BM Dünya Mutluluk Raporu, Birleþmiþ Milletler tarafýndan yayýnlandý. Ülkeleri mutluluk düzeyine göredeðerlendiren raporda 2020 yýlýnda Finlandiya birinci, Türkiye 104. sýrada yer aldý.

Endeksin belirlenmesinde kiþi baþý GSYÝH, sosyal destek, saðlýklý yaþam beklentisi, özgürlük, cömertlik ve yolsuzluðun engellenmesi gibi kriterler baz alýnýyor.  Bir yýl önce Türkiye 93. sýyadaydý. Korona etkisi olabilir diye düþündüm ama listeyi bulup hangi ülkelerin bizden daha çok mutlu olduðunu merak ettim. Tablo çok çarpýk: Rapora göre mesela Belarus’lüler 75. sýrada.  Nasýl olur demeden geçilmeyecek bir durum.  Geçen yýl Belarus’da aylarca gündemden düþmemiþti.

75: BELARUS

Geçen yýl Belarus’te seçim yapýlmýþtý. Görevdeki Aleksandr Lukaþenko, görevde altýncý dönemi için yeniden seçildi ve resmi sonuçlara göre, % 80 oy aldý. Lukaþenko, 1994'ten beri her baþkanlýk seçimini kazandý, ilki hariç hepsi uluslararasý gözlemciler tarafýndan ne özgür ne de adil olarak karþýlanmadý.

Muhalefet adayý Svyatlana Tsihanouskaya, en az %60 oyla ilk turda kesin bir zafer kazandýðýný iddia etti ve Lukaþenko'yu müzakerelere baþlamaya çaðýrdý. Lukaþenko, muhalefetin çaðýrýsýný kabul etmedi. Halk aylarca süren protesto gösterileri yaptý, binlerce kiþi tutuklandý. Muhalefet lideri, sonunda ülkeden kaçtý. Lukaþenko, hem seçimi hileli bir þekilde kazanmis biri hemde diktatörlükle suçlanmaktadýr.  Bütün bu geliþmelere raðmen Belarus halký bizden çok daha mutluymuþ.

77: HONG KONG

Geçen yýl yaz aylarýnda Hong Kong’da haftalarca haberlere konu olmuþtu.  Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti topraklarýnda bulunan, 1997 yýlýna kadar Ýngilizlerin kontrolü altýnda bulunmuþ  bir adadýr (bölgedir). Ýngilizlerle Çinlilerin anlaþmalarýna göre Hong Kong 1997’den sonra 50 yýl özel statüte bulunacaktý yani iç iþlerinde hür (otonomi) olacaktý. Ancak, Çinli siyasiler bu anlaþmalara aldýrmadan Hong Kong’un iç iþlerine karýþmaya baþladýlar. Yapýlan siyasi müdahaleler sonucu Hong Kong’da halk ayaklandý. Haftalarca  ülkede hayat felç oldu. Çinden destek alan yerel yönetim, isyaný bastýrdý. Ýsyanýn daha fazla uzamasý sonucu, Çin askeri müdahele ile tehditte bulundu. Hong Kong’da protestolar durdu ama Hong Kong’lular artýk ilk fýrsatta yurt dýþýna  çýkmaya çalýþýyorlar. Yerel yönetime güvenmemeye, Çin Halk Cumhuriyetinin özgürlükleri kýsýtlamasýna ve askeri müdahele ile tehdite raðmen Hong Kong’lularda bizden daha mutlularmýþ.

80: LÝBYA

Yýllardýr iç savaþtan dolayý kan aðlayan Libya’lýlar bile bizden daha çok mutlularmýþ, listede 80. sýrayý kapmýþlar. Ýnanalým mý þimdi?  

Ýç savaþtan dolayý hayatýn tam anlamýyla felç olmuþ olduðu bir ülke insanlarýnýn bizden daha mutlu olabileceðini kabullenemedim. Ýnternet taramasý yaptým, çok sayýda  Libyalý, Ýtalya’ya kaçak geçebilmek  ölümüne deniz yolculuðu yapabiliyor. Bunlarýn bir kýsmý da gerçekten Ýtalya’ya ulaþamadan denizde boðulabiliyorlar.  Ulaþanlar ise, Ýtalya’da ya denize geri gönderiliyorlar veya çok kötü muamelelerle karþýlaþabiliyorlar. Bu konularda  çok sayýda raporlar yayýnlanmýþtýr. Libya’dan gelen mülteci akýnýný durdurabilmek için Ýtalya, Libya ile yapmýþ olduðu bir anlaþma gereði, Libya sahillerini kontrol ediyor. Bu ara, Libya’dan  karþýya geçmeye çalýþanlarýn hepsi de elbette Libyalý deðildir, Afrika’nýn diðer ülkelerinden gelip Libya üzerinden ölümüne Ýtalyaya geçmeye çalýþanlarda bulunmaktadýr. Hiç bir güvencenin kalmadýðý, kim kime dum duma olmuþ ve ölümüne ülkeden kaçan Libyalýlar bile bizden daha çok mutlularmýþ?

Tablodaki çarpýklýðý anlamak için üç misal galiba yeterlidir.  BM Türkiye’de nasýl bir araþtýrma yaptý bilemem  ama insanlarýmýz gerçekten Libyalýlardan filan daha mutsusuz diye not verebilmiþlerse eðer aslýnda toplumda mutsuzluktan daha çok büyük devasa  manevi sorunlarýn bulunduðunu düþünüyorum.   

Abdullah Konuksever