Bizleri derinden yaralayan, ya�arken tan�k oldu�umuz en b�y�k do�al felaket; 6 �ubat 2023 Pazartesi g�n� Kahramanmara� ilimizde medyana gelmi�tir. . Etraf�ndaki 10 kenti de vurmu�tur. Hatta kom�u �lkeleri dahi etkilemi�tir. Sabaha do�ru saat:04.17�de 7,7 �iddetinde, saat 13.24�de ise 7,6 �iddetinde meydana gelen depremler ve devam�ndaki art� sars�nt�lar, t�m yurtta�lar�m�z� �z�nt�ye bo�mu�tur. Vefat edenlere, Allah�tan rahmet, t�m yararl�lara acil �ifalar dilerim. Yaralar�n�n sar�lmas�, ma�duriyetlerinin giderilmesi; sosyal devlet ve yard�msever millet anlay��m�z�n sorumlu�undad�r.

Zaman zaman farkl� makale ve kitap �al��malar�mda konuyla ilgili uyar� ve �nerilerimi yazsam da durumun g�ncelli�i ve �nemine kar��l�k ilaveleriyle tekrar yazma ihtiyac� duydum.

1999 Marmara depremine; devlet ve millet olarak �ok haz�rl�ks�z yakaland�k. Ola�an�st� durumlar�; �nceden tahmin etsek de, haz�rl�k ve �ng�r�lerimiz yetersiz kald�. 2009 y�l�nda AFAD��n kurulmas�, 2012 y�l�nda y�r�rl��e giren, kentsel d�n��m kanununun ��kmas�, 2013 y�l�nda y�r�rl��e giren Afet ve Acil Durum M�dahale Y�netmeli�i�nin yay�nlanmas�yla daha profesyonel bir yakla��m sergilesek de bu bilin� ve yeterlili�in tabana daha kapsaml� yay�lmas� gerekmektedir.

Risk ve kriz y�netimi, teknik yeterlilik ve acil m�dahale i�in daha organize bir kurumsal kimli�e ihtiyac�m�z var. Afet, risk ve acil durum y�netimi, bakanl�k d�zeyinde te�kilatlanmal�d�r. Her b�lgede ve ilde m�d�rl�kleri de olmas� gereken bakanl�k te�kilat�; sivil toplum kurulu�lar�yla da i�birli�i i�erisinde, zaman zaman e�itim, tatbikat ve bilgilendirme seminerleri vermelidir. Hatta her mahalle, her i� han�, site ve apartmanda bir temsilcisi, ileti�im sorumlusu bulunmal�d�r.

Devlet akl�/birikimi/g�c�, h�k�met y�netimi, parti siyasetinin ve millet egemenli�inin; farkl� farkl� yap�lar, kimlikler ve kavramlar oldu�unu anlamak istemedi�imiz s�rece, her hamlemiz hedefine ula�amayacakt�r.

Yasal toplumsal altyap�s�n� olu�turmak i�in �ncellikle ilave Anayasa maddesi �neriyorum:
�Hak ve fiil ehliyetine sahip olan ve 18 ya��na girmi� k�z/erkek her vatanda�, g�revi ve mesle�i ne olursa olsun, 25 ya��na gelene kadar; an az 3 ayl�k, �afet, risk acil durum, planlama, uygulama, g�venlik ve tasarruf� e�itimi almak, yap�lacak yaz�l� s�nav/m�lakat ve uygulamadan ba�ar�l� olmak zorundad�r.�

Sel, b�y�k yang�n, heyelan, ��, deprem, f�rt�na, orman yang�n�, kimyasal/biyolojik sald�r�, salg�n hastal�k vb. acil durum ve afet an�nda; b�y�kl�k ve b�lgesine g�re, k�sm� ve genel afet b�lgesi ilan�yla birlikte, resmi ve sivil t�m kurum ve kurulu�lar, daha �nceden tebli� edilen g�rev b�l�m�ne dahil olmal�d�r.

Afet, risk ve acil durum Bakanl��n�n te�kilatlanma ve g�rev �emas�na �ncelikle girmesi gereken kurulu�lar: AFAD, UMKE, KIZILAY, itfaiye, zab�ta, Jandarma ve di�er sivil toplum kurulu�lar�d�r.
Mesai zaman� haricinde ve tatil olsa dahi, acil toplanan TBMM genel kurulunda, ilgili yer, afet b�lgesi ilan edildi�inde, acil m�dahale sonras�nda, bu bakanl�k ve ba�l� kurulu�lar s�ratle g�rev alacaklard�r.
TBMM bu yetkisini, devlet ba�kan�na da, s�reli olarak devredebilir.

Bakanl��n g�rev alan�ndaki s�re�ler; �nleme ve zarar azaltma, haz�rl�k, kurtarma ve ilk yard�m, iyile�tirme ile yeniden in�a evrelerinden olu�an planlamadan olu�maktad�r. Acil durum halinde; ileti�im, enerji, i�g�c�, ula��m, g�da, donan�m, te�hizat, teknoloji ve t�m koordinasyon, bakanl�k marifetiyle s�rd�r�lecektir.
Bakanl�k ve t�m �al��an/y�netici kadrosu; �lkenin alan�nda en ba�ar�l�, yetenekli, bilgili, donan�ml� �ahsiyetlerinden se�ilmeli, liyakat ve ehliyet, politika ve inan� etiketine harcat�lmamal�d�r.

Yerel ve ulusal, A-B-C alternatifli acil durum uygulama planlar�m�z, her an aktif edilebilecek konumda, g�reve haz�r olmal�d�r. Afet b�lgelerinde, yurti�i ve d�� mali yard�mlardan da kullanarak, afetlere dayan�kl� Kentsel d�n��m toplu konutlar� acilen in�a edilmeli, devam�nda risk alt�nda olan ve n�fus yo�unlu�u y�ksek olan �stanbul ilimiz de kentsel d�n��m kapsam�na al�nmas� gerekmektedir.

Yeni bir ke�if ve icat yapmam�z gerekmiyor. Japonya gibi, her an en b�y�k �iddetle sar�lmaya maruz bir ada �lkesi nas�l ba�arm��sa biz de ba�arabiliriz. Ke�ke taklidine dahi raz� oldu�umuz uygulamalar�, daha ileri d�zeyde geli�tirebilsek de d�nyaya �rnek olabilsek.

Afet ve Acil Yard�m Deniz Hastanesi

Deprem, sel, yang�n, f�rt�na, salg�n, sald�r� ve di�er afetlerde anl�k m�dahalelerde bazen yetersiz kalabiliyoruz. Daha h�zl� ve verimli m�dahale i�in bir �neri sunmak istiyorum.

�ehir hastaneleri gibi, gemi hastaneler in�a edebiliriz. Deniz sahilinde, limanda ola�an d�nemlerde de y�re halk�na sa�l�k hizmeti sunabilecek bu deniz hastaneleri, ayn� zamanda afet konaklama hizmeti, arama, kurtarma hizmeti de sunabilecektir.

Afet an�nda, pandemi durumunda, her t�rl� dijital ileti�imin kesildi�i durumlarda; telefon, internet, telsiz r�le istasyonu, GSM baz istasyonu olarak da g�rev yapabilir. Teknik laboratuvarlarla desteklenebilir.

Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz b�lgelerinde birer adet yap�labilir.

Afetin yo�unlu�u ve b�lgesine g�re, di�er y�zer hastaneler, afet b�lgesine an�nda hareket edebilir.

B�yle bir projenin finansman�, kom�u �lkelerimizle birlikte de sa�lanabilir. Bu vesileyle, yeni ve pozitif kom�u ili�kileri geli�tirilebilir. Deniz k�y�s�na yak�n olmayan afet b�lgelerinden, en yak�n gemiye, kara ve hava yoluyla ula��labilir.

Do�al afet an�nda, projeye dahil olan �lkelere de hizmet sunulabilir. Deniz hastanesi, konaklama tesisi ve acil yard�m ekibi; yerel afetin olumsuz �artlar�ndan en az etkilenece�inden, her an hizmete haz�r olacakt�r. "Korkulu r�ya g�rmektense, uyan�k kalmak daha iyidir" diye bir atas�z�m�z vard�r. 15 milyon insan�n ya�ad�� stanbul'da, b�y�k bir deprem bekleniyorsa, bu tehlikeye haz�rl�k odakl�, insan merkezli ne yap�lsa azd�r.

Zihnimizle tutu�turdu�umuz yang�n�, �f�rerek s�nd�remeyiz

Do�al afet ve ola�an�st� durumlar, bireylere ve devlet mekaniz�mas�na; �nce vicdani sonra yasal sorumluluk ve �devler y�klemekte�dir. Modern toplumlar; ��phe, bo�luk, ikilik, inisiyatif, ku�ku, varsa�y�m, temenni i�ermeyen yaz�l� yasalarla y�netilmeleri gerekir. �Araba devrildikten sonra, yol/y�ntem g�steren �ok olur� atas�z�n� hakl� ��karabilecek giri�imlere kap� a�mamak gerek.

Anayasam�z�n 44. ve 45. Maddeleri, toprak, tar�m ve hayvanc�l�k ile ilgilidir. Do�al kaynaklar ve ormanlar�m�zla ilgili anayasa mad�deleri ise; 168,169, 170. maddelerde anlat�lm��t�r. �Devlet ormanlar� korur� h�km�, devletin hangi kurumu marifetiyle icraata d�k�le�cektir? Orman Bakanl�� m�, THK m�, belediyeler mi veya ba�ka bir kurum mu? Yetki ve g�rev karga�as� olunca, �Yang�n� s�nd�rmek belediyelerin g�revidir� diyenler de ��km��t�r. Belediyelere, orman yang�n� s�nd�rebilecek bir donan�m, sistem, personel, hava arac� tahsis ettik mi ki, sorumlulu�u onlara y�kabiliyoruz?

Bat�da veya do�uda, geli�imi ve de�i�imi �nemseyen toplumlar; son iki y�z y�lda, kendi aralar�ndaki kavgalar� azalt�p, bilim, man�t�k, felsefe, ak�l ve sanatsal birikimlerini, end�stri ve teknolojiye d��n��t�rerek, ya�am ve y�netim kalitesini y�kseltmi�lerdir. Bizler ise �o�unlukla eskiyi yenileyemedik, g�n�m�z� ya�an�l�r k�lamad�k ve gelece�i de planlayamad�k.

1956 y�l�nda kabul edilmi� olan 6831 say�l� orman kanununun 69. ve di�er maddeleri; orman yang�nlar�n� �nlemek ve s�nd�rmek g�rev ve yetkisini, Orman idaresine vermi�tir.

Afet, Risk ve Acil Durum Bakanl�� kurulup; te�kilat yap�s� ve g�rev tan�m� da anayasam�za yaz�ld��nda, hukuki ve idari belirsizlik ve aksamlar en alt seviyeye inecektir.
Ayr�ca, Y�K, T�B�TAK ve TBMM karma �yeleriyle; �Do�al Varl�klar ve Ekolojik Ya�am� Koruma Bilim Kurulu� olu�turulmal��d�r.
Uzman ve yetkili kurullarca, daha da geli�tirilmek �zere, �neri olarak iletir, sayg�lar sunar�m.

Samsun, 07.02.2023
Ali R�za Malko�
arm.web.tr

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Afet Risk Ve Acil Durum Y�netimi Bakanl�k D�zeyinde Te�kilatlanmal�d�r ba�l�kl� yaz� Ali R.MALKO� taraf�ndan 7.02.2023 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.