Online Üye
Online Ziyaretçi
SEMPOZYUM BİLDİRİSİ
HASAN BASRİ ÇANTAY’IN İDEALİST KİŞİLİĞİ-3-
ÇANTAY’IN YUNAN İDEALLERİNE KARŞI GÖSTERDİĞİ TEPKİ:
Çantay, Yunanlıların “Megola idea” adını verdikleri büyük ideallerini gerçekleştirmek için İzmir’e çıktıklarını ve asıl hedeflerinin Anadolu’yu baştanbaşa işgal etmek olduğunu iyi biliyordu.
Yunan “Megola idea”sının hedefi, kısaca söyleyecek olursak merkezi İstanbul olmak üzere, eski Doğu Roma imparatorluğunu (Bizans’ı) yeniden kurmaktı.
Bu durum ise bütün Müslüman Türk yurdunun baştanbaşa Yunanın eline geçmesi anlamına geliyordu. Ayrıca Fatih Sultan Mehmet Hanın şu yüce hedefine de engel olmaktı.
Sultan Fatih ne demişti; “Dünya tek devlet, İstanbul merkez olacaktır.” Çantay, Yunanlıların İzmir’i işgali münasebetiyle yazdığı İnkisar-ı hayal(Kırık hayal) şiirinde Türk milletini şöyle uyarıyordu.
Uyan ey ümmet-i merhume, silkin artık Allah de!
Bakarken garba gördün ya, yılan geldi, Yunan geldi!
PEKİ, YUNAN MEGOLA İDEA'SININ GENEL HEDEFLERİ NEYDİ?
Kısaca bunlardan da bahsedelim ki durumun vahametini daha iyi anlayalım.
· Batı Trakya ve Selanik'in alınması (Aldılar)
· Bütün Ege Adaları'nın alınması (Aldılar)
· On iki Adaların alınması (Aldılar)
· Girit Adası'nın alınması (Aldılar)
· Bütün Anadolu’nun veya en azından batı Anadolu'nun alınması (Alamadılar-Uğraşıyorlar)
· Kıbrıs, İmroz ve Bozcaada'nın Yunanistan'a bağlanması (Çalışıyorlar)
· Pontus Rum devletinin kurulması (Başaramadılar-Uğraşıyorlar)
· Ege Denizinin Yunan denizi haline getirilmesi (Çalışıyorlar)
· İki kıtaya ve 5 denize açılan Yunanistan’ın gerçekleştirilmesi (Çalışıyorlar)
· Yunanistan'ın bir ayağının Avrupa'da, diğer ayağının Asya'da olması (Çalışıyorlar)
· İstanbul'un işgal edilerek Doğu Roma İmparatorluğu'nun merkezi yapılması(uğraşıyorlar) gibi hedefleri kapsamaktadır.
Hasan Basri Çantay 13 Mart 1919 tarihli SES’ deki yazında Yunanlıların Anadolu üzerindeki bu “Megola idea (Büyük ideal)” hedeflerine karşı şöyle meydan okuyordu.
“Yunanistan başbakanı Venizelos, İslam ve Türk memleketlerini almak, Yunanlı yapmak istiyor…
Aydınoğlu’nun, Kara İsa’nın, Ertuğrul ve Osman’ın övülmüş ve ebedi emanetleri hiç lokma edilebilir mi?”
“Ey Yunanlılar ve Avrupalılar. İşte tarih, işte nüfus, işte İslam eserleri! Bu memleket Türk’tür, Türk kalacaktır” diyerek Yunan ideallerine karşı meydan okumuş ve şu dizeleri yazmıştır.
Diyorduk en tabii hakkıdır Türk'ün de istiklâl,
Mezarda böyle bir ses yükselip dünyaya can geldi.
Hasan Basri Çantay’ın can dostu M.Akif Ersoy’da bu konuda şöyle diyordu.
Binlerce yıl insanlığa önderdi bu millet
Mazideki iclalini (büyüklüğünü) rabbim yine lütfet.
Bizde kaleme aldığımız Nizam-ı Âlem şiirimizde bu konuda şöyle demiştik.
…
“Cihan hâkimiyeti Türk’ün yol haritası
Gelecek yüzyılların can sigortası
İstersen Ay yıldızlı Cihan’ı idare
Nesilleri eğitmektir bundan sonrası
***
İdealler yıldızlar gibidir ışıtır yolunu
Görevi güçlü kılmaktır sağını solunu
Güneşin doğduğu yerden battığı yere
İmanla çalışanın Mevla uzatır kolunu
***
Sarıçay doğru söyler sözüne kulak ver
Ati, geleyim göster bana yüce ideal der
Yoksa kutlu Nizam-ı Âlem hayallerinde
Akıbetini bekler, kara yağız yer”
SONUÇ
Çantay’ın yazdığı yazılar, yaptığı çalışmalar ve tavsiyelere bakıldığında aynen Osmanlı devletinin kurucusu Osman Gazinin oğullarına tavsiye ettiği şu yüce hedefle paralellik gösterir.
Osman Gazi hasta yatağında ne diyordu oğullarına;“Oğullarım sakın birbirinize düşmeyin. Bizim hedefimiz ne toprak, ne altın, ne de kuru bir cihangirliktir. Bizim hedefimiz İ’lay-i kelimetullah’tır.”
İşte Çantay’ın ideali de bundan farklı değildi. Bütün çalışmalarını bu temel idealler üzerinde şekillendirmiş ve buna göre yürütmüştür.
Bu düşünceyle H.B. Çantay ilk Kur’an meallerinden sayılan “Kur’an-ı Hâkim ve Meali Kerim”i yayınlamıştır (1952-1953).
Yıllar sonra Çantay, gençlerle yaptığı bir sohbette şöyle diyecektir.
“Bizim yıllarca sayıkladığımız güneşin altında hür ve müstakil yaşıyorsunuz, kıymetini bilin.”
Kendisine, vatana, millete ve İslâm’a yaptığı hizmetler hatırlatılınca verdiği şu güzel cevapla bildirimize son verelim.
“Övünmeye vesile aramadık, sadece vazifemizi yaptık.”
KAYNAKLAR:
1. Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kara Günler ve İbret Levhaları, Balıkesir Müspet ve Manevi İlimler Vakfı Yayınları, Balıkesir 2006, s.20-66.
2. İsmail Sarıçay, Tarihi Türk idealleri, Sidas medya yayınları 2012, s.23-40.
3. Balıkesir Politika Gazetesi, Hasan Basri Çantay’ı anlamak, 2 Aralık 2012.
4. Hasan Basri Çantay, Ses Gazetesi, 13 Mart 1919.
5. Jean Paul Roux, Türklerin Tarihi Pasifik’ten Akdeniz’e 2000 Yıl, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2007.
6. Ali İmran, 3/103, 139.
-SON-