BÝN BAHAR GÖRSE DE…

Mevlânâ Celaleddîn-i Rumî’nin darbý mesel olmuþ, gösterilerde, mitinglerde doða derneklerinin vazgeçilmez pankartlarý arasýna girmiþ: “ Bin bahar görse de taþ yeþermez.” sözünü duymayanýmýz yoktur sanýrým. Hatta nice þaire ilham kaynaðý olmuþ, þairler bu güzel sözün taþýdýðý yüksek anlamlarý okurlarýna aktarabilmek için, bu sözü mýsralarýnda ya aynen kullanmýþlar ya da hatýrlatacak bir þekilde yansýtmýþlardýr.

“Kin ekilen tarlanýn güzünde olmaz hasat,
Bahar kýþý tanýmaz, yeþermez taþ bahara.”
(Mehmet Taþtan)

“Oysa ben baharý özlüyorum bülbül misali
Yeþersin istiyorum taþlar topraklar.”
(Fikret Malkoç)

Kýþýn ölüm uykusuna yatan bitkiler alemi; bahar yaðmurlarýyla birlikte ýslanýr, yeniden dallarýna su yürür, filizlenir ve tomurcuklar doðan bahar güneþini selamlar. Ana sütü gibi temiz bahar yaðmurlarý, bir annenin yavrusunu beslediði gibi besler ve güneþle beraber dallar meyveye durur. Yeþil yeþil can erkler aðzýmýzý sulandýrýrken, kýzaran kirazlar ve çilekler iþtahýmýzý açar. Yaný her varlýk kendi üzerine düþen görevi yapar, kendine biçilen rolü eksiksiz oynar. Bizim can eriðimiz kalkýp : “ Yok arkadaþ ben erik vermekten sýkýldým, bu sene de portakal vereceðim.” demez. Ona biçilen rol zamaný geldiðinde yeþil yeþil erikleri insanlarýn iþtahýna sunmaktýr. Ýnekler, koyunlar, keçiler ne yapar? Yeþil yeþil otlarý yiyip beyaz beyaz süt verirler. Yaratýlmýþ olan her varlýðýn, her canlýnýn, her organýn hatta her hücrenin bir görevi vardýr. Mesela, saçlarýmýzýn uzamasýný saðlayan hücreler bir gün görevlerine itiraz etseler: “Benim caným saçlara deðil, kaþlara ve kirpiklere gitmek istiyor.” deseler, hiç düþündük mü acaba halimiz nice olurdu? Halimiz nice olurdu diyince Nasrettin Hoca’nýn þu fýkrasýný hatýrlatmak istiyorum.

Hoca merhum dinlenmek için kocaman bir ceviz aðacýnýn dibine oturmuþ, þöyle bir nefes alýyormuþ. Bakmýþ ki, zeminde ince köklere baðlý kocaman kabaklar var. Kendi mantýðýný yürütmeye baþlamýþ: “Ey Allah'ým gücüne sual olmaz amma, incecik kabak sapýnda kocaman kabak var, koskocaman aðaçta küçücük ceviz var, bu nasýl iþ.” deyip uzanmýþ.Uzanmýþ uzanmasýna amma daha aradan birkaç dakika geçmeden küçük bir ceviz, aðacýn ta tepesinden koparak aniden kafasýna tak diye inmiþ. Birden “tak” diye bir cismin tam beyni üzerine çarptýðýný hisseden Hoca hemen toparlanmýþ: “Aman Allah’ým! Ben ne yaptým hikmetinden sual olunmaz ya Rabbi. Ya baþýma düþen küçük ceviz deðil de, benim münasip gördüðüm þu kocaman kabak olsaydý, halim nice olurdu?” diyerek bizlere Allah’ýn yarattýðý her varlýðýn bir sebebinin olduðunu ve onun izni olmadan yeþil yapraðýn kýmýldamayacaðýný vurgulamýþ oluyor.
Hiçbir varlýk kendine biçilen role itiraz etmez. Hele ona kolla-bilekle, elle-ayakla, gönülle-gözle emek verilmiþse ‘gül’le karþýlar bizi. Burada ise Aþýk Veysel’in þu dizeleri aklýmýza geliyor:
“Karnýn yardým kazmayýnan belinen,
Yüzün yýrttým týrnaðýnan elinen,
Yine beni karþýladý deste gülünen,
Benim sadýk yarim kara topraktýr.”

Kara toprak koynunda nice yiðitleri barýndýran anadýr. Bazen hasretle beklenen bir yardýr. Bazen sönmeyen bir ocak, kimi zaman da sýðýnýlacak sýcak bir kucaktýr. Deðiþimdir, geliþimdir ve hayat kaynaðýdýr. Baharla birlikte yeþerir fakat taþ öyle midir nice bahar yaðmurlarýyla ýslansa da, bin yýl geçse de aradan,:
“Ne sýr alýr ne sýr verir bin yýl geçse ayni taþ,
Dem çekenler hakki bulur gayrisi olur ayaþ.”
(Ezeli DOÐANAY)
Yine sevgi insaný, halk aþýðý, hak aþýðý, gönül mimarlarýmýzdan Yunus Emre sevgilisinin yoluna toprak olmayý yeðlerken, onu da ‘taþ baðýrlý daðlara’ benzetiyor.
Ben toprak oldum yolunda,
Sen aþýrý gözetirsin.
Þu karþýma göðüs geren,
Taþ baðýrlý daðlar mýsýn?

Gönüller sultaný Hz. Mevlânâ’nýn söylediði her sözde deðiþik hikmetler, anlam içinde anlamlar vardýr. Anlatmaya çalýþtýðýmýz bu sözüne baþka bir açýdan bakarsak þöyle bir anlam da çýkarabiliriz.

Bir taþýn herkes tarafýndan bilinen özellikleri vardýr. Katýdýr, serttir, iþlenmesi zordur, ona þekil vermek, ona hükmetmek imkansýz gibidir. Dilimizde, kültürümüzde taþ hep olumsuz kavramlarla kullanýlmýþtýr. Deyimlerimize ve atasözlerimize bir göz attýðýmýzda, taþla ilgili pek çok olumsuz yargýyla karþýlaþýrýz. Mesela, "Ne yapýlsa, ne denli zorlansa, gerçekleþmesi imkânsýz anlamýna gelen: “Taþ çatlasa” deyimi. Hiç acýma hissi taþýmayan, merhametsiz gibi anlamlarda kullandýðýmýz: “Taþ yürekli” veya birine hakaret olarak söylediðimiz: “Taþ kafalý” deyimi bunlardan sade bir kaçýdýr. Yine “Ummadýk taþ baþ yarar.” atasözümüz de: Beklenmeyen bir sonucu ifade eder ki bu da yukarýdaki söylediklerimizi destekler mahiyettedir.

Doðru yoldan sapmýþ bir topluluða gelen nebi bir bahar yaðmuru gibidir. Lütuflarla, ihsanlarla, keremlerle yaðar gönüllere. Ama öyle kalp sahipleri vardýr ki kalpleri taþ gibidir, serttir, deðiþmez, hakikatleri kabul etmez. Allah (cc) tarifiyle onlar: “Küfre saplananlara gelince, onlarý uyarsan da, uyarmasan da, onlar için birdir, inanmazlar. Allah, onlarýn kalplerini ve kulaklarýný mühürlemiþtir. Gözleri üzerinde de bir perde vardýr. Onlar için büyük bir azap vardýr.” (BAKARA suresi 7. ayet) Bu ayette küfredenleri bir taþa benzetebiliriz. Nasýl bahar yaðmurlarý taþý etkilemezse, bir bahar yaðmuru gibi mümünlerin gönüllerine yaðan ilahi hakikatler kafirleri etkilemez. Onlar sürekli olarak inat, büyüklük taslama ve sapýklýkta ýsrar ederler.
Yýllardýr boz bulanýk sularý yudumladým.
Bir pelikan hüznüyle yürüdüm kumsallarý.
Yaðmur, seni bekleyen bir taþ da ben olsaydým.
( Nurullah Genç)
Onlar, taþlardan daha katýdýrlar. Taþýn bile dile geldiði bir zaman diliminde o mübarek yaðmur üzerlerine saðnak saðnak yaðmasýna raðmen onu bekleyen bir taþ bile olamamýþlardýr.

Mustafa Ýsmet KESKÝN
Eðitimci- Yazar -Þair