Türk-Ýslam âlimleri serisi – 69

           ÖMER HAYYAM

           D. 1048 – Ö. 1131

Tam adý; Gýyaseddin Eb’ul Feth Ömer ibni

Ýbrahim el-Hayyam veya Ömer Hayyam denir,

Niþabur’da dünyaya gelmiþ denilir,

Doðduðu yerde vefat ettiði bilinir.

M. Abdullatif Ýbn El-Lübad’tan ders almýþ,

Nizamül-Mülk de ayný dersleri alýrmýþ,

Hassan Sabbah’da burada okudu denir,

Üç ünlü birbirini çok iyi tanýrmýþ.

Onu Bâtýni ve Mutezile’den sayarlar,

Þiirlerinde bunu rahatça açýklar,

Ýslam kültüründen biraz ayrýlmýþ,

Pek çok kiþi onu Bâtýni diye anar.

Hayyam’ýn anlamý da çadýrcý demekmiþ,

Babasý da çadýrcýlýk iþi yaparmýþ,

Ýstanbul’da bir semte adý verilmiþtir,

Binom Açýlýmýný kullanan ilk âlimmiþ.

Hayyam, eðlencelere çok düþkün denilir,

Þiirleri genellikle Rubai türündedir,

O çok iyi bir matematikçi denmiþ,

Bu yüzden doðum tarihi çok belirgindir.

Þiirlerinde sýnýrsýz akýl yürütür,

Kurallarý kabul etmesi de güçtür,

Ýnsan aklý sýnýrlarýna inanmazmýþ,

Varoluþu tarif etmesiyle ünlüdür.

Dünyanýn ilk rasathanesini kurdu denir,

Miladi ve Hicri Takvimi de iyi bilir,

Çok hassas Cilali Takvimi’ni hazýrlamýþ,

Astronomda da önde gelen âlim bilinir.

Paskal Üçgeni’ni Ömer Hayyam hazýrlamýþ,

Birçok bilim dalýnda da kitaplar yazmýþ,

Yüz elli sekiz tane Rubaisi var denir,

Ona mal edilenler binin üzerindeymiþ.

Savaþ karþýtý bir eylemcidir denilir,

Çeþitli bilim dalýnda eser vermiþtir,

Bilinen on sekiz eseri var denilmiþ,

Teorilerin isimsiz kahramaný denir.

Ýslam âlimleri arasýnda ikilik var,

Kimi onu çok deðerli bir âlim sayar,

Kimi de hokkabaz, kurnaz diye anmýþ,

Hayyam, Rubai türüyle derdini yazar.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan