B.  ALZHEİMER

 

               Son  defa  gittiğimiz  Şarköy  seyahatinde,  bazı  anormal  davranışları  olmuştu.  Bu  gibi  davranışlar,  Kadıköy’e  geldiğimiz  günlerde  de  sürüyordu.  Bu  sebeple  GATA, ya  götürüp  göstermeyi  düşünüyordum. Temmuz  ayının  sonunda  Salı  pazarına  gitmiştik.  Beraber  dolaşırken,  Yasemin’den  biraz  uzaklaşmış  olduğumu  fark ettim,  Baktım  etrafına  bakıyordu.  Anlaşılan  beni  arıyordu.  Ona  doğru  giderek,  ‘‘Geldim  işte’'dedim.  ‘sen  de  kimsin’demez  mi?  Şaşırdım,  kaldım.  İkna  edinceye  kadar  bayağı  zorluk  çektim.  Artık  şüphem  kalmamıştı.  Hastaneye  götürmeliydim.

               GATA’da   Emekli  üst  subaylar  için  B  Kliniği  vardı,  Oraya  telefon  ederek  randevu  aldım.  Öğleden  sonraları  faaliyet  gösteriyordu.   Kayıt  işlerini  yapan  hemşireye  durumu  anlatınca,  Nöroloji  doktoruna  havale  etti.  İkinci  sıradaydık.  Hava  çok  sıcaktı.  Doktor  da  biraz  gecikmişti.  Eşim,  sıkıldı  ve  söylenmeye  başladı.  Oradan  ayrılmak  istiyordu.  Zorlukla  oturttum.

               Nihayet  doktor  geldi,  Birinci sıradaki   hasta   girdi.  Bir  müddet  sonra  da  çıktı,  Sıra  bize  gelmişti.  Doktor,  eşime ‘‘hangi  gündeyiz,  hangi  aydayız  vs. ’’  sorular  sordu.  Hiç  birine  doğru  dürüst  cevap  veremedi.    Yardım  ister  gibi,  Benim  yüzüme  bakıyordu.  Ve  nihayet  ‘’ Albay  daha  iyi  bilir’  deyiverdi.   Daha  sonra,  doktor  denge  hareketleri yaptırdı.  Düzgün  yürütmeye  çalıştı  vs.

       Nihayet  teşhisini  koymuştu.  ‘‘Alzheimer’’  dedi. Nedense,  bu  kelimeyi  ilk  defa  duyuyordum.  Doktor’a  sordum.  Eskiden  bu  hastalığa  bunama  deniyormuş.  Doktora  göre,  bu  ifade  de  yanlışmış.  Bu  hastalığı,  Alman  bilgini  Alzheimer   keşfetmiş  ve  onun  ismiyle  anılır  olmuş. Ve  doktor  ,  konuşmasını  şöyle  sürdürdü.  ‘‘Biraz  geç  kalmışsınız,  Eşiniz,  çocukluk  ve  gençlik  yıllarını  daha  iyi  hatırlayacak,  son  zamanlarını  ise  unutacak.  Bir  piramit  düşünün,  Tabanı  daha  geniş,  yukarıya  çıktıkca    daralıyor.  Bunun  gibi,  piramidin  tabanı,  çocukluk  ve  gençlik  yıllarını,  tepe  tarafı  ise  son  zamanları  gösterecek.  Yani,  hatırlaması,  piramit  şeklinde  olacak.  Ben  size  üç  çeşit  ilaç  yazacağım,  bunları  muntazam  olarak  alsın,  kontrol  etmem   hem  de  rapor  çıkartmam   gerekiyor.  Bu  sebeple    bir  ay  sonrası  için    hemşire    randevu  versin .’’Dedi.

               Reçetenin  kayıt  işlemini  yaptırırken,  doktor  hakkında  da  bilgi  almıştım.  Doktor  yedek  subaylığını  yapan,  Başer  Bilgili  isminde  bir  teğmendi.   Fakat  nöroloji  uzmanıydı.

               İlaçları  eczaneden  aldıktan  sonra,  Prospektüslerini  okudum.  Anladığım  kadarıyla  pek  fayda   sağlayacak  değillerdi.  Yan  etkileri  çoktu.

Bilgisayar’da  Amerikan  Alzheimer  derneğini  buldum.  İnsan  beyninde,  hastalığın  nasıl  bir  değişim  sonrası  meydana  çıktığını,  beynin  hangi  bölgelerinin  etkilendiğini  video  şeklinde  gösteriyordu.  Ayrıca,  risk  Faktörlerini  de  belirtiyordu.  Bu  durumda,  Amerikan  Alzheimer  derneğine  de  üye  oldum  ki  gelişmelerden  haberdar  olabileyim. İnternetten  Edindiğim  bilgiye  göre:

 

 

 

                                C.   İLK   BELİRTİLERİ-(early  stage)

                 Hastalığın  ilk  belirtileri,   - (aile  içi  hariç)-doktor  muayenesi   veya   sağlık  testleri  sırasında,   bulunuyor . Hastanın  bazı  şeyleri   hatırlaması  sorularak  ve  düşünce  koordinasyonu   kontrol  edilerek  tesbit   ediliyor.. 

                 Hastalık  genellikle  65  ve  üstü  yaşlardaki,  kadın  ve  erkeklerde  görülüyor.  Ama  çocukluk  ve  gençlik  yıllarında,  aile  içindeyken  dikkat  edilirse,  % 30-%50  anlaşılıyor

kalbin  her  atışında,  kanın  %20-25  i  arter  damarlar  vasıtasıyla  beyne  ulaşıyor.

Eğer  çok  düşünen  bir  insansanız,  oksijenin  %  50  sini  beyin  kullanıyor.

Bir  de  arter  damarlardan  başka,  beynin  tamamını  besleyen (Whole  Vessel  Network)  damar  ağı  bulunuyor.

Beynin  ‘Cortex’ denen  bölgeleri  var  ki  bunlar:  His  etme--İşaret  ve  Ses  algılama- - Koku  algılama--Plan  ve  problemleri  çözme,  düşünceleri  toplama--  Hatırlama  ve  depolama-İstek  içi  hareketleri  kontrol  etme--İstek  dışı  hareketler--  Sağ  ve  Sol  Beyin  Sinir  Sistemi.şeklinde  bölgelere  ayrılıyor.

                             D.  RİSK  FAKTÖRLERİ

Genel  olarak,  bilim  adamları,  sebebini  tam  bilmeseler  de,  beyin  hücrelerinde,  bazen  çocukluktan  itibaren,  bozulma  olduğunu  bulmuşlar.

-YAŞ:  Bilinen  en  büyük  unsur.  65-  85  yaş  riski  hemen,  hemen  %50  ye   ulaşıyor.

-AİLE  TARİHİ:  Ailede,    baba,  ana,  kız  ve  erkek  kardeşlerde  böyle  bir  hastalık(Çevre  veya  genetik  de  olabilir)  görülürse,  hastalığın    gelişmesi  mümkün.

                     -GENETİK:

Bu   husus  ikiye  ayrılıyor:

-Çocukluktan  itibaren  hastalığın  geliştiği  bulunmuş  ama,  Bilim  adamları  tam  olarak  emin  değillermiş.  Bu  tiplere  APOE-e4  diyorlar.Ayrıca,  APOE-e2, APOE-e3,  Bunlar,  öyle  bir  mavi  noktalı  proteinlermiş  ki  kollestrolü,  kan  basıncıyla  beyne  taşıyorlar.  Her  ailede  APOE  denen  madde  bireylerde  var  olmakla  beraber,  bunlar   hastalıklıysa,  bireylerde  de  hastalık  oluşmaktaymış..  Yine  de  araştırmacılar  bu  konuda  tam  emin  değillermiş!

-bazı  bilim  adamlarına  göre: bu  genetik  tipi,  hastalığa  doğrudan  sebep  olmaktadır.  Buna,  Ailevi  Alzheimer  hastalığı  Geni  denilmektedir.

Böyle   ailelerin   Dünyada  nadir (  birkaç  yüz adetle  sınırlı)olduğu  tahmin  edilmektedir.

 

                     -DİĞERLERİ:

-Yaşla  ve  genetikle  ilgili  olmasa  bile,  bazı  risk  faktörleri  var  ki  bunlar  da  Alzheimer’e  sebep  olmaktadır.

-Başta  yaralanma,

-Baş  ile  kâlp  arasındaki   damar bağlantısında  bazı  aksaklıklar,

-Yaştan  kaynaklanan  bazı  sağlık  sorunları.

                     YİNE  EDİNDİĞİM  BİLGİYE  GÖRE:

Alzheimer  hastalığı,  değişken  ve  öldürücüdür.  Halen  Amerika’da  5.3  milyon  hasta  olduğu  tahmin  edilmektedir.

Beyin  hücrelerinde  harabiyet  günlük  hayatı  etkiliyor,  %70-%80  hatırlama  kaybına  sebep  oluyor.   Genellikle  iyileşme  yok.  İlaçsız  ve  ilaçlı  tedavi   şekilleri   genellikle  hastaya   biraz   fayda  sağlıyor.

                              E.  HASTA  BAKIMI (Care  Giver)

En  uygunu,  aile  içinde  bakımdır.

           -Hijyen(Temizlik)

Diş  fırçalamak,  tarak  kullanmak,  banyo,  tuvalet,  yeme,  içme  ve  giyinmede  temizliğe  ihtiyaçları  olmakla  beraber  bunları  hastalar,  kendileri  yapamayabilirler..

Ancak  bu  gibi  yardımlardan    hastanın  hoşnut  kalamayacağı  durumlar  da  olabilir.  Bazen,  Karşı  koymaları  da  mümkündür.  Bazen  yukarıdaki  temizlik  işlerinin  yapmış  oldukları  zehabına  da  kapılabilirler.

          -Giyinme:

Nasıl  giyineceklerini  unutabilirler.  Bazen  kıyafetlerini   değiştirme  ihtiyacı  duymayabilir  ve  toplum  içine  ev  kıyafetleriyle  çıkabilirler.  Kıyafetleri  düzenlemek,  temiz  ve  basit  kıyafetler  edinmesini  sağlamak  aileye  düşebilir.

        -Yemek  yeme:

Bazı  hastalar,  devamlı  yemek  yemek  ister.  Bazıları  ise  az  yemek  yer. Yemekleri,  devamlı zevk  alacağı  cinslerinden  yapmak  gerekebilir.  Yemek  yerken,  gerektiği  kadar  zaman  verilmelidir.  Yemek  yerken,  etrafta  dikkatini  çekecek  şeyler  bulundurmamak   gerekir..  Hastalığın  ileri  safhalarında, yemek  yedirmek  durumunda  kalabilirsiniz.

               -Günlük  Etkinlikler:

Sevdiği  insanlarla  bir  arada  bulundurmaya  çalışın.  Hoş  görülü  ve  sabırlı  davranın.  Sevgiyle  yaklaşın,  güvenlerini  kazanın.

       -Emniyet:

İlk  devrelerde  ihtiyaç  duymasa  bile  ileri  devrelerde  banyo  yaparken,  evde  ve  dışarıda  yürürken   hastalar, yardıma  ihtiyaç  duyabilirler.  Mümkün  olduğu  kadar,  bağımsızlığını  zedelemeden,  hemen  müdahale  edebileceğiniz  bir  mesafede  bulunun.  Mümkün  olduğu  kadar  tehlike  yaratabilecek  gibi  eşyaları  ortadan  kaldırın. Kayıp  düşmemesi  için,  kauçuk  altlı  ayakkabılar  tercih  edin.vs. Banyo  yapmasını  teşvik  emekle  beraber,  giysi  ve  havlularını  hazır  bulundurun.  Zorlamadan,  yumuşak  dille,  ikna  ederek  banyo  yaptırın.  Banyo  içinin  ve  suyunun  sıcaklığını  kontrol  edin.  Banyo  yaparken  hastanın  tutunacağı  yerler  sağlayın.  Mutfakta  ise,  elektrik  çarpmasına,  gaz  kaçağına,  yanmalara  karşı  tedbir  alın.  Yalnız  dışarı  çıkıp  kaybolmaması  için  kapıları  kapalı  tutun.  Diğer  kapıların  da  anahtarını  saklayın.

( Zorlu Dönemeçler-2-b8-1b-e başlıklı yazı coni tarafından 4.04.2013 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
 

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve Kültür Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve Kültür Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve Kültür Platformu