Seksenli yýllarýn sonuna doðru enflasyon üç rakamlý durumlara gelmiþti. Para deðerini tamamen kaybetmeye baþlamýþtý. Artýk konuþurken milyondan bahseder olduk. Cebimizdeki bir lira bir milyon olup çýktý. Millet olarak hemen alýþtýk milyonerliðe.

 Yetmiþli yýllarda okula baþladýðýmýz dönemde Ankara da dýþ iþleri bakanlýðýnda çalýþan akrabam olan bir çift vardý. Bir ara görevli olarak Ýtalya ya giderler. Geldiklerinde nasýl bir yer olduðunu sorduk. Aynen þöyle anlatýlar “Ýtalya’ya varýnca para bozduralým dedik yüz lira verdik bankada veznedar bize yarým saat para saydý. Bir yýðýn para nereye koyacaðýmýzý þaþýrdýk. Neyse bankadan çýktýk bir öðle yemeði yiyelim dedik bir lokantaya gittik yemek yedik. Hesabý verelim dedik önümüze bir hesap geldi ki bizim bankadan aldýðýmýz paranýn üçte bir gitti. Anladýk ki paranýn hiç deðeri kalmamýþ” diye anlattýlar. Aradan çok zaman geçmedi on yýl içinde bizde de paranýn ebadý büyüdü üstündeki rakamlarýn yanýnda bol sýfýrlý oldu.

   Yetmiþli yýllar da Almanya’da çalýþan ailemin yanýna gezmeye gitmiþtim. Zayýfta olsa Ýngilizcem vardý amma Almancam, yoktu orada çarþý Pazar alýþveriþlerde çok iyi Almanca bilen yeðenimi yanýma almadan gitmiyordum. Bir gün alýþ veriþ merkezinden alýþveriþ yaptýktan sonra para ödemek için kasaya vardým, cebimden cüzdanýmý çýkarýp 20 marký uzattým. Paranýn kenarýnda hafif bir yýrtýk vardý kasadaki adam bana bir þeyler söylemeye baþladý. yeðenime iþaret ettim dinle diye oda bana adam “neden parayý yýrttýn seni polise vereceðim” diyormuþ telefona uzandý. Bende yeðenime “söyle þu adama bu para bana geldiðinde yýrtýktý. Üstelik ben parayý cüzdanda taþýyorum, ona da cüzdandan çýkarýp verdim. Ben neden parayý yýrtayým ki ” dedim. Yeðenim onunla yarým saat konuþtu. Alman telefon etmekten vaz geçti bana bakarak yeðenime bir þeyler söyledi. Yeðenim de bana “abi senin misafir olduðunu Türkiye’de paranýn bu kadar yýrtýk olmasý suç deðil, oda bilmediði için almýþ o kendisi cüzdan kullanýyor dedim. Oda bana ona söyle sakýn yýrtýk para almasýn baþý derde girer dedi” diye anlattý. Bende adama teþekkür edip ayrýldým. Adamlar hala ayný düþünceye sahipler. Paralarýný sýký þekilde koruyorlar.

      Doksanlý yýllarda Eminönü'nde yeni camiinin karþýsýnda parkta çiçek pazarý vardý. Þu anda da hala kýsmen de olsa o Pazar var. Hemen yanýnda bir umumi tuvalet vardý. Ýnsanlar için böyle kalabalýk yerde en tabii bir ihtiyaç yeridir. Bir seferinde oraya uðradým elimde 10 tana 10 lira(10krþ) vardý içeri giriþte 1 milyondu.  Aklýmdan bu tuvalet bekçisi bu on liralarý kabul etmeye bilir parayý girerken vereyim dedim. Adam paralarý veridi adam bana “para ver kardeþim ne bunlarý veriyorsun” diye çýkýþtý. Bende  “bunlar mübadeleden kalktý mý?” diye sordum. Adam yerinden kalktý sen ne diyorsun diye üstüme yürüdü. Bereket yanýmda iki üç arkadaþ vardý adama “sana ne söyledi verdiði parayý sen almadýn hem paraya hakaret ediyorsun hem arkadaþa saldýrýyorsun polis çaðýralým mý” deyince adam yerine döndü ve “çaðýrýn korkumuz mu var” dedi. Bende arkadaþlarý aldým gelin dedim oradan ayrýldýk. Daha sonra arkadaþlara “iþte bizde para böyle deðer kaybediyor tuvalet temizleyicisi Zerre kadar kültürü olmayan bir insan. Bunu polise versen polisten alacaðýn cevap (bunun için bizi uðraþtýrmayýn) olacak. Veya bu tuvaletin asýl sahibi devreye girecek iþi kapatacak” dedim. Ve ilave ettim “hanginiz yerde beþ bin lira(beþ kuruþ) bulsa alýyorsunuz. Hiç zannetmiyorum bir tekme vurup geçerdir siniz. Amma o paranýn cebinizden eksilen bir deðer olduðunu hiç düþünmezsiniz. Oysa o milletin bir deðeridir. Üstüne basar geçersiniz. Onu alýp bir ihtiyaç sahibine verseniz ekonomiye geri çevirirsiniz.” Dedim. Onlarda “bunlarý hiç düþünmedik” dediler.

  Biz millet olarak hala ayný tas ayný hama misali deðiþen bir þeyimiz yok. Yerde ufak bir para görsek tekme vurup geçiyoruz. Hala 1 liranýn adý bir milyon, iþin kötü tarafý bunu enflasyonlardan para dalgalanmalarýndan rant saðlayanlar biliyor farkýndalar. Ekonomi hýzla eski milyoner devrine doðru gitmekte. Eðer önlem alýnmazsa bir sabah kalktýðýmýzda bir kýsým insanlar trýliyoner, bir kýsým insanlar da bütün elindeki varlýðýný kayýp etmiþ olarak uyanacak

Para bir milleti temsil eden bir simgedir. Millet olarak Ona ne kadar deðer verilirse paranýn deðeri de o kadar yüksek olur. Ne zaman millet olarak bir kuruþlarý da kullanmaya baþlarsak o zaman Türk lirasý gerçek deðerini bulacaktýr.