Köylerimizde geçmiþ yýllarda kadýn-erkek tartýþmalarýnýn birinci nedeni; erkeklerin sigara alýþkanlýðý olurdu. Kýt kanaat geçinen köy kadýný don lastiðine para bulamazken adamýnýn dumana para vermesini hiç hazmedemezdi!  Cebinde parasý olsun olmasýn adamlar ise düdüklerini çalmaya devam ederdi.

         Yýllar yýllar önce babamýn yeni satýn aldýðý çayýrýmýzý temizliyorduk. Bahar baþlarý. Çimenler henüz yeþeriyor. Büyüyen çimenler köyün kalabalýk koyun sürülerine hele de büyük baþ hayvanlara yeterli gelmiyordu. Hava oldukça soðuk… Mürsel Emmi önündeki birkaç sýðýrýyla yanýmýza geldi. Mürsel Emmi, yarý saf bir köylümüzdü. Ýlk sözü:

         “Bacanak! Duman var mý duman?” Eþiyle kaynanam ayný komþu  köydendi. Bacanak demesinin bu iliþkiye dayanýyor.

         “Üzgünüm, yok!” dedim. Mürsel Emminin damarlarýndaki nikotin oraný düþmüþ, güneþli havayý puslu görüyor. Baþladý küfür edebiyatýnýn köyümüzdeki versiyonlarýndan örnekler sunmaya:

         “Koyun sahiplerinin …na k..yem! Çayýrlarý dittiriyorlar! Sýðýrlarýma ot kalmýyor!” Bizim de o yýllarda hayli kalabalýk koyunumuz var. Akýldan birazcýk yavan bir adamdý Mürsel emmi! Lafýn nereye gideceðini belli ki hesap edememiþti! Cevap verdim:

         “Ama Mürsel emi, koyun sahipleri de sýðýr sahiplerine senin gibi küfrediyorlar. ‘Sýðýrlar týrnaklarýyla çimenlerin kökünü zedeliyor, koyunlara bir þey kalmýyor’ diyorlar…” Sözlerini bir çýrpýda söyledim. Babam biraz yukarýmýzda tebessüm ederek konuþmamýza kulak misafiri oluyordu. Mürsel eminin sözlerini iade etmiþtim. Kýzacak bir durum yoktu. Tanýyorduk Mürsel Emmiyi, kalbinde kötülük yoktu.

         Öðretmen okulundayýz. Sevdiðimiz Tarih öðretmenimiz hasta olmuþtu. Arkadaþlar toplandýk Trabzon Numene Hasta hanesinde tedavi gören öðretmenimizi ziyarete gittik. Coðrafya ve Din Bilgisi öðretmenimizde hasta öðretmenimizin yanýndaydý. Öðretmenimiz birazcýk soðuk almýþ durumu iyiydi. Muhabbet baþladý. Sigara konusu gündeme… Coðrafya öðretmenimiz:

         “Lisede öðrenciydik. Bir arkadaþýmýzýn aðzý pis pis kokardý! Belliydi sigara kullandýðý. Arkadaþýmýz durumu þöyle açýklardý”:

         “Evimize sýk sýk misafir gelir. Bana da sigara sunarlar. Kabul etmezsem ayýp oluyor. Bunun için sigara kullanýyorum.” Öðretmenimiz biraz da kýzarak:

         “Ey eþek oðlu eþek! Daha sen nesin ki, ayýp olmasýn diye sana sunulan sigarayý kabul ediyorsun! Diyemediðime hala üzülürüm!.”

         Tütün türkülerimizde, þiirlerimizde yerini almýþ; kültürümüzün bir parçasý olmuþtur. Ýlk gençlik yýllarýnda esiri oluruz tütünün. Efkârlý zamanlarýmýzda biricik dostumuz olur. Harputlu dostumuz sevgilisinin imansýzlýðýný(!) sigaranýn yardýmýyla haykýrýr; “Sigaramýn dumaný/ Yoktur yârin imaný…/ Harput’tan aldým bakýr./ Yosmam gözlerin çakýr. /O çakýr gözlerine, /Kurban olsun bu fakir.”

         Þiirimizin asi çocuðu Orhan Veli Kanýk aþkýn bacayý sardýðý güzel bir bahar akþamýnda tütünle muhabbetini þiirine nasýl katýyor; “Beni bu güzel havalar mahvetti, /Böyle havalarda istifa ettim, Evkaftaki memuriyetimden. /Tütüne böyle havalarda alýþtým. /Böyle havalarda âþýk oldum.” Aþk bu adamý iþinden eder, tütüne alýþtýrýr. Helede serde þairlik varsa.

         Sigara ve tütün daha nice þiir, türkü, öykü, roman ve filmlere konu oldu. Necati Cumalý’nýn Tütün Zamaný adlý bir romaný var. Romanýn filmi de yapýlmýþtý Yýlmaz Güney, Cavidan Dora baþrol oynamýþtý. Sigara ile ilgili daha ne çok þiirleri, türküler… Üzerine cilt cilt eserler var… Baþka yönlerine geçelim sigaranýn:

         Tütünün üç yaþamsal yararý vardýr(!): Tütün kullanan yaþlanmaz, tütün kullananý köpek ýsýrmaz ve tütün kullananýn evine hýrsýz girmez… Peki, nasýl olur! Derseniz, söyleyeyim. Tütün kullanan yaþlanmaz(!) erken ölür. Evine hýrsýz giremez. Geceleyin sýk sýk öksürür eve yaklaþan hýrsýzlar, ev sahibi uyumamýþ diye soygun yapmaktan feragat ederler. Ve tütün kullanan yaþlanmazsa bile erken kuvvetten düþer. Yürürken baston kullanýr. Kendisine saldýracak köpeklerden elindeki bastonla korunur.

         Sigara kullananla kullanmayanýn farkýný sigara tiryakisi bir aðabeyimiz þöyle anlattý. Kendisi yükseköðrenim görmüþ bir ilahiyatçý… Öðretmen emeklisi. Baypas operasyonu geçirmiþti. Doktorlar tütünü yasaklama uyarýsýna hayli zaman boyun eðmiþ. Zamanla tiryakilik nüksetmiþ. Ufak ufak dumanlýyor hala. Bir sohbetinde:

         “Bir þehirde cenazeyi götürüyorlarmýþ mezarlýða. Mevta sigara içen bir vatandaþmýþ. Bu kafileden 15 dakika sonra yeni bir cenaze kafilesi gözükmüþ. Ýkinci kafiledeki mevta sigarayla hiç tanýþmamýþ. Ýþte sigara içenle içmeyenin arasýnda 15 dakikalýk zaman farký vardýr.” diyerek bizi güldürmüþtü.

         Gelelim yaþamýn acý gerçeklerine. Günümüzde sigara içme oraný gün gün artmaktadýr. Okul çýkýþlarýnda13-14 yaþlarýnda türbanlý-türbansýz kýz ve ayný yaþlarda öðrencilerin sokaða ayak bastýklarýnda sigara yaktýklarýný sürekli gözlemleyebiliyorum üzülerek. Sigaraya erken baþlamanýn nedenleri üzerine sayfalarca tezler yazýlabilir.

         Yadsýnamaz bir gerçek sigara topluma, bireye aþýrý zarar veren bir madde. Belli yaþtan sonra ömrü çekilmez hale getiriyor. Alkol ve daha baþka zararlý alýþkanlýklara baþlamada kýlavuz oluyor. Ve sigara 20’den fazla hastalýðý tetiklediðini söylüyor bilim insanlarý. Hele maddi yönü hesap edilecek gibi deðil. Düz bir hesapla günde 15 TL ödeyip sigara içen bir yurttaþ ayný fiyattan alsa bile 20 yýl içinde 100 000TL’den fazla ödemesi gerekiyor. Bu meblað anýmsanacak bir rakam deðil.

         Olay ortada! Toplumumuzun içini kemiren tütün türevleri kullanma afetinin yýkýcý sonuçlarý elle tutulur vaziyette gözlemleniyor. Bu afetten kurtuluþun tek makbul çaresi var: Nitelikli eðitim…  Son 20 yýl içinde 7 Milli Eðitim Bakanýnýn deðiþtiði ve her yeni gelen bir bakanýn müfredat programý deðiþtirdiði eðitim-öðretim çalýþmalarýmýzda nitelikli eðitimden bahsetmek ne derece olasý!!!