rekat namaz kýlýyor ve Hakk’a yürüyorlardý daha sonra. Ve hepsinin son sözleri:

’ EÞHEDÜEN LA ÝLAHE ÝLLALLAH VE EÞHEDÜENNE MUHAMMEDEN ABDUHU VE RASULUHU’
oluyordu.

Kimler miydi onlar?

AHMET KERSE, ALÝ BÜLENT ORKAN, CENGÝZ BAKTEMUR, CEVDET KARAKAÞ, FÝKRÝ ARIKAN, HALÝL ESENDAÐ, ÝSMET ÞAHÝN, MUSTAFA PEHLÝVANOÐLU, SELÇUK DURACIK, ÞEHABETTÝN OVALI

Onlardan sadece  biri  olan  Mustafa Pehlivanoðlu’un  idam  edilmeden  önce  ailesine  gönderdiði  son  mektup  ile  noktalayalým.

''Sevgili anneciðim ve babacýðým,

Sizler beni bu yaþa kadar büyüttünüz ve yetiþtirdiniz. Benim sizlere karþý islemiþ olduðum hatalarý ve suçlarýmý affedin. Hakkýnýzý helal edin. Ben sizlerin bir evladýnýz olarak, bugüne kadar Cenab-ý Hakkýn ve Onun Resulünün, Yüce Peygamberimizin yolundan ayrýlmadým. Alýn yazýmýz böyle yazýlmýþ. Kader ne ise onu çekeceðiz. Ben de kardeþim Haydar gibi bir an önce Allah'ýn huzuruna çýkacaðým. Eðer benim günahým varsa Cenab-ý Allah'ýn huzurunda çekmeye hazýrým. Yok, bir yanlýþlýk sonucu ölümüme karar verenler, idam edenler Allah'tan bulsunlar. ''Þu hiç bir zaman unutulmasýn ki, MUSTAFA'lar ölür fakat Milliyetçilik fikri ve mücadelesi asla ölmez. Yaþasýn uðrunda kellemi verdiðim TÜRK Milliyetçiliði. Bizim zaferimiz yakýndýr. Zafer her zaman Cenab-ý Allah'a inananlarýndýr. Bunun için hiç üzülmeyin. Sizden ricam arkamdan aðlamayýn.''

Anne, sizlerle helalleþmek isterdim, fakat olmadý. Hakkým varsa, hepinize helal olsun, siz de helal edin.

Son olarak, abime, yengeme, yiyenime, bacýma selam eder, haklarýný helal etmelerini dilerim. Niþanlýma da selam eder, Cenab-ý Allah'ýn mutlu bir yuva kurmasý için ona yardýmcý olmasýný dilerim.

Oðlunuz Mustafa

Tanrý Türkü korusun ve yüceltsin.''