Toplumbilim diyalektik temel üzerine kuruludur. Toplum, tarihte olduðu gibi, iki sýnýftan -Habil ve Kabil sýnýfýndan- oluþmaktadýr. Çünkü tarih, toplumun zaman çizgisindeki hareketi demektir. Dolayýsýyla toplumda tarihteki belirli bir zaman diliminden bir kesittir. Bir milletin tarihinden zamaný alýrsak o milletin toplumunu elde etmiþ oluruz.


Bence, toplumda sadece ve sadece iki alt yapý olanaklýdýr; biri Kabilci altyapý, öteki ise Habilci altyapý. Köleliði, serfliði, feodalizmi, burjuvaziyi ve sermayedarlýðý altyapý olarak kabul etmiyorum; çünkü bunlarýn hepsi üstyapýdýr. Marx, bu beþ aþamayý Asya tipi üretim tarzý olarak adlandýrdýðý aþamayla birlikte ilkel komünal toplum ve son komünal toplum [nihai sýnýfsýz toplum] aþamalarý sýrasýnda ele alarak hepsini bir kategoride saymýþ ve tümünü de altyapý olarak adlandýrmýþtýr. Köyün aðasý, þehrin hacýsý olup raiyeti de iþçi olunca toplumun altyapýsý deðiþmiþ mi oluyor? Buna benzer olarak, üre­tim kaynaklarý üzerindeki genel mülkiyetin, bireysel mülkiyete dönüþtüðü ve bir grubun her þeye sahip, bir grubun da her þeyden yoksun olduðu zaman gene altyapý deðiþmekte [mi] dir? Þaþýrtýcýdýr. Ýnsan toplumunda an­cak iki altyapý bulunabilir. Birinde toplum, kendi yazgýsýný elinde bulundurur ve herkes onun için ve onu koru­mak için çalýþýr. Ýkincisi ise, bireylerin mülkiyeti ellerin­de bulundurduklarý, yazgýlarýna sahip olduklarý ve hem de toplumun yazgýsýný belirledikleri düzendir. Sonuçta bu altyapýlardan her birinde hepsi de üstyapý olan çe­þitli üretim kurumlarý, çeþitli iliþki biçim ve türleri, fark­lý üretim araç ve kaynaklarý bulunmaktadýr. Örneðin, Habilci altyapý ya da iktisadî ortaklýk, yani toplu mülki­yet altyapýsýnda hem avcýlýk üretim tarzý bulunmakta, hem çobanlýk yoluyla üretim tarzý [her ikisi de ilkel ko­münde] hem de endüstriyel üretim tarzý [sermayedarlýktan sonraki sýnýfsýz toplumda] bulunabilmektedir. Hatta þehir burjuvazisi, artisanat [esnaflýk] dönemi üretim tar­zý ve üretim kaynak ve araçlarý ya da feodalite aþamasý çiftliði, komünal altyapýyla birlikte bulunabilir. Karþýt kutupta da Kabilci altyapýyla ya da iktisadî tekelcilikle, yani bireysel mülkiyetle birlikte çeþitli toplumsal ku­rumlar, sýnýfsal iliþkiler, çeþitli üretim araç, kaynak ve türleri bulunabilir; Kölelik, serflik, feodalite, burjuvazi, endüstriyel sermayedarlýk ve son noktasýnda da emper­yalizm. Ama bence Marx, kendi tarih felsefesinde birkaç ilkeyi birbirine karýþtýrmýþ; toplumsal deðiþim aþamala­rý sýnýflandýrmasý birbirlerine girmiþtir; Birincisi, mül­kiyet þeklini, ikincisi, sýnýfsal iliþkiler þeklini, üçüncüsü de üretim araçlarý þeklini karýþtýrmýþtýr. Ýþte, onun söyleyiþiyle her aþamada toplum altyapýsýnýn da deðiþ­tiði tarihsel deðiþim aþamalarý þu þekildedir;

devam edecek...