YEN� YILIN T�M �NSANLI�A ve �LKEM�ZE BARI�,
HUZUR GET�RMES� D�LE��YLE… MUTLU YILLAR!..

Ayten D�R�ER

Zaman, insanl�kla ba�lam��, d��nmesi ve alg�lanmas� g��, soyut bir kavram olup; toplumdan topluma d�zenleme y�n�nden farkl�l�k g�sterir. Zaman kavram� ve �l��leri itibaridir. Uzakl�k-yak�nl�k, uzunluk-geni�lik, hacim gibi �eylerin �l��lerinde oldu�u gibi, zaman ve onun �l�e�i de itibaridir. �nsan olmasayd� zaman kavram� da olmazd�.Tarih i�erisinde bir k�s�m toplumlar geli�mi� takvimler olu�turmay� ba�arm��, �tekiler bunu ba�aramam�� g�r�nse de, her toplum zaman� belli bir kronolojik sistem �er�evesinde alg�lam�� ve hayat�n� buna g�re d�zenlemi�tir.

K�lt�r ve medeniyet al��veri�i yo�unla�t�k�a kronolojik sistem �e�itli de�i�iklikler ge�irmi� ve her toplum geli�im durumuna g�re takvimini geli�tirmi� veya de�i�tirmi�tir. Bunun en tipik �rne�ine T�rk Tarihinde rastl�yoruz. T�rkler, tarihleri boyunca Hicri, Cel�li, Rum� ve Mil�d� Takvim gibi �e�itli takvimleri kullanm��t�r.

Zaman kavram�, insan�n ve toplumun de�erleri ve d�nya g�r��n�n �ekillenmesinde etkin bir rol oynamaktad�r. Bu bak�mdan �l��m�, hesaplanmas� ve dolay�s�yla da kronoloji ve takvime d�n��mesi b�y�k bilgi birikimi gerektirir. �nsa�nlar�n zaman kay�tlar�n� ilk olarak tutmaya ba�lamas� olay�nda; fizik� �evre, g�ky�z�, g�ne�, ay, y�ld�zlar, gece, g�nd�z, mevsimlerin devri ile ilgili g�zlemlerinin �nemli etkisi bulunmaktad�r. M�s�rl�lar�n, Ay'�n evrelerine dayanan bir takvimden ya�rarland�klar� ve y�l� ta�k�n, ekim ve hasat zamanlar�na g�re �� tabii mevsime ay�r�d�klar� bilinmektedir.

�nsan�l�k zaman�; saat, g�n, hafta, ay, mevsim, y�l, as�r(y�zy�l), milenyum(biny�l), devir, �a� gibi belli periyotlara b�lerek d�zenli bir sistem �er��evesinde alg�lama ve toplumsal ya�ant�da kullanmay�, ilk olarak Mezopotamya ve M�s�r uygarl�klar�nda ba�lam��t�r. M.�.4.binden beri insanlar takvimi kullanmakta; S�merler, Babilliler, M�s�rl�lar, Hititler, Yunanl�lar, �braniler, Romal�lar, Aztekler, Mayalar, �inliler, Hintliler, Tibetliler, T�rkler, Araplar gibi millet ve topluluklar de�i�ik takvimler meydana getirmeyi ba�arm�� bulun�maktad�rlar.

Kronolojik sistemler ve takvimlerde, olaylar�n olu� s�ras�na g�re s�ralanmas� ihtiyac� bir tak�vim ba�lang�c� belirlemeyi zorunlu k�lm��, genelde toplumlar i�in hayat� �nem ta��yan olaylar ba�lang�� al�nm��t�r.�rne�in;

-�braniler,Ya�rad�l��n (Tekvin) ba�lang�c� oldu�una inand�klar� M.�. 3761 y�l�n�,

-Yunanl�lar, ilk olimpiyat oyunlar�n�n yap�ld�� kabul edilen M.�. 776 y�l�n�,

-Romal�lar, Roma �ehrinin kurulu�u say�lan M.�. 753 y�l�n�,

-H�ristiyan�lar, Hz. �sa'n�n do�umunu(Mil�t)-0-,

-M�sl�manlar, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye M.S. 622'de ger�ekle�en, Hicret'ini takvim ba�lang�c� olarak alm��lard�r.

Hicr� Takvim i�in Hicret'in esas al�n��, do�rudan Hz. Muhammed devrinde de�il, toplumsal hayatla ilgili d�zenlemeler ve ili�kilerde kendini g�steren aksakl�k ve ihtiya�lar nedeniyle Hz. �mer d�neminde olmu�tur.

Takvim ba�lang�c� olarak, g�ne�, y�ld�zlar ve gezegenlerin belirgin durum ve hare�ketleri; mevsimlerin devri ve buna ba�l� olarak tabiatta g�zlenen durum ve geli�melerin de baz� takvimlerde esas al�nm��t�r. �lkbahar’�n ba�lang�c� say�l�p, 21 Mart tarihinde kutlanan Nevruz’un asl�nda b�ylesine bir d�neme i�aret etti�i bilinmektedir. H�ristiyanl�ktaki Noel kutlamalar�, Hz. �sa'n�n do�um g�n� oldu�u san�lan y�l�n yakla��k en uzun gecesi 24 Aral�k’a rastlamaktad�r.

Tarihte pek �ok topluluk b�ylesine geli�mi� tak�vimler olu�turmay� ba�aramam��, zaman� ve mek�n� belli bir kronolojik sistem �er�evesinde alg�lam�� ve hayatlar�n� buna g�re ya�am��lard�r. Ama k�lt�r ve medeniyetlere be�iklik etmi� toplumlarda Kronoloji; Tarih, Arkeoloji, Antropoloji, Etnoloji, Filoloji, N�mizmatik, Sosyoloji ve Psikoloji gibi Sosyal(Be�eri) Bilimlerin yan� s�ra, Astronomi(Rasat), Fizik, Kimya ve Matematik bilimlerinden de yararlanm�� ve �ok hassas takvimlere esas olu�turmu�tur.

ZAMAN B�R�MLER�

Saat, g�n, hafta, ay, mevsim, y�l, as�r(y�zy�l)

�u anda, III.Milenyum’un, 21. Y�zy�l, I.Yar�s�, 1.�eyre�in de ya��yoruz.

*Mil�t do�um demektir.

Bu takvimin ba�lang�c� Hz.�sa'n�n do�du�u 24 Aral�k'� izleyen Ocak ay�n�n 1. g�n�d�r ve y�l ‘0’ ile ba�lar.

*M�L�T

M�L�TTAN �NCE........................................M�L�T..............M�L�TTAN SONRA

4000____3000____2000____l000______0 ________1000______2000_____ 3000

.....4.bin......3.bin.......2.bin........1.bin..........1.bin....................2.bin.....................3.bin

*B�NYIL(milenyum)

M � L E N Y U M L A R

0__l00___200___300___400___500____600____700____800____900____1000

I. B � N ( M � L E N Y U M )

1000__1100__1200__1300__1400__1500__1600__1700__1800__1900__2000

II. B � N ( M � L E N Y U M )

2000___2100_________________________________________________3000

III. B�N (M�LENYUM)

*Y�ZYILIN B�L�MLER�

...........B � R � N C �Y A R I (I.Y).......................� K � N C � Y A R I (II.Y)

0_________________25___________50____________75___________100

..........l. �eyrek................2. �eyrek.................3. �eyre........................4.�

* Y I L L A R

0 - 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - l0 - 11................99 - 100
..1.. 2....3....4....5...6............................................99...100

*� A � L A R

Baz�lar� Milenyumu, �a� ile �zde�le�tiriyor. Her bin yila �a� denmez.

�a�, d�nyan�n t�m�n� etkileyen olaylarla ba�lay�p-biten zaman dilimidir.

...�LK�A�.....................ORTA�A�...........YEN��A�..........YAKIN�A�
M.�______Mil�t_____476___________1453_________1789____________
IV.Bin..................0........Bat�.................Do�u........................Frans�z..........Atom-1945
Yaz�n�n.........................Roma �mp........Roma �mp..................�htil�li............Uzay-1969
�cad�.............................Y�k�l��...............Y�k�l��..........................................Bili�im

*Y�l�n B�l�mleri:Bin ve y�zy�lda hep 1 fazla yaz�lmal�.20,21 --1000, 2.bin olmal�!

2010=3.B�N, 21.yy(as�r), 1.yar�, 1.�eyrek
1999=2.B�N, 20.yy, 2.yar�, 4. �eyrek
1071=2.B�N, 11.yy, 2.yar�, 3.�eyrek
622=1.B�N, 7.yy, 2.yar�, 1.�eyrek

TAKV�MLER� B�RB�R�NE �EV�RME

1-Hicr� Takvimi, Mil�d� Takvime �evirme:
M=H+622-H:33

2-Mil�di T. Hicr� Y. �evirme:
H=M-622+X:33

3-Rum�'yi Mil�diye �evirme:
M= R+584

4-Mil�di'yi Rum�'ye �evirme:
R=M-584

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Zaman Kavram� Ve Takvim (Kronoloji) ba�l�kl� yaz� AytenDirier taraf�ndan 4.01.2010 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.