1- Ýlkel komün, toplumdaki insanlarýn toplu halde ve birlikte yaþadýklarý ve avcýlýk yoluyla üretimin saðlandý­ðý bir dönemdir. Bu dönemde üretim kaynaklarý -ki or­man ve ýrmaktan ibaretti- üzerindeki mülkiyet aralarýn­da ortaktý [Altyapý temeli, burada toplu durumdaki mül­kiyettir].

2- Toplumun Efendi ve köle biçiminde ikiye ayrýldýðý dönemdir kölelik dönemi. Bu dönemde iki sýnýf arasýnda­ki iliþki, mal sahibi ile mal, insan ile hayvan iliþkisi gibi­dir. Efendi, kendi eþyasý durumundaki kölesini öldürme, dövme, satma vb. hakkýna sahiptir [Altyapý temeli, bura­da sýnýflarýn iliþki biçimidir].

3- Topraða baðlý kölelik [serflik] döneminde, toprak sahibi sýnýfla onlarýn raiyeti olan öteki sýnýf bulunmakta­dýr. Bu ikinci sýnýftakiler, efendilerin köleleri olma duru­mundan kurtulmuþ, fakat topraða baðlý köleler durumu­na gelmiþlerdir. Bunlar, toprakla birlikte alýnýp satýlýr­lar. Mülkiyeti elinde bulunduranla bunlarýn iliþkisi köle­ninkinden daha üst düzeyde, köylülerden daha alt dü­zeydedir.

4- Feodalite ya da timar beyliði ve taife krallýðý döne­minde üretim sistemi tarýma ve topraða dayalýdýr. Mül­kiyeti elinde bulunduran kiþi, sýnýrlý bir bölgede, köylü kitleyi yöneten, siyasette bulunan, vergi alan, ahlakî ve özdeþ ayrýcalýklarý da bulunan bir beydir. Bu bey, soylu­luk ve þeref sahibidir. Kalýtsal olarak taþýdýðý ve baþkalarýnýn yoksun bulunduðu bir kan ve soyu vardýr.

5- Burjuvazi, kazanca, ticarete, el sanatlarýna, kent­sel yaþayýþa ve para deðiþimine dayalý bir altyapýdýr. Bu altyapýda, köylü ile bey, aristokrat kesimle halk kesimi [raiyyet] ortasýnda yer alan orta sýnýf [emekçiler, esnaf, sanatkârlar, memurlar ve kentsel uðraþ sahipleri] geliþir. Bu yeni yetme zenginler, bu dönemde, eski, köklü, þe­cere sahibi ve soylu[!] aristokratlarýn ve beylerin yeri­ne geçerler. Aristokrasinin raiyyetle olan iliþkisi ortadan kalkar, liberalizm ve demokrasi yolunda bir eðilim orta­ya çýkar.

6- Burjuvazinin ve sanatýn geliþmesi, sermayelerin yýðýlmasýný, büyük üretimlerin merkezileþmesini saðlar. Dükkânlar süpermarketlere, odalar þirketlere, küçük eliþi atölyeleri büyük endüstriyel fabrikalara, tefeci bü­rolarý bankalara dönüþür; son olarak, kervansaraylar borsalara ve tüccarlar da sermayedarlara dönüþürler ya da yok olurlar. Para deðiþiminin yeriniyse, senet, çek, pay kredi ve benzerleri, iktisadý deðiþim ve iþlemlerin sembolleri haline gelirler. Köylüler tarlalardan, iþçiler çarþý, atölye ve dükkânlardan fabrikalara ve sýnaî üreti­min belirli kutuplarýna sürüklenirler; orada her geçen gün daha gerilimli, daha güçlü duruma gelirler. Üretim ve çalýþma araçlarý -ki artýk kürek, balyoz, testere, keser, öküz, eþek, saban vb. yoktur- kompleks durumdaki makinelerdir. Bu makineler, sermayedarýn elinde bulun­duðu için, iþçi de boþ elleriyle sermayedarýn elindedir. Sadece kol gücünün ücretini alýr; öncekinden daha fazla olarak, hem tutsak edilir, hem de sömürülür. Bu yüzden iþçi yerine proleter adý verilmiþtir ona.

7 - Sermayedarlar, sayýca azalýp servetçe güçlendik­çe, endüstri ve sermaye geliþtikçe, endüstriyel proleter sýnýfý daha gerilimli, daha güçlü, daha uyanýk duruma gelir. Bu iki kutup arasýndaki diyalektik savaþtan bu sý­nýf karlý çýkar. Böylece bu sýnýf, düzeni içten yýkar, üretimdeki özel mülkiyeti ve sermayeyi laðvederek, onu ge­nel mülkiyet þekline sokar. Böylece, sýnýfsýz toplum ku­rulmuþ olur.