Eklenme Tarihi : 24.03.2021
Okunma Say�s� : 871
Yorum Say�s� : 0

�zerk Kurulu�lar �zel Kuvvetler Mi

�ZERK KURULU�LAR

�ZEL KUVVETLER M�?

Hukuk, hukuka uygun davranmak i�in kurallar�n olu�mas�na zemin sa�lar.. .�nceden belirlenmi� kurallar�n, �ah�s ay�rt edmeksizin e�it �artlara e�it uygulanmas� tedbirlerini de geli�tirdi�i kurallar arac�l�� ile yapar.. Ekonomik ve Sosyal haklar, h�zl� ge�i� �zelli�ine sahiptir.. Ge� al�nan karar, yerimde al�na yan karar ekonomik ve sosyal haklar�n yaralanmas�na yol a�ar.. Ekonominin temeli ticarete dayal�d�r. Ticaret pratik ��z�mleri sever.. �lk yaz� da ticaretin al�� veri�i yo�un oldu�u yerlerde i�aretleme ile ba�lam��t�r.. Ge�i� s�re�lerinde topluluklar, h�zl� hareket etmek iste�i ve S�reklili�i dahilinde hantal devlet yap�s� i�erisinde �zerk kurulu�lara yer vermi�lerdir. ABD de1880 lerin sonuna. Gelindi�inde eyaletlere aras� ticaret i�in ilk �zerk kurulu�, olu�turulmu� kongrenin me�akkatli yasa yap�m�, yarg� kararlar�n�n s�re� almas� h�zl� i�leyecek mal al�� veri�i i�in kanunla kendi karar mekan�zmas� olan kurulu olu�turmu�tur. Bug�n i�in 50 den fazla �zerk yap�n�n, vatanda� m�racaat� i�in kurulmas� ABD de �ng�r�lm��t�r.

Devlet i�inde, devlet gibi g�z�ken yap�lar�n varl��"sosyal ve ekonomik haklar�n" geni�letilmesi y�n�nde kullan�l�rsa, anlam kazan�r.. Varl�� yok edici nitelik ta��d��nda "engelleyici yada zorla�t�r�c�" tedbirler al�nd��nda, tam tersi sek�lde ekonomik ve sosyal haklar�n varl��n darlat�lmas� y�n�nde de�nek olarak kullan�ld�� da g�r�l�r.. �nemli olan s�zde de�il, �zde �zerkli�in sa�lanarak siyasal g�c�n etkisinden kurtar�lmas�d�r.. Yoksa 2002 krizimdeki gibi Stand By anla�malar� ile halk�n top yekun yoksulla�mas�, al�nan bor�lar�n sadece faize yeti�mesi cabas�na denk gelir..1950/60 aras�nda ya�anan demokrasi travmas�, anayasala�ma da ilk etkisini g�sterirdi ve ak�ama kadar radyo anonsu ile okunan cephe �yelerinin isim isim okunmas� ileti�im �zerkli�i ile memurla�t�r�lan �niversite akademik personelinin de yer ald�� niversite nin �zerkle�mi� 2 kurum olarak anayasa hukmu haline getirildi. 1961 Anayasas�n�n 120. Maddesi �niversiteleri di�eri Anayasa 121 de d�zenlenmi� Radyo TV idaresi �zerk kurum olarak d�zenlendi...4936 say�l� �niversiteler yasas�n�n 1. Maddesi �niversitelerin �zerkli�inden bahsettikten sonra 2.f�kras�nda y�netim ve bilimsel �zerkli�imden bahseder.1980 �htilali olunca ilk 1402 say�l� yasa ile s�k�y�netim komutanlar� eliyle akademik kadrolar tasfiye edilmi�ti.. 1982 Anayasas� 132. maddede radyo TV yay�nc�l�� ve �zel TV ile bunlara ili�kin �st kurulu �ng�rm��t�r. 167 madde ise Ekonomik v e sosyal haklar�n geli�tirilmesi dayanag�nda, Spk ve Rekabet Kurumun olu�turulmas�n� sa�lam��t�r.. . G�mr�k Birli�i Anla�mas� �mf Stand By anla�mas� g�b� uluslararas� kurulu� ve s�zle�melerle de bu t�p �zerk yap�lara dayanak sa�lanm��t�r.. 8.11.2000 tarihli AB uyum anla�malar� cerceves�nda Enerj� ve Tekekominikasyona ili�kin kurumlar �ng�r�lm�� Epdk ve Telekom�nikasyon �st kurulu olu�turulmu�tur.. .�lkemizde Bakanlar olmas�na ragmen olu�turulmu� �zerk kurulu�lar �unlard�r.. ;

REKABET KURUMU (4054 say�l� yasa)

BANKACILIK D�ZENLEME VE DENETLEME KURUMU(4389 s. Y)

SERMAYE P�YASASI KURULU(2499 s. Y)

RADYO VE TV �ST KURULU (3984 s. Y)

TELEKOM�N�KASYON KURUMU (4502 S. Y)

�EKER KURUMU(4634 SY.)

-ENERJ� P�YASSI D�ZENLEME KURUMU(4628 s. Y.)

KAMU �HALE KURUMU(4734 s. Y)

T�T�N, T�T�N MAMULLER�, Alkoll� ��K�LER P�YASASINI D�ZENLEME KURULU (4733 s. Y)

2002 kriz sonras�n�n getirdi�i, s�re� t�kanan yap� �zerk kurulu�lar eliyle a��lmaya �al��lm��t�r..

Devlet yap�s�n�n, hantalla�mas� ve siyasetin devletin iliklerine kadar i�lemesi, karar mekanizmalar�n�n i�lemesini/ S�reci/b�rokrasi ve seffaf olmayan y�netim usulleri ve ulus d�� kurumlar ile uluslar aras� anla�malar ��z�m �retmeyi gerekli k�lm��t�r. Uzmanl�k GEREKT�R�R, aktif profesyonellerden olu�an, anl�k de�i�imlerin yasand�� hallere, anl�k m�dahale yetk�s� olan kurum, kurul ve bunlara ait kurallar butunlu�unu elzem hal getirmi�tir. �zerk kurulu�lar�n s�yasetten uzak, kendi alan�na ili�kin �zerklik halleri ile varl��n� gerekli k�lm��t�r..

Bu kurullar, �zel yasalarla ver�lm�� yetkiler do�rultusunda, piyasa i�ley�s�ne uygun denetimler sa�larken, rekabettek� haks�zl��, sekt�rdeki uyu�mazl��, giderici tedbirler uygularken, uyar� ve cezai i�lemlerle de yapt�r�mlar uygulayabilmekted�rler.Di�er kamu kurumlar�ndan ay�r�c� �zelli�i �zerk ve bag�ms�z yap�lard�r. Kendi karar sure�leri, personel al�m ve i�letim sistemleri ile b�t�elemeleri vard�r.. ��letim sebebi ile elde ett�kler� gelirleri i� bunyede kullanab�ld�kler�nden mali bak�mdanda bag�ms�zl�klar� s�z konusudur.. Bir ka�� i�in a��k�a kamuda belirtildi�i �ekli ile fazla gelirlerini hazineye yada Maliye Bakanl��na aktar�rlar. Siyasi bask� dah�l olduklar� faal�yet alan�ndaki �rgutlu yap�lar�ndan gelecek bask�lara kar�� da yasa kaynakl� koruma sa�lanm��t�r. �dar� tasartuflarla deg�l, yarg�sal denet�me tab�d�r.. Buna ragmen siyasetin bu kurullarda varl��n� hissediyoruz.. 2002 y�l�ndan sonra s�rekli hale d�n��en siyasi yap� modeli ilk olarak Cem Uzan'lar�n mal varl�klar�na el konulmas� s�recinin 2016 y�l�ndan sonra ise ter�rist gruplar�n mal ve sermayelerine el konulmas� ve tekrar piyasaya sunulmas� hallerinde de etkin ve aktif �ekilde bu kurullar� izledik.. Hukuka uygun olmad�g� zaman �zel kuvvetler Birli�i gibi zamans�z mekans�z ve ani bask�n misali d��man kuvvetleri yok eder. Bu kurullar yeterince �zerk olmad��nda �zel hayat�n gizlili�ini kalmad��n�, mahkeme karar� olmadan bile teknik takip ve izleme ile yasa d�� i�lerde kullan�ld��n� ve Fet� n�n �zellikle buralara adamlar�n� yerle�tiridi�ine de somut �ekilde mahkeme kararlar� ile �ahit olduk..

Gerek kurum, gerekse mevzuatla �zerkle�mi� kurullar�n, keyfiyete mahal vermeyecek �ekilde i�lerli�inin sa�lanmas�, onlar�n varl�k ve i�letiminde siyasetten uzak ve kendi ba�lar�na belirlenen s�rede y�netim kurullar�n�n ve yarg�sal denetimin e�li�inde faaliyet g�stermeleri sa�lanmad�k�a �zerimizde bir de�nek olarak kullan�lmalar� ka��n�lmazd�r..

Haks�z rekabet unsuru olu�turan firmalar�n ve sahiplerinin mal varl�klar�na ve i�letmelerine el konularak yak�n �evreye "al pastan� ye servisi" yap�ld��n� hep beraber izledik.. Ki�inin i�letme ve mal�na mahkeme karar� olmadan el konulup, apar topar 60 g�nl�k s�relerde sat�lmas�, hukuk devletinde keyfiyet hastal�klar�na engel olmay� da gerekli k�lm��t�r.. �nsiding i�lemleri ile i�erden bilgi s�zd�ran kamu g�revlilerinin ihalesiz pazarl�k usul� yak�n cevreye haz�r i�letme ve "en mutena "tas�nmazlar�n ve akarlar�n�n nas�l pas edildi�ini de sahit olduk..

T�t�n ve �eker �reticisinin, hep beraber vesika ya baglanan �retimle nas�l yok edildi�ini biliyoruz.. �st kurulu �zerk kurumlar�n hukuki stat�lerine bagl� faaliyet g�stermemeleri hal�nde hukumet etmenin en b�y�k zaaf�yetini olu�turdu�unu, bunlara yap�lan atama larda da" kaymak yeme" yar��mas�na d�n��t��n� ve yers�z al�nganl�klara sebep oldu�u da bas�na yans�yan haberler aras�na girmi�tir. Kamuoyu denetimini en y�ksek oldu�u bat� demokrasilerin de el rahatlatmak i�in kullan�lan �zerk kurulu�lar�n dar geli�mi� demokrasilerde ses k�smak i�in kullan�ld��n� da g�r�yoruz..T�rkiye de Kamuoyu denetimi etkin olmad�g� i�in bask�n siyasal yap�, her t�rl� belirleyici olma kudretine de sahiptir. Bu �ekilde yap�land�rma i�letme ve denetleme de s�z sahibi olmaktad�r.. B�t�e ve denetim d�� bu yap�lar sisteminde kangrenle�en kad�k yap�lar� olarak devam ederse sat iktidar�n �zel kuvvetleri olarak var olurlar.

TORUN HAL�L�

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( �zerk Kurulu�lar �zel Kuvvetler Mi ba�l�kl� yaz� HAL�L� taraf�ndan 24.03.2021 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.