Makale / Tarihsel Makaleler

Eklenme Tarihi : 22.04.2021
Okunma Sayısı : 987
Yorum Sayısı : 9



Gerek yurdun büyük bir kısmında seçimler yapılarak gerekse İstanbul’daki Meclis- Mebusanın bir mensubu olmak dolayısıyla milletvekili olan 378 insan Ankara’da  toplanmaya başlayınca Mustafa Kemal, Temsil Heyeti namına 21 Nisan 1920 de çok acele kaydıyla bütün kolordulara, sancaklara,  Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanlıklarına, belediye başkanlıklarına bir telgraf ile TBMM nin  ne zaman ve ne şekilde açılacağını anlatan bir bildiri gönderdi. Bildiride aynen şöyle demekteydi  Mustafa Kemal: ( Günümüz Türkçesiyle)

1 — Tanrının lûtfuyla Nisanın 23’üncü Cuma günü, Cuma Namazından sonra, Ankara’da Büyük Millet Meclisi açılacaktır.

2 — Vatanın istiklâli, yüce Hilâfet ve Saltanat makamının kurtarılması gibi en önemli ve hayati görevleri yapacak olan Büyük Millet Meclisi’nin açılış gününü Cumaya rastlatmakla, o günün kutsallığından yararlanılacak ve bütün sayın milletvekilleriyle Hacı Bayram Velî Câmi-i Şerifinde cuma namazı kılınarak Kur’an’ın ve namazın nurlarından da feyz alınacaktır. Namazdan sonra, Sakal-ı Şerif  ve Sancâk-ı Şerif  alınarak Meclisin toplanacağı yere gidilecektir.

Meclise girmeden önce bir dua okunarak kurbanlar kesilecektir. Bu merasimde Câmi-i Şeriften başlayarak Meclis binasına kadar Kolordu Komutanlığı’nca askerî birliklerle özel tören düzeni alınacaktır.

3 — Açılış gününün kutsallığını belirtmek için bu günden başlayarak vilâyet merkezinde, Vali Beyefendi Hazretlerinin düzenleyeceği şekilde, hatim indirilmeye ve Buhari-i Şerif okunmaya başlanacak ve Hatm-i Şerifin son kısımları uğur getirsin diye Cuma günü namazdan sonra Meclis’in toplanacağı yerin önünde tamamlanacaktır.

4 — Kutsal ve yaralı vatanımızın her köşesinde bu günden itibaren aynı şekilde Hatm-i Şerifler indirilmesine ve Buhari-i Şerif okunmasına başlanarak, cuma günü ezandan önce minarelerde salâ verilecek, hutbe okunurken, Halifemiz, Padişahımız Efendimiz Hazretleri’nin mübarek adları anılırken, Padişah Efendimiz’in yüce varlıklarının, şanlı ülkesinin ve bütün tebaasının bir an önce kurtulmaları ve saadete kavuşmaları için ayrıca dua okunacak ve Cuma Namazının kılınmasından sonra da hatim tamamlanarak yüce Hilâfet ve Saltanat makamı ile bütün vatan topraklarının kurtuluşu için girişilen Millî Mücadele’nin önemini ve kutsallığını, milletin her bir ferdinin, kendi vekillerinden meydana gelmiş olan bu Büyük Millet Meclisi’nin vereceği vatani görevleri yapmaya mecbur olduğunu anlatan vaazlar verilecektir. Daha sonra, Halife ve Padişah’ımızın, din ve devletimizin, vatan ve milletimizin kurtuluşu, selâmeti ve istiklâli için dua edilecektir. Bu dinî ve vatanî merasim yapıldıktan ve camilerden çıkıldıktan sonra, Osmanlı vilâyetlerinin her tarafında, hükûmet konağına gelinerek Meclis’in açılmasından dolayı resmî tebrikler yapılacaktır. Her tarafta Cuma Namazından önce uygun şekilde Mevlid-i Şerif okunacaktır.

5 — Bu tebliğin hemen yayınlanarak her tarafa ulaştırılabilmesi için her vasıtaya başvurulacak, sür’atle en ücra köylere, en küçük askerî birliklere, memleketin bütün teşkilât ve kuruluşlarına ulaştırılması sağlanacaktır. Ayrıca, büyük levhalar halinde her tarafa asılacak ve mümkün olan yerlerde bastırılıp çoğaltılarak parasız dağıtılacaktır.

6 — Yüce Tanrı’dan tam bir başarıya ulaştırması niyaz olunur.

Hey’et-i Temsiliye adına

Mustafa Kemal

Görüldüğü gibi bu bildiride Mustafa Kemal gayet açık ve net bir biçimde TBMM nin açılış gayesinin  vatanı düşman işgalinden kurtarmak olduğunu belirtirken aynı zamanda Padişahı  onun temsil ettiği saltanatı ve hilafeti  kurtarmak olduğunu da söylüyor.

Bu bildiri bazı tarihçilere göre Milli  Mücadelenin  Mustafa Kemal ve Padişah Vahdettin’in birlikte yürüttükleri bir mücadele olduğunun en büyük delilidir. Yoksa Mustafa Kemal sadece on üç gün önce kendisi ve dava arkadaşları hakkında ‘’ Katli vaciptir ‘’ Fetvası verilmiş olduğunu bile bile.  Padişahın bu fetvaya karşı Şeyhülislam’a ‘’ Ulan sen n’aapıyorsun?  Vatanı kurtarmak için gayret eden insanlar için nasıl katli vacip dersin’’ Demediğini  göre göre  böyle bir bildiride Padişahı kurtarmak, saltanatı kurtarmak, hilafeti kurtarmaktan bahsediyorsa ortada işgalcilere karşı bir danışıklı döğüş vardır.’’  Demektedirler.

Bazı tarihçilere göre ise  Padişah Vahdettin ne kadar hain olursa olsun Mustafa Kemal’in pek çok yakın silah arkadaşları bile hâlen Saltanat ve Hilafetten yanadırlar ve yapılan milli mücadeleyi vatanın kurtuluşu yanında saltanat ve hilafetin kurtuluşu için yaptıklarını düşünmektedirler.  Bu durumda en azından ülke düşmandan temizleyinceye kadar Mustafa Kemal strateji gereği Padişah, saltanat ve hilafetin kurtarılmasından söz etmek zorunda kalmıştır. Aksi takdirde Milli Mücadelenin silahlı safhası başladığı anda kuvvetler bölünebilirdi.

Yani her halükarda  bir takiyye söz konusu idi ama tarihçilerin üzerinde mutabakata varamadıkları nokta  bu takiyyenin Mustafa Kemal ve Padişah Vahdettin tarafından işgalcilere karşı mı  yoksa Mustafa Kemal tarafından Padişah Vahdettin’e, saltanat ve hilafet yanlılarına karşı mı yapıldığı konusuydu.

23 Nisan 1920 de TBMM  Aynen Mustafa Kemal’in 21 Nisan 1923 Tarihli Bildirisinde belirttiği şekliyle açıldı.

Nerede açıldı diye soracak olursanız, hepimizin bildiği Ankara’nın Ulus Semtinde  bugün Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak kullanılan binada açıldı.

Evet bugün Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak bildiğimiz ve tanıdığımız I.TBMM Binası 1915 Yılında Enver Paşa’nın emriyle İttihat ve Terakki Fırkasının kulüp binası olarak yapılmaya başlanmış ancak bir taraftan I. Dünya Savaşı da devam ettiğinden çatısı tamamen yapılamadan bir süre Ankara’yı işgalleri altında bulunduran Fransızlar tarafından kullanılmış ( Fransızlar bu binaya bir müfreze yerleştirmişler.)

Sonra?

Sonra  Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti 27 Aralık 1919 da Ankara’ya gelince...

Burada durdum zira anlayamadığım bir durum söz konusu.

Evet Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti  Ankara’ya gelince  Fransızlar hiç bir itirazda bulunmuyorlar en ufak bir mızıltı yapmıyorlar Ankara’dan çekip giderken binayı da ‘’ Güle güle oturun ‘’ Diyerek Mustafa Kemal ve Temsil heyetine bırakıyorlar. Tabii insanın kafası karışıyor. ‘’Ulan şerefsiz herifler ! Ankara’yı Madem bu kadar kolay hiç bir karşı koyma olmadan terk edeceksiniz  ne halt etmeye işgal edersiniz?

Bir taraftan ülkenin her tarafında Mustafa Kemal ve onun başlattığı mücadele aleyhine yazılar, hatta fetvalar atarsınız uçaklarınızla, öbür taraftan işgalinizde bulunan Ankara’ya Mustafa Kemal’in ve arkadaşlarının  gelmesine, burada bir meclis kurma faaliyetlerine hiç ses çıkarmaz, müfrezenizi yerleştirdiğiniz binayı kuzu kuzu verirsiniz.  Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu?

Evet bunu anlayabilmiş değilim.

Neyse işte bu bina 27 Aralık 1919 dan itibaren TBMM  binası olmak üzere hazırlanır. Ancak binanın en büyük eksiği çatısının kiremitleridir.  Bu kiremitler Ulucanlar’daki o günkü Numune Mektebinden ve Ankara halkının evlerinden bin bir zorlukla toplanmıştır. [ Erol Toy adlı bir yazarın ‘’ İmparator ‘’ adlı Romanına göre ise  Dükkanında sattığı kurtlu peynirlerin içinden kurtları cımbızla ayıklayan bakkal Vehbi Koç bir kağnı ile sokak sokak köy köy dolaşarak vatandaştan kiremit toplamış, üç kuruşa topladığı kiremitleri  beş kuruşa TBMM ye satıp ilk köşeyi dönme eylemini böyle gerçekleştirmiş ( O tabii ki Vehbi Koç değil Fehmi Çok diyor ))))))

Evet, böylece 23 Nisan 1920 ye içine girilebilecek bir bir bina olarak hazırlanan Meclis binasının başka eksikleri de vardı.  Mesela kürsü,  oturulacak sıralar, ısınmak için soba.

1920 Senesinin 23 Nisanı soğuk geçmiş olacak ki soba oldukça önemli bir ihtiyaç olmuş  ve hatta çevre mekteplerden sağlanan sıralar kürsülerle birlikte sağlanan sobalar  meclis binasını ısıtamamış, millet vekilleri titreye titreye oturmuşlar mecliste.

23  Nisan 1920 de Cuma Namazı ile İkindi namazı arasındaki bir zaman diliminde tekbirlerle, dualarla,  kapısında kurban kesilerek açılan TBMM de ilk gün geçici olarak başkanlık koltuğuna en yaşlı milletvekili olan Sinop Milletvekili Şerif Bey oturmuş ve kısa bir açılış konuşmasından sonra sözü Ankara Milletvekili  Mustafa Kemal’e bırakmıştır.

Mustafa Kemal kısa bir konuşma yapmış  ve başka da bir şey olmamıştır o ilk gün.

Mustafa Kemal kısaca ‘’ “Yüce Meclisiniz bildiğiniz gibi olağanüstü yetkilere sahip olarak yeniden seçilmiş saygıdeğer milletvekilleriyle, taarruz ve işgale uğramış saltanat merkezinden canlarını kurtararak buraya gelen saygıdeğer milletvekillerinden oluşmuştur. Kaçıp gelebilecek milletvekilleriyle birlikte bir yüce Meclisin meydana getirilmesi ancak yeni uygulanan seçim tarzıyla söz konusu olmuştur. Bu anda Meclisiniz yasal olarak toplanmış bulunmaktadır.” Demiştir.

23 Nisan 1920- 15 Ekim 1924 Tarihleri arasında TBMM Binası olarak kullanılan bu binada Mustafa Kemal’in TBMM Başkanı olması da ‘’ Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir.’’ Kararının alınması da 24 Nisan 1920 de gerçekleşmiştir.

Peki TBMM de milletvekilleri  bir taraftan ‘’ Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir.’’ Kararı alırken bir taraftan da Padişaha, halifeye bağlılık yemini ettiler mi?

Bu sorunun cevabı  gelecek bölümde.



( Milli Egemenliğe Giden Yolda...—2. Bölüm-- başlıklı yazı Sami Biber tarafından 22.04.2021 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.