Daldan Dala baþlýðýyla yazdýðým son deneme yazýmda corona nedeniyle özgürlüðümün kýsýtlandýðýndan yakýndým. Eskiyen kimlik kartým evde kalmasý zorunlu olan yurttaþlar grubunu iþaret ediyordu çünkü. Kitap deðiþ tokuþu için sadece kütüphaneyi ziyaret edip, çalýþanlarla kýsa sohbetler edebildiðimi de ayný yazýmda belirtmiþtim.

         Geçen gün yine kütüphanedeydim. Elimdeki kitaplarý deðiþtirecektim. Emekli olan kütüphane müdürünün yerine genç bir kadýn arkadaþ göreve baþlamýþtý. Arkadaþa, hoþ geldin demek için müdür makamýndaki bürosunda ziyaret ettim.

         Memnun oldu tanýþmamýzdan. Diyarbakýrlý olduðunu ve Ankara Dil Tarih ve Coðrafya’dan yeni bitirdiðini söyledi. Babasýnýn, kendisine öðrenim yaþamýnda siyasi olaylardan uzak durmasý gerektiðini; kendisin de baba sözü dinlediði bir çýrpýda anlattý.

         Diyarbakýr’ýn Ziya Gökalp, Cahit Sýtký gibi daha nice güzel insanlar yetiþtirmiþ olduðunu söyledim. Ve maalesef yurdumuzun peygamberler diyarý Güneydoðu Bölgemizi görmediðimi de sözlerime ekledim. Türbanlý genç arkadaþ, ilinin her semtinin tarih koktuðunu ve görülmesi gereken çok güzel eserlere sahip olduðunu anlatýsýna ekledi…

         Ülkemizde etnik ve mezhepsel farklýlýklar iç ve dýþ güçlerce kaþýnmazsa coðrafyamýzda ve ülkemizde kalýcý barýþýný saðlamamýzýn olanaklý olur. Ve güneydoðumuz iç ve dýþ turizm açýsýndan daha da cazip hale gelir mihvali üzerine karþýlýklý konuþurken… Genç arkadaþ, “Hocam, Kur’an’a dönersek her þey daha güzel olacaðýna inanýyorum.” Diyerek sohbetimizi daha baþka bir boyuta taþýdý.

         1000’li yýllarda içtihat kapýsýnýn kapatýlmasýyla Ýslam hukukunun donduðunu… Ve ortaya çýkan yeni olaylar karþýsýnda hüküm vermenin zorlaþtýðýný anlatmaya çalýþtým. Ve bu kadar sohbet yeter diye düþünerek çalýþmalarýnda baþarýlar dileyip iznini istirham ettim. Genç müdür de ziyaretimden memnun olduðunu, yine görüþelim sözleriyle uðurladý beni!

         Sokaða çýktým. Rastlaþtýðým bir hemþehrim selamlaþmadan hemen sonra ilk sözü derneðimize niçin uðramadýðýmý sitemi oldu. Sebep coronanýn tedirginliði..! Hemþehrim: “Tehlikenin farkýndayým lakin arkadaþlarla dernekte buluþuyoruz…”  Sözleri ve yüz hatlarýyla eyleminden kendisinin de huzursuz olduðu belliydi.

         Derneðimizin okey, iskambil kâðýdý oyunlarýyla klasik kýraathanelerden pek farký yoktur. Fark, içinde kitaplýk bulunan ve gazete okunan küçük bir odasýnýn olmasýdýr. Niyetimi bozdum. Derneðe uðramaya karar verdim bir gün. Kýsa süreliðine de olsa.

         Oyun oynayan arkadaþlarla uzaktan da olsa selamlaþtýktan sonra okuma odasý diye adlandýrdýðýmýz odaya geçtim. Tanýmadým bir arkadaþ gazetelere dalmýþtý. Selamlaþtýk. Ýlimize komþu bir ildenmiþ. Ulusça sýcakkanlýyýz. Kýrk yýllýk dost gibi sohbete daldýk. Arkadaþ yakýnýmýzdaki bir lisede Din Kültürü ve Ahlak Dersleri öðretmeni olarak çalýþtýðýný söyledi. Meslek yýllarýnýn ortasýnda sayýlýrdý. Özellikle meslektaþlarýmla sohbet sarar beni. Hele de arkadaþlarýmýn kitaplarla arasýnda mesafe yoksa!

         Yeni tanýþtýðým arkadaþla sohbet ederken karþý tarafý daha fazla dinlemeye dikkat etmeye çalýþýrým. Fakat meslek hastalýðý! Söze hemen dalmadan olmuyor! Karþý tarafta öðretmen olunca ayný durum tahterevalli sürüp gider.

         Arkadaþ: “Asri saadet yýllarýnda, bir adam peygamberimize gelip, ‘beni temizle’ diye sözlerini ýsrarla tekrar etmiþ. Israr nedeni zinaymýþ. Ve ilk ve son olarak adýný anýmsayamadýðým o adam ve kadýn recim edilmiþ.” Ve sözlerine devamla, “Hýrsýzlýk yapanýn elini kes bakalým, insanlar hýrsýzlýk yapar mý?” Soru cümlesiyle bir ara soluklandý. Ve kýsa bir anekdot anlattý:

         “Bir kadýn öðretmen arkadaþla bir sýnavda görevliydik. Arkadaþa ülkemizde uygulanan hukukun kaynaðý nedir? Diye sordum. Arkadaþ, ‘Roma Hukuku’ diye cevap verdi. Peki, bizler Müslümanýz, niçin Kur’an hükümlerini hukuk kaynaðý yapmýyoruz? Dedim.”

         “ 1000’li yýllarda içtihat kapýsýnýn kapandýðýný ve Ýslam Hukukunun donduðunu ve eski Diyanet Ýþleri baþkanlarýndan Süleyman ateþin, ‘Bizler 1000’li yýllardaki düzeyde; uhrevi konularý yorumlamada o zamanlarýn ulemasýndan daha geriyiz’ mealinde sözler dinlediðimi söyledim.” Arkadaþ:

         “Kesinlikle içtihat kapýsýnýn kapanmadý.” Ve bu konuda uzun açýklamalarda bulundu. Eve döndüðümde arama motoruna müracaat ettim. “Gazali içtihat kapýsýný kapattý.” Mealinde sözler okudum.  Ve öðretmenim asri sadet yýllarýnýn güzelliklerini anlatmasýný sürdürdü. Huzur içinde yaþamanýn tek reçetesi Kur’an’a, Ýslam’a göre yaþamak olduðunu Roma Hukukuna dayanan hukukumuzun deðiþmesi gerektiðini uzun uzun anlattý.

         “Peygamberimiz Hz. Muhammed’in vefat ettiðinde, Hz. Ali defin iþleriyle meþgulken Hz. Ömer’in sert tavrý sonucu ilk halifenin seçildiði anlattým.” Hz. Ömer ve Hz. Osman’ýn halife seçilmesinde sahabeden seçkin kiþilerin ittifakýyla halife seçildiklerini, Medine din ulularýnýn seçmesiyle halife seçilen Hz. Ali’yi Muaviye’nin kabul etmemesi sonucu yaþanan acý olaylarý ve Hakem Olayý üzerinde söz birliðine vardýk. Öðretmen arkadaþ:

         “Hakem Olayý sonunda Muaviye’nin temsilcisi Amr’ýn hile ile Hz. Ali’nin temsilcisini Ebu Musa’yý oyuna getirdiði gerçeðini söyledi.” Bu konuda da fikirlerimiz örtüþtü. Sözüne devamla arkadaþým:

         “Ýþte o olaydan sonra Ýslâm’da bölünmeler, ayrýlýklar baþladý.” Ben de:

         “ Medine din büyüklerinin seçtiði Peygamber Efendimizin, “Ben ilmin/hikmetin þehriyim Ali onun kapýsýdýr.” Ýltifatýna mazhar olan bir büyük din ulusunu Muaviye’nin kabul etmemesini sýrf makam hýrsýna baðlýyorum. Ki Muaviye daha sonra kurduðu Emevi Devlet’inde yerine oðlunu halife ilan ederek yönetimde saltanatý getirmiþtir. Muaviye sadýk adamý Amr’ý Mýsýr’a vali atadýðýný duydunuz mu? diye sorurdum.” Arkadaþ bu atamadan haberinin olmadýðýný açýk kalplilikle söyledi.

         Ýslam’da, Emevi ailesinin yönetime el koymasýyla bölünmelere fýrkalara ayrýldýðý ve Kerbela olayýnda ise iþin þirazesinden çýktýðýný çeþitli örneklerle pekiþtirerek fikir birliðine vardýk.

         Cumhuriyet kurulduðunda Ceza Kanunumuzun Ýtalya’dan, Medeni Kanunun ise Ýsviçre’den alýndýðý bilinir. Cumhuriyete karþý olanlar kanunlarýný aldýðýmýz ülkeler Hristiyan; kanunlarý da kutsal kitaplarý Ýncil’e dayanýr tezini ile sürerek biz Müslüman bir ülkeyiz, kanunlarýmýz niçin Kur’an’a dayanmasýn derler.

         Bilinmelidir ki, Avrupa dinde reform yaparak yönetim iþlerinde papazlarýn etkisini tabir caizse sýfýrlamýþtýr. Ve Avrupa Magna Carta’dan beri halkýn egemenliðine dayanan demokrasiye adým attý. Fransýz Ýhtilali ile demokrasiye geçiþ hýzlandýrýldý.

         30 ve 100 Yýl Savaþlarý sonucu aralarýndaki mezhep farklýlarýný nötrleþtirip laiklik ilkesini anayasalarýna soktular. Ýnanç iþi birey ile Allah arasýnda bir akittir. Bu bilinçle laikliði içselleþtirebilirsek ülkemizde halkýmýz arasýnda faal olan mezhep faylarýný etkisizleþtirmiþ oluruz.

         Sözün özü Emeviler’le saltanatla yönetilen ve koltuk için Ýslâm dünyasý ne çok badireler atlattý atlatýyor. Atalarýmýz Cumhuriyeti kurarak egemenliði halka verdi. Çok partili hayata geçerek cumhuriyeti demokrasi ile taçlandýrma sancýlarý veriyoruz. Halkýmýzýn ekonomik gücü ve eðitim düzeyi arttýkça demokrasimizi daha da geliþtireceðiz. Daha iyisi bulunana kadar en iyi yönetim biçimi halkýn egemenliðine hakemliðine dayanan yönetim biçimi demokrasidir aðýrlýklý sözlerimle sohbeti bitirip yeni tanýþtýðým arkadaþla dostça vedalaþtýk. Bu arada dernek lokalinde okey ve iskambil oyunlarýna devam ediyordu hemþehrilerim.