Türk-İslam âlimleri serisi –
43
İBN-İ YUNUS
D. ? – Ö. (H. 399) M. 1008
Mısır’ın
Sadfa köyünde dünyaya geldi,
Mısır’da
yetişmiş büyük astronomi âlimi,
Tam adı;
Ali Bin Abdurrahman Bin Ahmed
Bin Yunus
Es-Sadefi’dir İbn-i Yunus dendi.
Batı onu “Aben
Jenis” adıyla tanır,
Babası
tanınmış hadis âlimi denir,
Dedesi
İmam-ı Şafii meclisindeymiş,
İbn-i
Yunus küçük yaşında ilim öğrenir.
Din ilimi,
astronomi ve fen öğrendi,
O Fatımi
sultanlarınca çok sevildi,
Onun için
Cebel-i Mukattam dağında
Rasathane yapılıp
emrine verildi.
Ay ve
güneş tutulmasını incelemiş,
Detayları
ince hesaplarla belirlemiş,
İbn-i
Yunus, hassas ve dakik hesap yapar,
O zamana
kadar hassas hesaplanamamış.
“Zic-ül-Hakemi”
onun en ünlü eseri,
Muteber
olan fen ilmiyle ilgilendi,
Matematik
ilminin dallarıyla uğraşmış,
Trigonometri
de söz sahibi bilindi.
Birçok âlimin
çalışmalarına ışık olmuş,
Tanjant ve
kotanjant cetvelini hazırlamış,
Trigonometriyi
ilim dalı saymıştır,
Logaritmayı
da keşfedip ilme sunmuş.
Avrupa,
İskoçyalı John Nepier demiştir,
İbn-i
Yunus ondan yedi asır önce bilir,
Logaritma
İbn-i Yunus’un özeli olmuş,
Bu formülü
eksiksiz olarak test etmiştir.
Rakkas,
yani sarkaç aletini keşfetmiş,
Batılılar
bunu Galileo buldu demiş,
Yunus,
Galileo’dan yedi asır önce bulur,
Yedi asır
sonra nasıl Galileo denmiş?
Fransız
Sedillat, Sarkaç İbn-i Yunus’un der,
Yazdığı
bir eserinde bunu belgeler,
Nallino’da
İbn-i Yunus’un hakkını vermiş,
Newton ve
Galileo hakkı gasp eder.
“Kitabu-uz-Zıll”
sinüs ve kosinüs içindir,
“Zic-ül-Hakemi”
meşhur eseri dört cilttir,
“Kitabu
Gayet-il-İrtifa” namaz vakti için,
Bir eseri
de Ay tutulması içindir.
Kopernik,
Laplace de, Yunus’tan yararlanmış,
İbn-i
Yunus’un kitaplarıyla çalışmış,
Nasiruddin
Tusi, İbn-i Yunus’u över,
Onun
eserleri ilme kaynak sayılmış.
İlim
dünyasının temelinde biz varız,
Müfredatımızda
ilim Batının yazarız,
Nedense
aslına sahip çıkmaz olmuşuz da,
İkilem
içinde değil biz bitarafız.
Âcizane
gerçekleri araştırmak işim,
Türk ve
İslam âlimlerini hep sevmişim,
Duyarsızlık
beni derinden etkiliyor,
Altın bir
çağ oluşturuyor öz geçmişim.