Türk-İslam âlimleri serisi – 19

 

                FERGANİ

              D. ? – Ö. 861

 

Ahmed bin Muhammed bin Kesir El- Fergani,

Günümüzde kısaca bilinir Fergani,

Batıda “Alfraganus” diye tanınmıştır,

İran’da doğmuş Müslüman – Türk âlimi.

 

Ferganalı meşhur Türk ailesindendir,

Doğum tarihi kesin bilinmemektedir,

Ay’daki “Alfraganus” kraterinin ismi,

Garptaki adına ithafen verilmiştir.

 

İlim tahsilini Fergana’da yapmış,

Bağdat’a giderek değerli eser yazmış,

Astronomi – matematik ilgi alanı,

Abbasi halifelerinden ilgi görmüş.

 

Halife el-Mütevekkil görevler verir,

Nil kıyısına ölçüm işine gönderir,

Mısır Radva adasında “Nilometrinin”

İnşasının da yönetimini üstlenir.

 

“Ekliplik meyli” ilk defa tespit edendir,

Batlamyus teorisini kabul etmemiştir,

Astronomi, Kur’an prensiplerine uygundur,

Gezegenlerin elips halini belirtmiştir.

 

Batıda onun ölçümleri kabul görmüş,

Ay ve Güneş yarıçapını da ölçmüş,

Güneşinde döndüğünü tespit edendir,

Gezegenlerin hacm ve ağırlığını ölçmüş.

 

Usturlap yapımı üzerine eser verir,

Yıldızların yüksekliğini de ölçmüştür,

“Mikyas ül-Cedid” le Nil’in hızını ölçmüş,

Enlemler arası mesafeyi hesaplamıştır.

 

“Sekiz yüz kır iki yılda bir güneş tutulur” der,

Bu konuyu da delillerle ispat eder,

“El-Kamifi fi El-Usturlab” var eseri

Astronomi için büyük önem arz eder.

 

Mikyas ül-Cedid: Fergani’nin Nil Nehrinin hızını ve seviyesini ölçmek için icat ettiği aletin adı.

El-Kamifi fi El-Usturlab: Usturlab yapımına ilişkindir. Fi Sanat el-Usturlab adıyla da tanınır.

 

ANEKTOT: Batlamyus ve izindekilerin savunduğu tez:  Gök cisimleri bazı akıl dışı ruhi cisimler” derler.

 

Şair, Araştırmacı, Yazar: Abdullah Yaşar Erdoğan

( Fergani başlıklı yazı rasay tarafından 4.04.2013 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.