Türk-Ýslam âlimleri serisi – 14

            EL – HARÝZMÝ

        D. 770-780 – Ö. 840

Doðum tarihi kesin olarak bilinmiyor denilir,

Yedi yüz yetmiþ, yedi yüz seksen bilinir,

Ebu Abdullah Muhammed bin Musa El-Harizmi,

Dünya onu “El – Harizmi” diye bilir.

Özbekistan Karizmi’de dünyaya gelmiþ,

Sekiz yüz ellide Baðdat’ta vefat etmiþ,

Türk olduðu kesin olarak söylenmekte,

Türk-Ýslam âleminin en büyük âlimiymiþ.

Devrin ünlü âlimlerinden ders okumuþ,

Ýlim için geldiði Baðdat’ta oturmuþ,

Matematik, astronomi ve de coðrafya,

Bu konularda eser verip uzman olmuþ.

“Baðdat ilim diyarý” der oraya gelir,

Ýlme doyumsuz bir aþkla kendini verir,

Abbasi Halifesi Me’mun görev vermiþ,

Saray kütüphanesini emrine verir.

Cebir sözcüðünü de El-Harizmi koymuþ,

Bu konuda eser telifinde bulunmuþ,

“El-Kitab’ül-Muhtasar fi Hisab’il Cebri

Ve’l Mukabele” Garpta ders diye okutulmuþ.

Matematik, Cebir’in temelini oluþturur,

Bu konuda sayý sistemini kurmuþtur,

El-Harizmi Cebir ve de Geometriyi,

Ýlk defa astronomiye uygun bulmuþtur.

Yeni astronomi tablolarý hazýrlamýþ,

Eseri Latinceye çevrilip aktarýlmýþ,

El-Harizmi’ye “Cebir’in babasý” denir,

Sistematik çözümlü eserler býrakmýþtýr.

Batý bilimine derin etkisi olmuþ,

Pek çok konuda da eserleri bulunmuþ,

Yetmiþ âlimle birlikte çalýþarak,

Dünya haritasýna da katkýsý olmuþ.

Cebir ilminde ilk eser yazan kiþidir,

Denklemleri açýklayan bir þaheserdir,

Bunlar geometrik olarak ispatlanmýþ,

Matematik tarihinde önemli eserdir.

Roger Bacon, Fihonacci eseri sevmiþ,

El-Harizmi hakkýnda övgüler dizmiþ,

Batýda altý asýr dersliklerde vardýr,

Bütün icatlarýn arkasýnda bu esermiþ.

Garp okumakla ilim elde etti denir,

Okumaktan çok çalmakta da birincidir,

Günümüzde okumaktan uzaktayýz biz,

Batýnýn gözünde bizler gericiyizdir.

Gerici olmak ilericiye öðretmekse,

Asýl meselede biz bizi küçümsemekte,

Teknoloji günümüzde batýnýndýr,

Oysa temeli atýlmýþ Ýslam âleminde.

Bilinsin ki Ýslam dini ilmin temeli,

Müslüman kendini hiç hakir görmemeli,

Özümüze dönüp ilimle barýþýp,

Dünyaya yeni El-Harizmiler vermeli…

El’Kitab’ül-Muhtasar fi Hýsab’il Cebri ve’l-Mukabele” : Cebir ve Denklem Hesabý Üzerine Özet Kitap

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

NOT: Kur'ân'daki bütün emir ve yasaklara itaatte büyük hassasiyet gösteren Müslümanlar, ilme teþvik eden, hatta ilmi emreden âyetlere itaatte de ayný titizliði göstermiþlerdir. Ýtaatteki bu hassasiyet onlarýn Fizik, Kimya, Týp, Astronomi ve Jeoloji üzerindeki araþtýrmalarýný baþlatan ve devam ettiren en büyük muharriktir. Bu sayede Ýslâm dünyasýnda dev isimler yetiþmiþtir.