Edebiyat; daha geniþ bir zaviyeden bakýnca sanat âlemi koca bir daða benziyor. Karþýnýzda tüm heybetiyle, tüm ihtiþamýyla duruyor. Yemyeþil aðaçlarýn, rengârenk gül bahçelerinin, coþkun ýrmaklarýn, büyüleyen þelalelerin, rengârenk bir gökkuþaðý altýnda geçen seremonisi göreni adeta çarpýyor.

Kimileri onun görünen bu yüzüne imrenerek baþlar zirvelerine ulaþmak için týrmanmaya. Ama her bir adým sonrasýnda bu âlemin aslýnda geriden göründüðü gibi pek de cazibeli bir dünya olmadýðýný müþahede eder. Hele hele yolu yarýladýysa, patikalar onu daðýn arka yamaçlarýna doðru götürdüyse yemyeþil renklerin birden bire grileþtiðini, güllük gülistanlýk zeminlerin dikenlerle dolduðunu, akan billur sularýn bir anda buzullarýn koynunda donduðunu görür.

Her ne kadar karayollarý aðýnda “dikkat heyelan, dikkat çýð tehlikesi, kaygan zemin” gibi uyarý levhalarý olsa da bu yollarda böyle uyarý levhalarý yoktur. Bir anda acýmasýz bir rekabet mecrasýna, kýskançlýðýn ölümcül uçurumlarýna, siyasi hasýmlýk denen sarp ve aþýlmaz duvarlarla sonu karalamalara, yok saymalara kadar varan kaygan zeminlere yolunuz düþebilir. Sonuç hayal kýrýklýðý, bedbinlik, suskunluk ve geri dönüþtür çoðu için. Edebiyatla uðraþan insanlar genelde kýrýlgan olduðu için çabuk küser bunlarý görünce. Tabi içlerinden inatçýlar da çýkar. Her þeye raðmen yürür zirveye doðru.

Yazýmýzýn baþlýðýna baktýðýnýzda "Neden edebiyat ve samimiyet yan yana?, Edebiyatta samimiyet nasýl olacak? Neden önemlidir samimiyet?  Diye bir yýðýn soru gelebilir aklýnýza.

“Bir insaný, insan kýlan en güzel renktir” ve “Bir besmele gibi, her iþin baþýdýr” diyor samimiyet için Elif Ekþi Zorer bir yazýsýnda. Evet, samimiyet her iþin baþýndaki besmele kadar önemlidir.

Öncelikle maalesef vakýa bu âlemde samimiyet ve vefa duygularý körelmiþtir. Samimiyetin olmadýðý yerde baþarý, terakki olamaz. Birbirini sevemeyen insanlar bir araya gelemez, bir araya gelinmeyince tek baþýna hiç bir zorluk aþýlamaz. Siz hiçbir milletin edebiyatýnýn sadece bir kiþiden ibaret olduðu gördünüz mü? Tek bir þair, tek bir romancý, tek bir hikâyeci, tek bir tiyatro yazarýndan ibaret bir edebiyat olabilir mi? Elbette olamaz…

Dönem dönem iþlenen edebiyat tarihi bir yýðýn yazarýn, þairin eserleri ile oluþmuþtur. O zaman demek ki bizden baþka þairler, yazarlar da olacak. Bir gül bahçesindeki rengârenk, birbirinden farklý çiçekler o bahçenin deðerini, güzelliðini ne kadar artýrýrsa edebiyatta birbirinden nadide þairleriyle, yazarlarýyla kýymet kazanýr.

Peki, samimiyetsizlik nereden baþlýyor edebiyatta o zaman? Yazýmýzýn baþýnda bir nebze vurguladýðýmýz gibi rekabet, kýskançlýk, siyasi hasýmlýk gibi müzmin hastalýklar bu âlemde tek ve yalnýz olma arzusuna sürüklüyor yazarlarý, þairleri. Bu ise samimiyetsizliðin en bariz göstergesi...

Edebiyatýmýzýn bugün en büyük sorunu okurun az olmasýdýr. Kitap tirajlarýna baktýðýnýzda bunu daha iyi görürüz. Ama hep kaçýrdýðýmýz bir þey vardýr bu eleþtiride. Kim okuyacak þiirleri, romanlarý, hikâyeleri? Sadece edebiyatseverler, þiir severler mi? Hep öðrenciler mi okuyacak bu kitaplarý?

Aslýnda önce edebiyatla uðraþanlarýn yazarlarýn, çizerlerin okumasý gerekmez mi bu edebi eserleri… Oysa tüm eleþtirmenlerin ortak görüþü kimsenin birbirini okumadýðý þeklinde…

Haydar Ergülen bir söyleþide bakýnýz bu konuda ne diyor? “Birbirlerinin þiirlerini okumak yerine, niyet okumak gibi bir yaklaþýmlarý var bazýlarýnýn. Birbirlerini okumadýklarý için þiirleri birbirine benziyor! Okusalardý þiirleri bunca benzemezdi birbirine.” Haydi bakalým bu doðru söze ne denir?

Peki birbirine deðer vermeyen, birbirini okumayan, kendinden baþkasýný yok sayan bir zihniyette siz samimiyet bulabilir misiniz? Bir yazarýn çýkardýðý kitabýn okunmadýðýný söylerken hemen baþkalarýný suçlamasý iþin en kolay yolu deðil mi?

Yayýnevleri artýk þiir kitaplarýný basmýyor diye feryat figan ederiz. Bir baþka istatistikte ise ülkemizde þair sayýsýnýn fazlalýðýna dikkat çeker. Þair enflasyonu var denir. Kimi çýkar bunlarýn çoðu kendini þair zanneder der. Bu eleþtiriyi þimdilik geçelim ve her þiir yazdým diyeni ism-i fail kalýbýna dahil ederek þair diye payelendirelim. Peki bu kadar çok þair birbirlerini okusalar o zaman yayýnevleri harýl harýl þiir kitaplarýný basmaz mý? O da iþin ekonomisine bakýyor sonuçta. Bu iþin bir maliyeti var ve o da gökten yaðmýyor.

Can Yayýnlarý artýk þiir kitaplarýný basmayacaðýný deklare edince Erdal Öz’ün bunun sebebini soranlara verdiði cevap çok manidar... Þöyle der Öz; “Kitaplar hiç satmýyor, diziden kitabý çýkan þairler bile birbirini okumuyor, okusalar her kitabýn hiç olmazsa þu kadar satmasý gerekirdi.”

Oysa bu iþler gönül iþidir deriz edebiyat ve sanat için… Baþkasýndaki özelliði, güzelliði, farkýndalýðý fark etmek samimiyetin gereði deðil midir? Gerçek sanatçý en baþta olgun bir insan olmak zorundadýr. Kendinize saygý duyulmasýný istiyorsanýz siz de baþkalarýna saygý duymak zorundasýnýz.

Her þair, her yazar, her sanatçý beðenilmek ister, eserlerine ve kendisine deðer verilmesini ister. O zaman karþýnýzdakilerden bunu beklerken siz de karþýnýzdakileri beðenmek takdir etmek zorundasýnýz.

Diyelim imza günü yapacaksýnýz. Dostlarýnýzýn, okurlarýnýzýn gelmesini beklersiniz tabiatýyla. Peki, siz kaç imza gününe katýldýnýz? Siz gitmediyseniz diðerleri size neden gelsin?

Ya da kitabýnýzla ilgili bir þeyler yazýlsýn istediniz. Evet, haklýsýnýz yazýlmalý bir þeyler. Olumlu olumsuz bir eleþtiri yapýlmalý. Peki, siz derginizdeki sayfanýzda, gazetedeki köþenizde kaç kitabý tanýttýnýz. Okurlarýnýza kaç yazarý tavsiye ettiniz?

Projeksiyonu sanatýn bir diðer dalýna tutalým. Müzisyensiniz diyelim. Konserinizde salonun dolmasýný beklerken siz kaç konserde sanatçý arkadaþlarýnýza destek olup salondaki yerinizi aldýnýz? Onun da sizin konserinize gelmemek gibi bir hakký doðmuyor mu bu durumda?

Bir baþka samimiyetsizlik örneði de yapýlan danýþýklý, muvazaalý yarýþmalarda yaþanýr caným ülkemde... Kim bilir belki de baþka ülkelerde de benzer hadiseler vardýr.

Bu konuyla ilgili yazýlmýþ bir sürü serzeniþ yazýlarý var. Kimisi yarýþmalarýn baþýna jüri olarak hep ayný adamlarýn oturduðundan ve edebiyat baronlarýnýn oluþtuðunu söyler. Ayný yýl içinde yapýlan ve bir yýðýn eserin yarýþtýðý yarýþmalarda üst üste koyduðunuzda binleri bulan öyküleri, þiirleri bu zatý muhteremler nasýl okurlar, nasýl deðerlendirirler anlamak mümkün deðil. Ustalýk bu olsa gerek. Siz ayný yýl için de düzenlenen 6-7 yarýþmada jüride olacaksýnýz ve toplamda binlerce eseri okuyup deðerlendireceksiniz. Helal olsun demekten baþka çare yok.

Bu durumdan mustarip kimi yazarlar da edebiyat âleminin iktidarý kimlerin elinde diye baþlýk atar yazýlarýna. Bir bakarsýnýz o yazýlarda da yarýþmalarda jüri üyesi olarak görev yapan kimi zevatýn birinci dereceden yakýnlarýnýn ödül aldýðýný okursunuz.  Oysa yarýþmalarda jürinin birinci derece yakýnlarý yarýþmaya katýlamaz diye bir þart da vardýr. Neler döner, neler yapýlýr anlamak mümkün deðil.

Beste, güfte yarýþmalarý düzenlenir. Ödüller paslaþýlýr adeta. Ondan sonra sosyal medyada bestekârlar ve güftekârlar yarýþmalarý protesto gruplarý kurar ve eserlerini yayýnlarlar. Bakarsýnýz hakikaten bu güzellikteki eserler nasýl görmezden gelinmiþ diye þaþýrýrsýnýz.

Bir baþka yüzüne bakalým samimiyetsizliðin artýk isterseniz. Samimiyetsizliðin vefasýzlýk yüzüne…

Örneðin bir þiir etkinliði yaparsýnýz. Program güzel olsun diye saðdan soldan deðer verdiðiniz þairleri çaðýrýrsýnýz. Bir güzel aðýrlarsýnýz. Programda taltif edersiniz. Her þey güzeldir. Siz çok kadirþinas bir kiþisinizdir onlarýn gözlerinde. Çünkü misafirleriniz bunu salonda þiirlerinden önce ballandýra ballandýra deklare ederler. Ama program biter evli evine köylü köyüne gider. Her þey unutulur. Telefonlar sürekli meþgule atýlýr. Aranýlmaz sorulmaz. Kimisinin bir gazetede köþesi, bir dergide sayfasý vardýr. Ama ne sizden ne de o programa katýlan diðer þairlerden bahsedilir. Zira siz taþralýsýnýzdýr. onlar ise edebiyatýn, sanatýn kalbinin attýðý yerden gelmiþlerdir. Sanki onlar olmasa sen bu programý yapamazsýn. Keramet onlardadýr.

Dergi çýkarýrsýnýz. Yazýlar gelir e postanýza. Bir de not yazar yetkin arkadaþýn yazýsýnýn sonunda. “Yazýmý yayýnlarsanýz, yayýnladýðýnýza dair bir not gönderiniz. Dergi göndermenize gerek yok. Özgeçmiþime falan dergide yayýnlandý yazacaðým.” Þeklinde. Daha baþka bir þey demeye gerek var mý?

Ya dergideki çýkan yazýsýný duyurmak, kendi reklamýný yapmak için yazar tanýdýðý gazetelerin sanat köþelerine. Bir de bakarsýnýz derginizin çýktýðýna dair bir yazý vardýr gazetenin kültür sanat sayfasýnda. ister istemez sevinirsiniz. Ama içeriði okuyunca tam bir hayal kýrýklýðý yaþarsýnýz. Malum arkadaþ derginin çýktýðýna dair haberinde kendi ismi baþta olmak üzere birkaç tanýdýðý ismi yazmýþtýr. Ama derginin ne sahibinden, ne yayýn yönetmeninden ne de diðer yayýn kurulundaki isimlerin esamesi okunmaz. Adam haklýdýr… Eðer o tenezzül edip, lütfedip bu yazýyý göndermeseydi dergi nasýl çýkacaktý deðil mi? 

Ayný dergide, hatta kendi yazýsýnýn hemen bitiþiðinde yazý yazan isimden habersiz olan o kadar çok insan var ki... Hatta ayný okulda baþýnda idareci konumundaki þahsýn da yazar olduðu ve ayný dergide yazdýklarý söylendiðinde “a o da mý öykü yazýyor” diyenleri de eklersek bu listeye sanýrým yazý bir hayli uzayacak.

Ýþte samimiyetsizlik ateþiyle kavrulan edebiyat dünyasý… Peki bu yangýnýn arasýndan yetkin eserler, yetkin isimler çýkabilir mi varýn siz düþünün gerisini...