DEYİMLERİN TARİHÇESİ
Bam Teli
“ Telli çalgılarda en kalın notanın bulunduğu ‘do’ teline aynı zamanda ‘bam teli’ de denir. Bam teline basmak deyimi bir kişiyi en hassas olduğu bir konuda etkileyerek öfkelendirildiği durumlarda kullanılır .
*****************
Kepaze
Eskiden okçuluğa yeni başlayanlara eğitim amacıyla verilen yapısı ve kirişi yumuşak yaylara “ kepaze “ denirdi. Bu yayları sadece acemiler kullanırlardı .
İşlerinde ustalaşmış kişilerin acemilik yapmaları sonucu doğan mahcubiyette “ kepaze olduk “ deyimi buradan gelir .
Akla karayı seçmek
Kur’an’da sabah namazının girişini belirten ayette ‘ siyah iplikle beyaz ipliğin birbirinden fark edilmesi ‘ anlamındaki buyruğa göre sabahın olması , yani tan yerinin ağarmasından esinlenerek gecesi sıkıntı ve rahatsızlıklarla geçen ve sabaha zor ulaşılan hallerde “ akla karayı seçtim “ deyimi kullanılmıştır .
********************
Fertiği çekmek
Sultan 2.Abdülhamid Han zamanında Hicaz demiryolu hatlarında çalışanlar Alman personel idi . Tren kalkmadan önce kampanalar çalar , yolcular yerlerini alır ve hareket memuru Alman kendi diliyle ‘Hazır’ anlamında biraz uzatarak “ Fertiiig ! “ diye bağırır , düdük çalarak trene hareket emrini verirmiş .
Zamanla halk arasında tutulan bu kelime ‘ trenin kaçması ve geri dönmemek üzere gitmek ve ölmek ‘ anlamında “ fertiği çekmek “ olarak kullanılmıştır .
**********************************
Şapa oturmak
Osmanlı zamanı hac yolculukları Mısır ve Kızıl Deniz üzerinden gemilerle yapılırdı . Bir adı da Şap Denizi olan Kızıl Deniz’in suyunun aşırı tuzlu oluşu ve bir çok bölgelerde deniz altında oluşmuş ‘ŞAP’ denilen kireç kayalıklarının bulunuşu gemiler için tehlike oluşturur ve bazen tekneler bu şaplara oturup hareketsiz kalınca kurtuluncaya kadar uzun bir süre yolcular için sıkıntılı bir süre başlardı .
Hareketsiz ve çaresiz kalma hallerinde “ Şapa oturduk “ deyimi yaygındır.