3 MAYIS NASIL T�RK��L��N BAYRAMI OLDU?---2. B�L�M--

Sabahattin Ali Sonunda Nihal Ats�z�� mahkemeye verdi. Bu arada daha mahkeme ba�lamadan Nihal Ats�z, Bo�azi�i Lisesindeki Edebiyat ��retmenli�i g�revinden at�ld�, ��kard�� Orhun Dergisi kapat�ld�.

Mahkeme 26 Nisan 1944 de Ankara�da olacakt�. Nihal Ats�z 24 Nisan�da Ankara�ya geldi, bir otele yerle�ti ve o andan itibaren Ankara art�k �� Kahrolsun Kom�nistler, Ya�as�n Ats�z�� sloganlar� ile inleyen bir �ehir oldu.

26 Hazirandaki mahkeme g�n�nde de m�thi� bir kalabal�k vard� salonda. Kalabal�k Nihal Ats�z lehine, Sabahattin Ali aleyhine sloganlar at�yordu. �yle ki kalabal�k sebebiyle mahkeme heyetinin salona kap�dan de�il pencereden girebildi�i bile s�ylenmi�ti daha sonralar�.

Nihal Ats�z �srarla Sabahattin Ali�nin Vatan haini oldu�unu iddia etmekte hatta Mahkeme heyetine �� Sabahattin Ali�den sorulsun, h�yanetini ispat edelim mi? Buna raz� m�?�� Derken Sabahattin Ali ��Vatan haini�� fadesinin bir insana yap�labilecek en a��r hakaret oldu�unu, bu sebeple halk�n kendisine d��man olaca��n� s�yl�yordu.

Asl�nda bu dava karmakar��k bir davayd�. 1932 de Atat�rk�e hakaret i�eren bir �iir kaleme ald�� i�in hapis cezas� yatan Sabahattin Ali�yi, Atat�rk��n yan�ndan hi� ayr�lmayan, Yazd�� ankaya Adl� eseri g�n�m�zde bile T.C.�nk�lap Tarihi ve Atat�rk��l�k Derslerinde ba� kaynak eser olarak okutulan Falih R�fk� Atay savunuyordu .Mahkemede Sabahattin Ali�ye yumruk atan T�rk Milliyet�isi Osman Y�ksel Serdenge�ti de Atat�rk�� de�ildi. ( Bunu bizzat kendisi ifade etmi�ti.) Oysa Milliyet�iler g�sterilerinde �� ok ya�a Milliyet�i T�rkiye�� Slogan�n�n yan�nda �� ok Ya�a Atat�rk!�� Diye de slogan at�yorlard�. Yani Atat�rk�e �� Koca teres�� Diyen adam� Atat�rk��ler savunuyordu buna mukabil �� Ben Atat�rk�� de�ilim�� Diyen adam�n yol arkada�lar� �� Ya�as�n Atat�rk�� Diyorlard�.

26 Nisan 1944 de yap�lan bu ilk duru�ma 3 May�s�a ertelenmi�ti.

Ancak h�kumetin 26 Nisandaki mahkemeden a�z� yand��ndan 3 May�s g�n� yap�lacak mahkemeye sa� g�r��l�lerin al�nmamas�na karar verilmi�ti. ��te bu durum olduk�a b�y�k tepkilere sebep oldu.

Ankara sokaklar� yine �� Kahrolsun Kom�nistler,Kahrolsun Moskova u�aklar�, Ya�as�n Milliyet�i T�rkiye, Ya�as�n Atat�rk�� Sloganlar�yla inlemeye ba�lad�. G�stericiler ta�k�nl�k yap�p baz� kitap�� d�kkanlar�n� tahrip ettiler ve Sabahattin Ali�nin kitaplar�n� toplay�p Ulus Meydan�nda yakt�lar.

Bu arada g�stericiler Ba�bakan ��kr� Sara�o�lu ile de g�r��mek istediler ama istekleri reddedildi�i gibi polis, g�steriyi da��tmak i�in �iddete ba� vurmak zorunda kald�. Bu olaylarda 165 g�sterci g�z alt�na al�nd�, �len olmasa da yaralalan, kolu ve kafas� k�r�lan bir hayli g�sterici vard�.

3 May�sdaki bu g�steriler ve ortam�n olduk�a kar��k olmas� sebebiyle mahkeme 9 May�s 1944 e ertelendi.

9 May�staki Mahkeme Nihal Ats�z�a d�rt ay hapis ve 100 Tl para cezas� verdi. Ancak hapis cezas� ertelendi ve mahkeme tam anlam�yla �� Hamam tas� g�m��ten, ne anlad�m bu i�ten?�� Misali sonu�lanm�� oldu. Yani Sabahattin Ali�ye �� Vatan Haini�� demenin cezas� sadece 100Tl para cezas�yd�.

Ancak Nihal Ats�z b�yle hafif bir cezayla kurtulmu� olman�n tad�n� fazla ��karamad�. H�kumet belli ki onun da �st�n� �izmi�ti. 9 may�s 1944 g�n� �ok ucuz bir cezayla kurtulmas� ise birikmi� gaz� alma operasyonuydu asl�nda. Nitekim 18 May�s g�n� Nihal Ats�z aniden g�z alt�na al�nd�.

19 May�s 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesinin man�etinde 19 May�s Gen�lik ve Spor Bayram� de�il �ok farkl� bir haber vard�: �ehrimizde meydana ��kar�lan gizli cemiyet�� Irk��l�k ve Turanc�l�k gayesiyle rejime ayk�r� hareket edenler��

Gazetede rejime ayk�r� hareket eden �rk�� ve Turanc�lar�n isimleri de yer al�yordu: Nihal Ats�z, Zeki Velidi ( Togan) , Reha O�uz, Hasan Ferid Cansever...

Bu isimlere daha sonra ba�ka isimle de eklendi. Mesela Alparslan T�rke� bu isimlerden biriydi.

19 May�s 1919 Gen�lik ve Spor Bayram�nda Cumhurba�kan� �smet �n�n�n�n s�yledikleri de Turanc�lar�n suyunun �s�nd��nd��n�n bir deliliydi. �smet Pa�a �zetle ��yle diyordu:

��T�rk Milliyet�isiyiz, fakat memleketimizde �rk��l�k prensibinin d��man�y�z� Turanc�l�k fikri, yine son zamanlar�n zararl� ve hastal�kl� g�stergesidir. Bu bak�mdan Cumhuriyeti iyi anlamak laz�md�r� Milli politikam�z memleket d��nda serg�ze�t aramak zihniyetinden tamamen uzakt�r; as�l m�him olan da bunun bir zaruret politikas� de�il, bir anlay�� ve bir inan�� politikas� olmas�d�r� Turanc�lar, T�rk Milletini, b�t�n kom�ularile onulmaz bir surette derhal d��man yapmak i�in birebir t�ls�m� bulmu�lard�r. Bu kadar �uursuz ve vicdans�z fesat��lar�n tezvirlerine T�rk Milletinin mukadderat�n� kapt�rmamak i�in elbette Cumhuriyetin b�t�n tedbirlerini kullanaca��z��

Peki yukar�da sayd��m insanlar�n �rk��, Turanc� ve hepsinden �nemlisi �lke i�in zararl� olduklar�n� belirleyecek komisyonda kimler var dersiniz? Hasan �li Y�cel, Falih R�fk� Atay ve ��Bu �lkeye kom�nizm laz�msa onu biz getiririz�� Diyen Ankara valisi Nevzat Tando�an.

��te bu �� isim Irk�� ve Turanc� olarak yarg�lanmas� gereken 23 isim belirledi 7 Eyl�l 1944 e kadar.

Bu arada davaya yabanc� bas�n da ilgi g�stermi�, bir ingiliz gazetesi �� Bu fesat�� hareketin genellikle Nazilerin yard�m� ve tahrikleriyle yap�ld��na ��phe yoktur.�� Diye yazm��t�.

7 Eyl�l 1944 de 23 san��a mahkemeye g�venip g�venmedikleri soruldu. Hepsi g�vendiklerini s�ylediler. Avukat isteyip istemedikleri soruuldu, adece dokuzu avukat istedi ve bu mahkeme iddianamenin okunmas�yla sona erip 11 Eyl�le ertelendi.

Yarg�lananlar �unlard�:

Cihat Sava�fer (Y�ksek M�hendis Mektebi 4. S�n�f Talebesi)
Muzaffer Eri� (Y�ksek M�hendis Mektebi 4. S�n�f Talebesi)
Nurullah Bar�man (Yedek Aste�men)
Zeki Vel�di Togan (�stanbul �niversitesi Tarih Profes�r�)
Cebbar �ener (Adana Adliyesi Hakim Aday�)
Cemal O�uz �cal (Ankara Gazi Terbiye Enstit�s� Pedagoji Talebesi)
Nihal Ats�z (Lise ��retmeni)
Sait Bilgi� (Ankara Adliyesi Hakim Aday�)
Necdet San�ar (Bal�kesir Lisesi Edebiyat ��retmeni)
Alparslan T�rke� (Piyade �ste�men)
Fethi Teveto�lu (Doktor �ste�men)
Faz�l Hisarc�kl� (Yedek Aste�men)
Orhan �aik G�kyay (Ankara Konservatuar Direkt�rl��nden Vek�let Emrinde),
Zeki �zg�r (Yedek Aste�men)
Yusuf Kad�gil (��siz)
Fehiman Altan (Y�ksek M�hendis Mektebi 4. S�n�f Talebesi)
Hamza Sadi �zbek (Ayd�n Maliye Tahsil �efi)
Reha O�uz T�rkkan (�stanbul �niversitesi Hukuk Fak�ltesi Doktora Talebesi)
Hikmet Tanyu (Dahiliye Vek�leti Evrak Kalemi Memuru)
�smet T�mt�rk (�stanbul Belediyesi Denet�isi)
H�seyin Nam�k Orkun (Ankara Gazi Terbiye Enstit�s� Tarih ��retmeni)
Hasan Ferit Cansever (Yedek Doktor Y�zba��)
Saim Bayrak (Temyiz Mahkemesi Evrak Memuru).

7 Eyl�l 1944 de ba�layan dava �e�itli celselerle 26 Mart 1945 e kadar devam etmi� ve bu tarihte san�klardan sadece a�a��da isimlerini, su�lar�n�, ald�klar� cezalar� yazacaklar�m ceza alm��, di�erleri serbest b�rak�lm��t�r.

Zeki Velidi Togan: H�k�meti devirmek i�in gizli cemiyet kurma su�u sebebiyle 10 y�l hapis, 4 y�l Adapazar��nda s�rg�n cezas� verilmi�, kamu hizmetlerinden �m�r boyu men edilerek kanun� ehliyetleri k�s�tlanm��t�r.

Reha O�uz T�rkkan: Propaganda yapma ve gizli cemiyet kurma su�u sebebiyle 5 y�l 5 ay hapis, 2 y�l Diyarbak�r�da s�rg�n cezas�na �arpt�r�lm��, kamu hizmetlerinden �m�r boyu men edilmi�tir.

Cihat Sava�fer ve Nurullah Bar�man: Reha O�uz T�rkkan ile ayn� su� sebebiyle 4 y�l hapse 4 y�l kamu hizmetlerinden men edilmesine karar verilmi�, ayr�ca Nurullah Bar�man K�r�ehir�de, Cihat Sava�fer U�ak�ta 1.5 y�l s�rg�n cezas�na �arpt�r�lm��t�r.

Nejdet San�ar: Propaganda su�u sebebiyle 1 y�l 2 ay s�reyle hapis cezas� verilmi�tir.

Alparslan T�rke�: Propaganda su�u sebebiyle 9 ay 10 g�n hapis cezas� verilmi�tir.

Fethi Teveto�lu: Siyasi yaz� yazma sebebiyle 11 ay 20 g�n hapis cezas�na �arpt�r�lm��t�r.

Nihal Ats�z: TBMM ve h�k�metin manevi �ahsiyetini tahkir, n�mayi� ve te�vik su�lar�ndan toplam 6.5 y�l hapse ve 3 y�l Adana�da s�rg�n cezas�na �arpt�r�lm��, kamu hizmetlerinden �m�r boyu men edilerek kanun� ehliyetleri k�s�tlanm��t�r.

Cebbar �enel ve Cemal O�uz �cal: Propaganda su�u sebebiyle 11 ay hapis cezas�na �arpt�r�lm��lard�r.

��te bu cezalar�n verilmesinden sonra mahkumlara hapishanede a��r i�kenceler yap�ld��, tabutluklara kapat�ld�klar� iddialar� g�n�m�zde bile dile getirilen iddialard�r.

Peki 3 May�s Nas�l T�rk��lerin bayram� oldu?

Az kald�, onu da yazaca��m. Ama bu dava tam olarak ne zaman, nas�l sonu�land� onu yazal�m �nce.

1946 Y�l� itibariyle art�k ne Rusya�ya ne de Almanya'ya �irin g�r�nme mecburiyeti yoktur. O halde bu hapistekileri daha uzun s�re hapiste tutmaya, onlara i�kence etmeye de gerek yoktur.

�stanbul 1 Numaral� S�k�y�netim mahkemesinin karar�na 2 No lu S�k� Y�netim mahkemesi itiraz eder ve 26 Ekim 1946 da t�m san�klar tahliye edilir.

Dava 20 A�ustos 1946 da tekrar g�r�lmeye ba�lan�r ve nihayet 31 Mart 1947 de t�m san�klar�n beraat etmesiyle sonu�lan�r.

Evet 3 May�s nas�l T�rk��lerin bayram� oldu?

Bunu da Nihal Ats�z bize anlats�n.

Nihal Ats�z diyor ki:

�3 May�s 1944� 3 May�s T�rk��l��n tarihinde bir d�n�m noktas� oldu. O, zamana kadar yaln�z duygu ve d��nce olan, ebed� ve ilm� s�n�rlar� pek de a�mayan T�rk��l�k, 1944 y�l�n�n 3 May�s�nda birden bire hareket oluverdi.

Ali Suaviler, S�leyman Pa�alar, Mehmet Eminler, Ziya G�kalplar, R�za Nurlar yaln�z duygu, d��nce, i� T�rk��s� idiler. Hareket T�rk��s� olmam��lard�.

��ra�an bask�n� T�rk�� Ali Suavi�nin siyas� bir hareketiydi. Bunun T�rk��l�kle ilgisi yoktu. S�hhiye Vekili (Sa�l�k Bakan�) oldu�u zaman gayr� T�rkleri atarak yerine T�rkleri yerle�tiren R�za Nur, fiil� T�rk��l�k yap�yordu. Fakat bu da hareket de�ildi.

T�rk��l�kte ilk hareketi, 3 May�s 1944 �ar�amba g�n�, Ankara�daki birka� bin me�hul T�rk genci yapt�. Bu bak�mdan T�rk��l�k tarihinde onlar�n husus� bir �erefi vard�r.

Bundan sonra 3 May�s T�rk��lerin g�n�d�r. O�na bir bayram diyemeyece�iz. ��nk� y�llarla s�ren b�y�k �zd�rab�m�z o g�n ba�lam��t�r.

Evet, Nihal Ats�z�a g�re bir bayram de�ildi. Nitekim 1945 ve 1946 da T�rk��lerin G�n� olarak kutland�. Sonra nas�l olduysa T�rk��lerin Bayram� denmeye ba�lad�.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( 3 May�s Nas�l T�rk��l��n Bayram� Oldu?---2. B�l�m-- ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 4.05.2020 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

3 May�s Nas�l T�rk��l���n Bayram� Oldu?---2. B�l�m--

3 May�s Nas�l T�rk��l��n Bayram� Oldu?---2. B�l�m--