OSMANLI  TOPLUMUNDA BAYRAMLAR VE ÖZEL GÜNLER—12.  BÖLÜM – DÜRZÎLER

Bazý  arkadaþlarýmýn yazdýðým  bu seriyi  oldukça  sýkýcý  bulmasý  sebebiyle bu  bölümü sizlere  elimden geldiðince eðlenceli  bir  þekilde  sunmaya  çalýþacaðým.

Bakalým  bu  sefer  beðendirebilecek  miyim?

Okuyan  ve  yorumlarýný  esirgemeyenleri tenzih  ediyorum  tabii  ki.

****

Bugün  ülkemizde artýk  kýzdýðýmýz  insanlara  karþý  bir  küfür  kelimesi  olarak  kullandýðýmýz  ‘’Dürzü’’  Nedir?  Kimdir  bu  Dürzüler. ( Veya  Dürzîler )

Efendim  bilmem bilir  misiniz? Mýsýr  bir  zamanlar  Þii  Fatimi  Devletinin  elindeydi.

Yok  yahu  püskülünden  sigara  yaptýðýmýz  mýsýr’dan  bahsetmiyorum. Uluslararasý  literatürde  Eygpt  denen  ama  bizim  Mýsýr  dediðimiz  ülkeden  bahsediyorum.

Ýþte  bu  ülkenin  hükümdarý  olan Ebû Mansûr Nizâr b. el-Muizz-Lidînillâh 996  yýlýnda  ölünce  yerine  henüz  11 yaþýnda  olan  oðlu el-Hâkim-Biemrillâh Ebû Alî el-Mansûr b. el-Azîz el-Muizz el-Ubeydî el-Fâtýmî geçti ( Biz  ona  kýsaca Hakim bi  Emrillah diyoruz.)

Hakim bi Emrillah  tabii  ki  çocuk  olduðu için  vezirlerinin  ve  diðer  devlet  adamlarýnýn  oyuncaðý  haline  geldi.

Bu  arada  babasý Aziz’in  yaptýrmaya baþladýðý   muazzam  cami de tamamlanmýþ ve  bu camiye Hakim bi  Emrillah Camii  adý  verilmiþti. Lakin Namaz  kýl- oruç tut  ve  benzeri  Ýslam inançlarý  özellikle de  veziri  Hamza b. Ali’yi  ziyadesiyle  sýkýyordu. Zira  vezir  Hamza b. Ali  kendisinin Süleyman  Tapýnaðýnýn  yapýmý sýrasýnda Lübnan  Daðlarýndan  kereste  saðlayan  Sayda’lý iþçilerin  soyundan  geldiðine  inanýyordu.( Dürziler bugün  hâla bu  inançta  imiþler. )  Bir  þeyler yapýp  bu artýk çocukluk  ile  delikanlýlýk arasýnda  olan genç  Hükümdarý  kafaya  almalýydý.

1017 Yýlýnda bir  gün  huzura  çýktý ve Hakim  bi Emrillah ile  konuþmaya  baþladý.

- Hükümdarým  var  ya.Siz  insan  olamazsýnýz.  Size  insan  diyenin  iki  gözü  kör  olsun.

Hakim  öfkeyle  kalktý  tahtýndan.

-Ne  diyon  leeennn sen  sibop?  Sen  kimle  konuþtuðunun  farkýnda  mýsýn?

Hamza  sibopun  ne  olduðunu  anlayamasa da istifini  bozmadý.

-Evet  hükümdarým. Size  insan  diyenin  anasýný  avradýný...Yedi göbek  sülalesini...

Hakim  tam ‘’  Cellat’’  diye  baðýrmak  üzereydi ki  devam  etti.

-Siz  Tanrýsýnýz.

Hakim  bu  acayip  iltifat  karþýsýnda  þaþýrdý.

-Hastir  lan  yaðcý  köpek.  Yaðcýlýk  gördüm  ama  bu  kadarýný  görmedim.

-Sultaným siz  bizzat  kendiniz  görmüyor  musunuz  sizdeki  tanrýsal  özellikleri?  Bana  inanmýyorsanýz  aynaya  bakýn.

Hakim  devasa  aynaya  baktý  bi  b.k  göremedi  doðal  olarak.

- Ben  bir  þey  göremedim. Gördüðüm  sýradan  bir  insan  suretidir.

- Olur  mu  sultaným.  O  kaþlar  o  gözler  yesin  onu  nenesi.

Hakim  bir  daha  baktý  aynaya.

-Lan  doðru  diyon  sanýrým.  Bu  kaþlar  bu  gözler  kimde  var?

-Elbette  sultaným. Benzemez  kimse  sana  tavrýna  kurban  olayým.

-Vaaay  bir  de  beste  ha?

-Siz  tanrý  olduðunuza  inanýn  ben  daha  ne  besteler  yaparým  size.

-Eee  ben  tanrý  isem  sen  ne  haltsýn?

-Sorduðun  soruya  bak sultaným. Sen  tanrý  olunca  ben de  otomatik  olarak  imam-  peygamber  ortaya  karýþýk  bir  þeyler  oluyorum  iþte.

-Ýyi de  sevgili  Hamzacýðým. Vatandaþ  ‘’ Madem  tanrýsýn  haydi bir  þeyler yarat  da  görelim  derse  ne  b.k  yiyeceðiz?’’

-Merak  etme  sultaným. Halk  böyle  sorular  sormaz. Soran  olursa öce  felsefik  bir  sürü laf  salatasý  yaparýz. Baktýk  yemediler  alýrýz  kellelerini. Hem  halka sizin direkt  tanrý  olduðunuzu deðil  Tanrýnýn insan  suretinde  hülulu  olduðunuzu  söyleriz.

-Ýyi de  yerler  mi?

-Yerler  sultaným  yerler.  Cehalet  insanlara  neleri  yedirmedi  ki.

Evet...Hamza  bin  Ali altýndan  girdi  üstünden  çýktý  hükümdar  Hakim  Bi  Emrillah’ý  tanrý  kendisini  de  imam- peygamber karýþýmý bir  þey  olarak kabul  ettirdi. Bundan  sonrasýnda  bunu  halka  benimsetmeye  gelmiþti  sýra.

Hamza  bin  Ali  Allah’ýn  7 imamla  yedi  kez  dünyaya  zuhur  ettiðini  bu  yedinci  imamýn  da  Hakim bi  Emrillah  olduðunu  gizliden gizliye  halk  arasýnda  yaymaya  baþlarken   Hakim bi Emrillah’ýn komutanlarýndan Ýsmail ed  Derezi ( Veya  Anuþtegin ed  Derezi) açýk  açýk  yayýyor  ve  üç  beþ  taraftar  bulmalarýna  raðmen halkýn  büyük  bir  kesimi þiddetle  karþý  çýkýyordu  bu  duruma.

1020 yýlýna  geldiðimizde Hamza  bin Ali Kahire’de  üstelik de  camide halkýn  nabzýný  yoklamak  için ucundan  kýyýsýndan  Hakim bi  Emrillah’ýn tanrýlýðýndan  filan  bahsedince  büyük  bir  isyan  çýktý. Hakim  bir  Emrillah  bu  isyaný  oldukça  kanlý  bir  þekilde zorla  bastýrdý.

Ýsyanýn  bastýrýlmasýndan  sonra  Hakim  bi Emrillah’a  bir  þeyler  oldu.  Baþladý  düþünmeye: ‘’ Ben  tanrý  olabilirim.  Ama  olmaya  da  bilirim. Tanrý  isem  insanlar  niçin  bana  inanmýyor? Deðil  isem  inanlar  neyime  bakýp da  inanýyor? Tanrý  isem  gökte  olmam  lazým. Yerde  isem  bu  ne saçmasapan  tanrýlýk?’’

Bu arada  veliahtý  oðlu  Zahir de  küçücük  bir  çocuk  olmasýna  raðmen  babasýna  ‘’  Baba  sapýtma  lütfen. Sen  tanrý  manrý deðilsin. Unuttun  mu  bana Eþhedüen la  ilahe  illallah’ý  sen  öðretmiþtin’’  diyordu. Velhasýlýkelam  peygamber (!) Hamza bin Ali için  tehlike çanlarý  çalmaya baþlamýþtý.

Hakim bi  Emrillah  ‘’  Ulan  ben  neyim? ‘’  ikilemi  içinde  bocalarken bu sefer de  Hamza bin  Ali  ile  Ýsmail  ed  Derezi arasýnda  peygamberlik  kavgasý  baþladý.  Öyle  ya Hakim  tanrý  ise  onun  bir  de  peygamberi  olmalýydý.

[ Bu  arada  anti parantez  belirtelim. Ýki  ayrý  Derezi  olduðundan  bahsedenler de vardýr. Biri  Ýsmail  diðeri  Anuþtekin...]

Hamza ‘’ Peygamberlik  benim  hakkým.  Hükümdarý tanrý  olduðuna  ben  inandýrdým’’  havasýndaydý. Dürzilik denilen  inanca  adýný  veren  Ýsmail ed Derezi  ise ‘’ Ben  olmasam  bu  Dürzülerin  birini  bile  inandýramazdýn  bu  dine.  Peygamberlik  benim  hakkým.’’  Diyordu

Ýki  büyük  Dürzü  aralarýnda  ‘’ Peygamber  benim.’’  Kavgasý  yaparken 1021 yýlýnda  Hükümdar  Hakim bi  Emrillah  birden ortadan  kayboldu.  Adam  sanki  buhar  olup  uçtu. Bunun  üzerine  Hamza bin  Ali ‘’ Tanrýmýz  böyle  fitne  zamanlarýnda  ortadan  kaybolur.  O  ileride  tekrar  gelecek  ve  kendisine  inanan  bizleri ardýna  takýp cennete  götürecek ‘’ Diye  propaganda  yapmaya  baþladý. Mýsýr  halký ise  çoðunlukla ‘’  Nereye  gitti  ki? Daha  karpuz  kesecektik.’’ Diyorlardý  ama  gerçekten de Hakim bi Emrillah  yok  olmuþtu.

Derken  efendim Hakim  bi  Emrillah’ýn  oðlu  Zahir  tahta  geçti  bu  arada. Zahir  ‘’ Her  kim  babamýn  tanrý  olduðunu  söylerse  kendisine  ölümlerden  ölüm  beðensin.  Ulan  ben  kaç  yýllýk  babamý  tanýmaz mýyým?  Rahmetli  sizin  benim gibi  insandý  bre  gavatlar.’’  Diye  Dürzülere  göz daðý  verdi. Bu  arada  Hikmet-i  ilahi Hamza  bin  Ali de  yok oldu  birden  bire..  Adam  sanki  yer  yarýldý  da  içine  girdi. ( Allah’u alem  babasý  Hakim’i de veziri Hamza’yý da   yeni  hükümdar  Zahir  ortadan  kaldýrmýþtý.)

Þimdi  sýra  gelmiþti  fitnenin  diðer  elebaþý  Ýsmail  ed Derezi’ye.( Ya da  Anuþtekin  ed  Derezi )  Lakin  bu  Dürzü  çok  akýllýydý. Rüzgarýn  ters  yönden  estiðini  görünce tasýný  taraðýný  toplayýp Suriye’ye  firar  etti.

Bir  müddet  Suriye’de  Dürzülüðün  her  türlü  inceliklerini  Suriye  Araplarý  arasýnda  yaydýktan  sonra Suriyelilerin  de ‘’ Hastir’’  Çekmesi  üzerine  Lübnan’a  geçti. Bu  arada  Dai denilen  Dürzü  misyonerleri  Suriye- Lübnan – Filistin ve  Ürdün  topraklarýnda Dürzülüðü  yaydýlar.

Dürziler bir  müddet  Eyyubilerin  sonra  Memluklerin  ve  son  olarak  Osmanlýlarýn  hakimiyetinde yaþadýlar.  Osmanlý  Devleti  1800 lü  yýllardan  itibaren  sýk  sýk  bu  Dürzülerin  isyanlarýný  bastýrmakla  uðraþtý.

Evet  bugün  yer  yüzünde  sayýlarý  ancak  2.5-3 Milyon  civarýnda  olsa da  Dürzi  bir  topluluk  da  vardýr  ve  bu  topluluk  kendilerine  Dürzü  demez. Hatta  Anuþtekin  ed Dürzi’ye  lanet ederler. Sebep:  Dürziliði  gizli  deðil  açýk  açýk  yaydýðý  için.  Oysa  Hakim bi Emrillah onlara  her  þeyin  gizli  olmasýný  emretmiþtir.

Peki  kendilerine  Dürzi deðil de  ne  diyorlar? 

Kendilerine  Muvahhidûn diyorlar.  Yani  birleþtirici. Ama  bu  birleþtiricilik tabii  ki   Hakim bi Emrillah’ýn  tanrýlýðý  etrafýnda  bir  birleþtiricilik. [ Bunlarý  ayný yýllarda  Kuzey  Afrika- Ýspanya-  Batý Sahra’da  bir  devlet  kuran  Muvahhidlerle karýþtýrmayalým. O  Muvahhidler de  apayrý  sapýklar... ]

DÜRZÝLERÝN ÝNANÇLARI  HAKKINDA  KISA  BÝLGÝLER.

Dürziler inançlarý hakkýnda  kendilerinden  olmayanlara  en  ufak  bir  bilgi  sýzdýrmadýklarý  için  haklarýnda  çok  fazla  bilgiye sahip deðiliz. Bilinenlere  gelince:

1- Ýyi  bir  Dürzi olmak için  daha  önce inanýlan  bütün  dinleri  ve  inançlarý  terk etmek  gerekir. Yani  Dürziler  her  ne  kadar  kendilerini Þii  Ýslamiyetin  bir  mezhebi  olarak  tanýmlasalar da aslýnda  ne  Sünni  ne  Þii   ne  de  Batýnîdirler.  ( Karýsýný  kýzýný satan  aþaðýlýk  erkeklere  ülkemizde  her  ne  kadar Dürzü  dense  de  böyle  bir özellikleri  olduðuna  dair  kayda  rastlamadým. )

2- Ramazan  ve  Kurban  bayramýna  benzer  iki  bayramlarý olmakla  birlikte  Sünni Müslümanlarýn  Ramazan  ve  Kurban  bayramlarýyla bir  alakasý  yoktur  bu  bayramlarýnýn.

3- Dürzilerde  çok  eþlilik- tütün  ve  alkol  kullanýmý- domuz  eti  yemek – Diðer  dinlerden  olanlarla  evlenmek  kesinlikle  yasaktýr.

4- Dürzîlerde bilgeliðe yalnýzca belirli bir dinsel eðitimi tamamlamýþ olan seçkin kiþilerce ulaþýlýr; bunlara akýllýlar anlamýna gelen Ukkal denir. Bunlar baþlarýna beyaz sarýk sararlar. Diðer  Dürzülere  cuhhal ( cahiller ) denir

Dürzülerin  kutsal  kitabý Resaül-ül Hikme’dir

5- Dürzîliðin  Hamza bin Ali  tarafýndan  belirlenmiþ  dört  temel  ilkesi  vardýr:

A) Hakim bi Emrillah’ý  ilah  bilmek ( O  hem  ilah  hem  insandýr. )[ Ancak  hemen  belirtelim  Dürziler var  ve  bir  olan  ama  asla  tanýmlanamayacak  Allah’a da  inanýrlar. Hakim bi  Emrillah  tam  olarak Allah’ýn  insanlara  görünmek  için  kullandýðý  bir  elbisedir onlara  göre. Tabii  ki  bu  tanýmlamadan  bir  þey anladýysanýz. )

B) Emri  bilmek:  Yani  Hamza  bin  Ali’nin Allah’ýn  yarattýðý ilk  cevher  olduðunu  tüm  evrenin  ve  insanlarýn ondan  yaratýldýðýný  kabul  etmek. ( Herif  Hz. Adem’den  de  üstün  yani(!)  )

C) Hudud  bilmek: Tanrýsal emirleri öðreten ve yayanlara “Hudud” denir. Hudud’un baþý Hamza’dýr ve onunla birlikte sayýlarý beþe ulaþýr. Bunlara “Vezir” de denilir. Hamza’dan sonra gelen dört hudud (Ýsmail bin  Muhammed- Muhammed bin  Vehb- Seleme bin Abdullah-El Mu’tenâ Baha’ud-din )   yaratýklarýn en onurlularýdýr, evlenmedikleri gibi her türlü günahtan uzaktýrlar. Bunlar dýþýnda hudud sayýlan üç grup daha vardýr: “Dailer”, “Mezunlar” ve “Mukassirler”.

D) Vasiyetlere uymak: Bazý ahlak kurallarýndan oluþan ve “Hâsýl” da denilen vasiyetlere uyulmasý zorunludur. Bu kurallar:

*Doðru sözlü olmak (Sýdk el-Lisan).

*Kardeþlik, mezhep üyelerini koruma (Hýfz el-Ýhvan).

*Önceki tüm ibadetlerin ve dinsel inançlarýn terk edilmesi.

*Ýblis’ten ve tüm kötülerden uzak durmak.

*Hâkim’in tek tanrý olduðuna inanmak (Tevhid el-Hâkim).

*Hâkim’in buyruk ve eylemlerine boyun eðmek.

*Hâkim’in iradesine teslim olmak.

6- Dürziler  birbirlerini  tanýmak için  bazý  þifreler  ve  semboller  kullanýrlar.  Bu  þifre  ve  sembollere  sahip  olmayanlara  sýrlarýný  vermezler.

Dürzilerin  bilinen  en  önemli  sembolü  her  köþesi  ayrý  renkte  olan  Dürzi  Yýldýzýdýr. Bu  yýldýzdaki renklerin  anlamý  þudur:

Yeþil: Gerçeðin anlaþýlmasý ve kavranmasý için gerekli olan “Akýl” dýr. Allah’ýn iradesini temsil eder.

Kýrmýzý: “Nefs”dir ve varlýðýn sýnýrlarýný belirler. Akla yardýmcýdýr.

Sarý: Gerçeðin en yalýn ifadesi olan “Söz”dür. Ýlk ikisine yardýmcý olmaktadýr.

Mavi: “As-Sabik”tir. Ýradenin düþünsel gücünü temsil eder. Söz’e yardýmcý olmak ve onu her türlü kötülükten koruyarak, evreni uyum ve düzen içinde tutmak üzere yaratýlmýþtýr.

Beyaz: “Al-Tali”dir. Mavi’nin gerçekleþmesi ve gücün maddeleþmesidir.