Akýlsýz köpeði yol kocatýrmýþ demiþ atalar. Ýlk duyduðumda komik bir cümle olmasýndan baþka hiçbir anlam ifade etmemiþti benim için bu atasözü. Ama zamanla bu atasözünde ne anlatýlmak istendiðini anladým. Ýnsan ömrü birçok yoldan geçiyor. Ömrümüz boyunca kimi zaman toprak yollarda yürüyoruz, kimi zaman asfalt yollarda, kimi zaman mermer yollarda, kimi zaman ise kýrmýzý halýlar döþenmiþ yollarda. Benim ömrüm hiç mermer ya da kýrmýzý halýlý yollardan geçmedi þimdiye kadar. Ama bundan sonra geçer mi bilmiyorum. Daha ziyade toprak, taþlý ve de ziyadesiyle çakýllý yollarda ve çýplak ayaklarla yürüdüm. Elbette ki her þeyin olduðu gibi bu durumunda bana kazandýrdýklarý oldu. Ama hangi ayaklar istemezler ki kýrmýzý halýlar üzerinde yürümeyi?

Hayat yolculuðunda yaþým dolayýsýyla pek fazla yol kat etmiþ olmasam da çoðu zaman haddinden fazla yürüdüðüm oldu. Bunun nedeni çoðu zaman hesapsýzlýk ve düþüncesizlikti elbette. Bu durum yazýnýn baþýnda bahsettiðim atasözünün ne anlama geldiðini idrak etmeme sebebiyet verdi. Aslýnda denklem gayet basitti; Akýlsýz baþýn cezasýný ayaklar çekiyordu. Yaþanmýþlýklardan elde edilen derslere tecrübe denir öyle deðil mi? Peki tecrübe edinme hususunda zorluk çeken insanlar hemen akýlsýz diye yaftalanmalý mý diye soruyorum kendi kendime ve tatmin edici bir cevap alamýyorum elbette kendimden. Ama genellemelerin genellikle yanlýþ olduklarýný biliyorum. (Kendi paradoksumun içerisindeyim þu an) Yani insan tamamýyla aptal ya da tamamýyla akýlsýz olabilir mi? Elbette bu mümkündür. Ama insanlar bazý konularda aptal, bazý konularda akýllýdýrlar. Bu konularýn belirlenmesi ise bireyden bireye deðiþim gösterir. Bu da her yazýmda bahsettiðim hayatýn deðiþkenliði ile ilgili bir konudur. Yani bir insana sen tamamýyla akýlsýzsýn ya da sen tamamýyla aptalsýn diyemeyiz. Aptal sýk sýk aptallýk yapanlara da denilebilir, arada sýrada yapanlara da. Zekâsýyla meþhur olmuþ birçok insan bile sýk sýk aptallýk yaparlar. Bu yapýlan aptallýklar ve akýlsýzlýklar ise olmasý gerekenden daha çok enerji harcamaya sebep olabilir. Yukarýdaki atasözü aslýnda bu durumu açýklamaktadýr. Ben ömrüm boyunca olmasý gerekenden fazla ya da az konuþtuðum için bu duruma maruz kaldým. Elbette kendisi ile dalga geçmesini de bilmeli insan. Ama kendisi ile sýk sýk dalga geçmemeli. Bu anlatmaya çalýþtýðým durumun içindeyken bu atasözünü hatýrlayýp hem hayýflandým, hem de kendimle dalga geçtim.

Bir birey olarak benim bu atasözünün bahsettiði durumun içerisinde olmam elbette ki olasýdýr. Çünkü ben insanýn mükemmel bir varlýk olmadýðýný biliyorum. Ýnsan hata yapan, yanýlan bir varlýk. Kimi zaman dilini tutamaz, kimi zaman hareketlerine engel olamaz, kimi zaman birkaç adým sonra ne yapacaðýný bilmez ve kimi zamanda duygu-fikir karýþýklýðý içerisinde anlamsýz davranýþlarda bulunur. Bunlar insanlara has özelliklerdir. Gelgelelim devletlerin bu tür davranýþlarda bulunmak gibi bir lüksleri yoktur. Devletler yaptýklarý hatalarýn bedellerini muhakkak suretle öderler. Bir devlet için güvenilirlik bir birey için olduðundan daha önemlidir. Bir birey sýk sýk hata yapabilir. Ama bir devlet sýk sýk hata yapýyorsa bunun bedelini aðýr öder. Ben yukarýda ilk paragrafýn ilk cümlesinde söz ettiðim atasözündeki durum içerisinde olan birçok devlet gördüm, birçok devlet tanýyorum. Bu devlet ya da devletler akýlsýzca ve mantýksýzca verdikleri kararlarýn sonuçlarýný gerekenden fazla enerji ve güç harcayarak ödediler. Lüzumsuz yere yoruldular ve lüzumsuz yere yaþlandýlar. Elbette bu bedeli en hafif davranýþ oldu onlar için. Kimisi yok olup gittiler tarih sayfalarýnda. Ýnsan karar verirken düþünmeli, devletler ise bu düþünme iþini bir bireyden daha çok önemsemeli. Akýlsýz köpeði yol kocatýr, bu atasözünü unutmamalý.