TEKERR�R EDEN TAR�H-13. B�L�M�ATE� �EMBER�

1902-1903 Y�llar� ve sonras� Osmanl� Devletinin en s�k�nt�l� y�llar�d�r. Zira bu y�llarda i� ve d�� t�m g��ler II. Abd�lhamit�e kar�� seferberlik ilan etmi�lerdir adeta. Yurt i�inde J�n T�rkler, �ttihat ve Terakki, ( Bunlar ayn� zamanda yurt d��nda da faaliyettedirler.)Me�rutiyetin yeniden ilan edilmesini isteyen olduk�a �nemli bir kesim ( Mesela bunlar i�inde Mehmet Akif, Said-i Nursi bile vard�r.) yazd�klar�yla, �izdikleriyle II. Abd�lhamit�i yerden yere vurmaktayken bat�da Balkan topraklar�ndan G�neydo�uda Arap topraklar�na Osmanl� �lkesinin her taraf�nda m�thi� bir isyan, karga�a, kaos h�k�m s�rmekteydi.

�imdi, karga�a, kaos, ayaklanma filan deyince durumun vahameti ya da ya�ananlar�n ne derece �iddetli �eyler oldu�u anla��lm�yor. O y�zden biraz a�al�m.

1903 Y�l�nda Bulgar, Yunan, S�rp, Ulah ve Arnavut milliyet�ileri aras�nda Makedonya �zerinde hakimiyet kurma m�cadeleleri Osmanl� Devletini bir genel harbin e�i�ine kadar getirmi�ti. ��nk� sayd��m�z bu milletlerin yapt�� her eylemin ucu Osmanl� devletine dokunuyordu. Peki ne yap�yorlard� bunlar?

Mesela 10 Nisan�da Rus Konsolosu bir Arnavut taraf�ndan vuruldu. Hem Rusya�dan hem Avusturya�dan nota yiyen elbette ki Osmanl� Devleti idi. Tehlike b�y�kt�. Avusturya, bu olay� bahane ederek olay�n ge�ti�i Mitrovi�a�y� i�gal etmeyi, Rusya, Avusturya�n�n Mitrovi�a�y� i�gal etmesi halinde Bulgaristan�� i�gal etmeyi, �ngiltere ile �talya ise t�m bunlar olursa Selanik�i almak i�in ittifak etmi�lerdi.

Nisan ay�n�n sonlar�na do�ru Bulgar/ Makedon komitac�lar Selanik�te en az yirmi yeri bombalad�lar. ( Bir Frans�z yolcu gemisi, bir Alman bowling kul�b�, Osmanl� Bankas� da bombalanan yerler aras�ndayd� ve tabii ki yabanc� devletlerin sava� gemileri Selanik �nlerinde demirlemekte gecikmediler.

10 Haziran gecesi S�rp Kral� ve Krali�esi bir grup subay taraf�ndan hunharca katledildi.

Makedonya�da faaliyet g�steren �� Makedonya ihtil�l �rg�t� VMRO�nun 2 A�ustos 1903 tarihinde Ortodokslar i�in kutsal bir pazar ak�am� olan Aziz Elia G�n�nde, sonraki y�llarda �� linden Ayaklanmas� �� (�lindenskoto Vostaniye) olarak da an�lan kanl� bir isyan hareketi ba�latt�. Sadrazam Ferid Pa�a�n�n Bulgaristan�a sava� ilan etme karar�n� II. Abd�lhamit zar zor engelleyebildi.

�linden �syan�, Avusturya �mparatoru ile Rus �ar��n�n Ekim 1903�te M�rzsteg�te bulu�mas� ve Makedonya i�in uluslararas� g�zlem alt�nda y�r�t�lecek yeni bir reform program� �zerinde anla�mas�yla sonu�land�..

En ilgin� olay ise 8 A�ustos 1903 de cereyan etti.

O g�n Konsoloslu�a gelen Rusya Konsolosu Rostkovski, kap�da n�bet tutan T�rk askeri Halim, kendisine selam vermedi�i i�in ona tokat at�p hakaret etti. Bunun �zerine Arnavut as�ll� bu asker, konsolosu kap�n�n �n�nde vurarak cesedini yere serdi. Sonras�nda tabii ki kabak Osmanl� Devletinin ba��nda patlad�. Halim derhal mahkeme edildi ve d�rt g�n s�ren mahkeme sonucunda o ve onunla birlikte n�bette olan arkada�� ( O zavall�m da Halim�i �nleyemedi�i i�in ) idam edildiler. Hatta ve hatta mahkemede �nce konsolosun k�fretti�ine dair �ahitlik yapan bir ere dahi on be� y�l hapis cezas� verildi. Konsolos hakk�nda k�t� konu�an iki te�men meslekten ihra� edildi...S�rf Ruslar yat��s�n, y�ce adaletimizin b�yle olaylar kar��s�nda asla m�samaha g�stermedi�ini g�rs�nler diye...Eh faydas� da g�r�lmedi de�il. Anadolukava�� nlerine kadar gelmi� olan Rus Donanmas� gerisin geri d�nd�.

1 Eyl�l 1903 de Padi�ah�n tahta ��k��n�n 25. Sene-i devriyesi i�in d�zenlenen t�renlere kat�lmak i�in gelen bir Avusturya gemisinde bombalar patlad�, onlarca insan �ld�r�ld�.

Sonraki g�nlerde Kosova�da Arnavutlar�n S�rp Konsolos Martinovi�i katletmesi, Avusturya Konsolosu�nun e�i ve k�z�n�n da�a kald�r�lmas�, �sk�p�teki Frans�z bankas�na sald�r�lmas� gibi olaylar Osmanl�n�n her g�n ya�ad�� s�radan olaylar haline gelmi�ti.

Balkan topraklar� d��nda Araplar�n ya�ad�klar� topraklarda da isyanlar ��km�� ve 1903 y�l� itibariyle Yemen�in merkezi San�a, isyanc�lar�n eline ge�mi�ti.

Bunca k�t� olaya ra�men yine ayn� y�llarda Hicaz Demir yollar� in�aat�n�n h�zla devam etmesi, �am�da Mekteb-i T�bbiyenin kurulmas� mucize kabilinden olaylard�.

1904 Y�l�nda Osmanl� devletinde en k�sa s�re tahtta kalan Padi�ah olan (93 G�n) V. Murat hayata g�zlerini kapad�. Art�k hi� kimsenin isteyece�i bir Murad�� kalmam��t�. Hi� kimse Murad�� tahta ��karmak i�in ��ra�an bask�n� d�zenleyemeyecekti bundan b�yle.

Ayn� y�l Hicaz demiryolu Maan�a kadar ula�t�. Haydarpa�a r�ht�m� tamamland� ve kullan�ma a��ld�.

1905 y�l�na geldi�imizde bu y�l�n ba��nda Osmanl� Devleti Makedonya i�in mali bir reform paketi haz�rlam��t�. Ancak bu y�l�n en �nemli ve can al�c� olay� II. Abd�lhamit�e kar�� giri�ilen suikast olay� idi.

Oynanan onca oyun, kurulan onca tezgaha ra�men onu tahttan indiremeyen, o tahtta olduk�a da emellerine ula�malar�n� m�mk�n g�rmeyen Ermeniler en sonunda direkt olarak II. Abd�lhamit�i ortadan kald�rmay� d��nmeye ba�lam��lard�. O giderse neticede yine bir Osmanl� Padi�ah� ba�a ge�ecekti ama onun �l�m� halinde her kim ba�a ge�erse ge�sin �lkede �ok daha rahat at oynatacaklar�n�, yabanc� devletlerin m�dahalesinin daha kolay olaca��n� d��n�yorlard�. Hem Rus propagandalar� neticesinde t�m h�crelerine kadar Abd�lhamit d��manl�� ile dolmu�lard�. Evet, o yok edilirse her �ey �ok g�zel olacakt�. T�rk ayd�nlar�n�n pek �o�u dahi onun �lmesi/ ya da �ld�r�lmesi halinde Osmanl� Devletinin rahat bir nefes alaca��n�, her �eyin bir anda g�ll�k g�listanl�k olaca��n� d��n�yorlard�.

Mehmet Akif ( Ersoy ) bile onun �lmesi gerekti�ini, e�er �lmezse memlekette her �eyin �ok k�t�ye gitti�ini ve gidece�ini bir �iirinde ��yle ifade etmi�ti:

�Ortal�k ��yle fena, b�yle m�zebzeb i�ler,
Ah o Y�ld�z�daki bayku� �l�vermezse e�er,
�k�bet �ok k�t��

Eh, en vatansever T�rk bile Abd�lhamit�in �lmesi gerekti�ini d��n�rken bir Ermeni neden d��nmesin ki? D��nmekle de kalmay�p neden uygulamaya koymas�n ki?

Yurt d�� bas�nda, �zellikle Frans�z ve �ngiliz bas�n�nda s�rekli m�stebit, cani, katil, olarak nitelendirilen ve bu y�nde karikat�rleri �izilen II. Abd�lhamit�e kar�� yurt i�inde de muazzam bir muhalefet ba�lam��t�.

Bu muhalefette ayn� zamanda Osmanl� Devletini i�inde bulundu�u zor durumdan kurtarmak i�in nas�l bir yol izlenmesi gerekti�ini d��nen insanlar�n takip ettikleri fikir ak�mlar�n�n da etkisi �oktu.

Ayd�nlar, eli kalem tutanlar, memurlar, askerler, velhas�l�kelam d��nebilen halk yeni fikir ak�mlar�na kap�lm��t�.

Bunlar�n ba�l�calar� �unlard�:

1- ��inde sadece T�rklerin ya�ad�� bir �lke meydana getirmek. Bizle kan ve ruh ba�� olmayanlar� serbest b�rakmak. Ba��ms�z m� oluyorlar, ba��ml� m� oluyorlar ne b.k yerlerse yesinler...Yani k�saca �� T�rkiye T�rklerindir�� Anlay�� ile T�rk olmayan unsurlardan temizlenmi� bir �lke kurulursa t�m dertlerimizden kurtulaca��m�z� d��nen T�rk��ler vard�.

2- Buna mukabil kurtulu�u b�t�n T�rkleri bir bayrak alt�nda toplamakta g�ren Turanc�lar da mevcuttu. Onlara g�re M�sl�man ya da de�il b�t�n T�rkler bir bayrak alt�nda toplanmal�, Arapm��, �orapm�� T�rk olmayanlar M�sl�man da olsalar sittir edilmeliydi.

3- �nemli bir b�l�m bat�c�yd�. T�m kurum ve kurulu�lar� ile bat�y� kendimize �rnek al�rsak, �u kahrolas� Asyal�l�ktan kurtulup da Avrupal� olabilirsek huzur, rahat, mutluluk her �ey bizim olacakt�.

4- �zellikle J�n T�rkler, �ttihat ve Terakkiciler gibi gruplar, kurtulu�un ve selamete ermenin yolunun Osmanl� Devleti topraklar�nda ya�ayan herkesi Osmanl� olarak ba��rlara basmakla sa�lanaca��n� d��n�yorlard�. Bu, M�sl�man- Gayrim�slim herkesin her bak�mdan e�it olmas� ile sa�lanabilirdi. Bu e�itli�in sa�lanabilmesi i�in de me�rutiyetin tekrar ilan edilmesi, Kanun-u Esasinin tekrar y�r�rl��e sokulmas� �artt�.

5- Padi�ah II. Abd�lhamit dahil baz� vatanda�lar ise M�sl�man birli�i sa�lan�rsa, Hakimiyetimiz alt�ndaki t�m M�sl�manlar millet ve milliyet ayr�m� olmadan sadece M�sl�man olduklar� i�in kenetlenirse, yani bir �slam Birli�i kurulursa ( Padi�ah ayn� zamanda Halife oldu�u i�in bunun kurulmas�n�n �ok da zor olmayaca��n� d��n�l�yordu. ) her �ey �ok g�zel olabilirdi.

Evet, fikir ve d��nce ak�mlar� bunlard� ama en k�sa ve kestirme yoldan hedefe ula�mak i�in Abd�lhamit�in �ld�r�lmesi hi� de fena fikir de�il gibi g�r�l�yordu. Bunu bir T�rk de�il de Ermenilerin d��nm�� olmas� belki de Ermenilerin biraz acelecili�inden ya da M�sl�man- T�rklerin �� Ulan tamam �ld�relim ama yerine getireceklerimiz bundan daha iyi de�il ki.�� Diye d��nmelerindendi. ��in o taraf�n� tam bilmiyorum...Neticede �lmesini isteyen �oktu ama �ld�rmek i�in harekete ge�enler Ermenilerdi.

Gelecek b�l�mde de bu suikast giri�imini anlatal�m olur mu?

RES�MLER:

1-2- Hicaz Demiryollar�n�n yap�m�
3- �linden �syan��n�n isyanc�lar�ndan bir gurup
4-5-6- �linden Ayaklanmas� ABD Bas�n�nda b�yle karikat�rize edilmi�ti.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Tekerr�r Eden Tarih-13. B�l�m�ate� �emberi ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 30.06.2019 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.