Asl�nda Bulgaristan'da �umnu, Eskiza�ra, Filibe, Pazarc�k, Silistre, Ruscuk, Silistre, Sofya gibi �ehirlerde de T�rk �ehitlikleri ya da mezarlar� vard� ama Bulgar h�kumetleri zamanla bunlar� tamamen ortadan kald�rd�lar. Varna'daki �ehitlik ise san�r�m I. D�nya Sava��nda Bulgarlarla birlikte Romenlere kar�� sava�an T�rk askerlerinin mezarlar� oldu�u i�in hayatta kalabildi. ( Resimlerde de g�rece�iniz gibi asl�nda ortada �ehitlik denebilecek bir �ey yoktur.)

A) S�L�STRE T�RK �EH�TL��

Silistre'deki Akkap� Camii avlusunda �brahim Pa�a'n�n ailesinin, Gazi Hasan Pa�a'n�n ve 1854 K�r�m Harbi'nde Silistre Kalesi'nin komutan� iken �ehit d��en Musa Pa�a'n�n kabirleri bulunmaktayd�. 1941 y�l�nda Bulgarlar taraf�ndan mezarlar tahrip edilerek mezar ta�lar� ortadan kald�r�lm��t�r.

B) VARNA T�RK �EH�TL��

Varna'daki �ehitlikte Ruslara kar�� sava��p �ehit d��en y�zba�� Salih ve elli erimiz yatmaktad�r. Ancak �ehitlik ilkin �u anda bulundu�u yerde de�il, T�rk Mezarl�� olan bir ba�ka alandaym��. 1936 1937 y�llar�nda Varna Belediyesi �u andaki yeri tahsis etmi� ve T�rk h�kumeti buraya nakletmi� �ehitlerimizi..

�EK CUMHUR�YET�NDEK� �EH�TL�KLER�M�Z

A) HODON�N T�RK �EH�TL��

Birinci D�nya Sava��'nda Gali�ya Cephesi'ndeki askerlerimizden salg�n hastal�k sonucu getirildikleri Hodonin Hastanesi'nde vefat edenlerin defnedildi�i �ehitliktir. Ayn� cephede �ehit olup Bruno, Kromeriz, Olomouc ve Kosice �ehirlerine defnedilen 54 askerin naa�� da 1959'da Hodonin �ehitli�i'ne nakledilmi�tir.

�ehitli�in kitabesinde:

Burada yatmaktad�r Anadolu'nun aslan Mehmet'i

Mekan� cennet, �st�nde ulu tanr�n�n rahmeti

Anavatan onlara hasret, onlar anavata

Yolcu, fatiha oku vatan i�in burda yatana

yazmaktad�r

B) PARDUB�CE T�RK �EH�TL��

Birinci D�nya Sava�� s�ras�nda Gali�ya Cephesinde sava�an askerlerden salg�n hastal�k ve tedavi i�in getirildi�i Pardubice Hastanesinde vefat edenlerin bulundu�u �ehitliktir. 499 askerin defnedildi�i �ehitli�e Liberec ve Josefov kentinde bulunan 9 �ehidin de nakledilmesiyle �ehitlikte bulunan �ehit say�s� 508`e ula�m��t�r.

C) VALESSKE MEZ�R�C� T�RK �EH�TL��

Birinci D�nya Sava�� Gali�ya Cephesi'ndeki 20. Piyade T�meni'ne ba�l� askerlerimizden yaral�lar�n getirildikleri Valasske Mezirici kentinde vefat edenlerin defnedildi�i �ehitliktir.

205 askerin defnedildi�i �ehitlik, �ehir mezarl��n�n i�inde bulunmaktad�r

BURMADAK� ( B�RMANYA- MYNAMAR) T�RK �EH�TL�KLER�

Burma veyahut da daha eski ad�yla Birmanya, ya da bug�nk� ad�yla Mynamar neresidir bilir misiniz?

Mynamar ad�n� g�n�m�zde orada ya�anan soyk�r�m dolay�s�yla mutlaka duymu�sunuzdur. Ben gibi 60 ya� �st� iseniz Jul Bryner- Deborah Kerr'in ba� rol�nde oynad�� '' Kral ve Ben '' filminden '' Burma '' ad�n� da duymu�sunuzdur mutlaka.

Tarihe biraz merakl�ysan�z bug�n �slam alemi taraf�ndan kaderlerine terk edilmi� olan Burmal�lar�n - bizden binlerce kilometre uzakta olmalar�na ra�men - her zaman T�rklerin yard�m�na ko�tuklar�n�, mesela 1897 de yap�lan T�rk- Yunan Sava��nda Osmanl� devletini desteklemek i�in para g�nderdiklerini, Hicaz demiryolu i�in yine yard�m g�nderdiklerini ve bu sebeple Sultan II. Abd�lhamit'ten madalya ald�klar�n�, Balkan Sava�lar�nda yine Osmanl� Devletine para yard�m� yapt�klar�n�, Kurtulu� Sava��m�zda da bu yard�mlar�n�n devam etti�ini bilirsiniz.

��te bizden binlerce uzak olan ve bug�n bir soy k�r�m ya�anan Burma- Mynamar'da da pek �ok T�rk �ehitli�i bulunmaktad�r.

I. D�nya sava�� y�llar�nda Filistin, M�s�r, Yemen, Hicaz b�lgelerinde �ngilizlerle sava��rken esir d��en askerlerimizin en sa�lam ve g��l� olanlar� - Bir daha �lkelerine d�nemesinler, d�n�p de olas� bir kurtulu� m�cadelesine kat�lamas�nlar diye- Osmanl� topraklar�ndan olduk�a uzaklardaki esir kamplar�na g�nderiliyordu. ��te bu esir kamplar�n�n bulundu�u �lkelerden biri de Burma- Mynamar idi.

Buradaki esir kamplar�na yerle�tirilen T�rk esirleri 1916- 1918 y�llar� aras�na �ngilizler taraf�ndan yol k�pr� yap�m� ve benzeri pek �ok i�te amele olarak �al��t�r�ld�lar. 30 Ekim 1918 de imzalan Mondros Ate�kes Antla�mas� ile bu esirler serbest b�rak�l�p �lkemize g�nderildiyse de pek �o�u �lm��t�. Bu arada baz�lar� orada Burmal� k�zlarla evlenmi�lerdi ve geri d�nmek istemediler bir daha. Yani anlayaca��n�z Burma'da bug�n halen damarlar�nda T�rk kan� dola�an pek �ok insan vard�r.

��te bu �lkede pek �ok T�rk �ehitli�i vard�r.

THAYET MYO T�RK �EH�TL�� VE D��ER �EH�TL�KLER.

�ngilizler, I. D�nya Sava��nda esir edip Mynamar'a getirdikleri esir T�rklerden �lenler i�in Thayet Myo'da bir mezar yeri belirler ve �lenler burada defnedilir. T�rk h�kumeti bu mezardan ancak 1961 y�l�nda haberdar olur. Yak�n zamana kadar fas�lye tarlas� olan bu alan bir ka� senedir �ehitliktir.

�ehitlikte 221 mezar oldu�u tespit edilmi�tir. �ehitli�in kitabesibde "Birinci D�nya Sava��'nda Irak, Suriye, Filistin ve Arabistan cephelerinde Osmanl� ve �ngiliz Ordular� aras�ndaki �arp��malar s�ras�nda �ngilizlere tutsak d��erek Burma'ya getirilen ve burada vefat eden aziz T�rk askerlerinin an�s�na" yazmaktad�r.

Bunun d��nda Mynamar'daki T�rk �ehitliklerinden MEKTHLA' da 760, SHEWEBO'da 100,AUNGBAN'da 20 �ehit mezar� tespit edilmi� olup KYAUTSE' de ise Yusuf Efendi adl� bir T�rk subay�n�n �ehit olarak yatt�� tespit edilmi�tir.

Asl�nda �u �ehitliklerin resimlerinden, �ehitliklerimizin nerelerde oldu�undan da �nemli olan nedir biliyor musunuz?

T�rk insan� esaret alt�ndayken bile T�rkl��nden, inanc�ndan bir �ey kaybetmiyor. ��te bu ruhu �imdiki nesillere de kazand�rmak laz�m.

Bak�n Burma- Mynamar'da esir olarak bulunan ( ve maalesef orada �len ) �ehit Albay Suphi Bey, e�ine yazd�� bir mektupta bir kandil g�n�n� nas�l anlat�yor:

�Kandil g�n� mevlid ve gecesi Kur�an okundu, tekbirlerle, tehlillerle vatan�n sel�meti i�in dualar edildi. �badet ve duayla vakit ge�iriyoruz.�

G�n�m�zde en ufak s�k�nt�m�zda Allah'a isyan ediyoruz de�il mi? Ya bir de esaret alt�nda olsak?

Ders verici an�lar� da oluyordu esirlerin. Mesela onlardan biri olan M�laz�m (Te�men) Gani Efendi, bir hat�ras�n� ��yle anlat�yor: �� ngilizler bize ma� teklif ettiler. Bari �u �ngilizleri burada yenelim dedik� Ama ilk �� ma�� kaybettik. Sonralar� topun sadece tepilmeyece�ini, pasla��p yard�mla�arak kaleye havale edilmesi gerekti�ini anlad�k��

Yine mesela o yi�it insanlar, disiplinden de asla taviz vermiyorlar. Esir kamp�nda bile bo� bo� oturmuyorlar.Bug�n h�la kullan�lan bir mescit yapm��lar esir kamp�nda. Namazlar�n� hi� aksatmam��lar. Bir gazete ��karm��lar. Ad�n� '' Vadi '' Koymu�lar ( 11.Resim ) Gazete ad�n�n hemen alt�nda ne yaz�yor biliyor musunuz?

'' BUG�N T�RKL�K ��N NE YAPTIN?''

Onlar esaret alt�ndayken bile T�rkl�k i�in �ok �ey yapt�lar. Peki biz ne yapt�k?

**************************

Bug�nl�k bu kadar. Devam edece�iz in�allah.

RES�MLER

1- Bosna Hersek- Kemengrat T�rk �ehitli�i

2- Bulgaristan- Silistre T�rk �ehitli�i

3- Bulgaristan- Varna T�rk �ehitli�i

4- �ek Cumhuriyeti - Hodonin T�rk �ehitli�i

5-6 �ek Cumhuriyeti -Pardubice T�rk �ehitli�i

7- �ek Cumhuriyeti- Valesske Mezirici T�rk �ehitli�i

8- Mynamar'�n ( Burma ) yerini g�steren harita.

9- Mynamar Thayet Myo T�rk �ehitli�i

10- Mynamar Mekhtla T�rk �ehitli�inde mezar ta�lar�

11- Esaret alt�ndaki T�rklerin Mynamar'da ��kard�klar� Vadi adl� gazete. Vadi Yaz�s�n�n alt�nda ise ''Bug�n T�rkl�k i�in ne yapt�n?'' yaz�yor

12- Mynamar'da 1916 y�l�nda �ehit olan Albay S�leyman Bey'in cenaze t�reni.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( ''bug�n T�rkl�k ��in Ne Yapt�n?'' ---d�nyan�n D�rt Bir Taraf�ndaki T�rk �e ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 7.01.2019 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.