Eklenme Tarihi : 12.12.2022
Okunma Say�s� : 503
Yorum Say�s� : 0

Zemzem�e De�en Kad�n Elleri: Hacer, Z�beyde Ve Mihrimah Sultan

ZEMZEM�E DE�EN KADIN ELLER�:

HACER, Z�BEYDE VE M�HR�MAH SULTAN

Zemzem; Mescid-i Har�m�da Hacer�lesved�in tam kar��s�nda K�be�ye 19 m. uzakl�kta yer al�r. Suya bu isim �bol ve ak�c� olma, Cebr�il�in konu�ma sesi, akarken ��kard�� ses, �im�ek sesi, nereden geldi�i belli olmayan ses� anlamlar�ndaki zemzem ile (zemzeme, zemmezem, z�mmezim, zemmizem) aras�nda bir ili�ki kurularak verilmi�tir.

�bn Abbas zemzeme �su sesi� m�nas�n� verir. Kelimenin Fars�a�da �atlar�n su i�erken ��kard�klar� ses� anlam�ndaki �zemzeme�den t�retildi�i de s�ylenmi�tir.

Kur��n-� Ker�m�de yer almayan zemzem kelimesi hadislerde s�k�a ge�er. Kit�b-� Mukaddes�te H�cer ile o�lunun hik�yesinin anlat�ld�� b�l�mde zikredilen su kayna�� da (Tekv�n, 16/14; 21/19) Zemzem Kuyusudur. Kuyunun ilk defa Cebr�il taraf�ndan Hz. �dem i�in a��l�p t�fandan sonra kayboldu�u, K�be�nin in�as�ndan itibaren ortaya ��kt�� veya �d kavmi zaman�na kadar uzanan bir ge�mi�inin bulundu�u yolunda rivayetler var.

Zemzem toprak �st�nde akan tek g�zeli bir kaynak iken Hz. �br�him taraf�ndan kuyu haline getirildi. Mekke�nin isk�n�na zemin haz�rlayan Zemzem Kuyusu, Hz. �br�him ve o�lu �sm�il taraf�ndan temelleri y�kseltilen K�be ile b�t�nle�erek Mescid-i Har�m��n kutsal say�lan mek�nlar�ndan biri haline geldi. Daha sonra hac ve umre i�in Mekke�ye gelenler bu sudan �ok yararland�. Zemzem sadece Mekke Haremi�nin de�il K�be�nin kuyusu ve b�t�nleyicisi olarak g�r�ld�.

Zemzemin bulunu�u �br�him aleyhissel�m zaman�na rastlar. Han�m� Hazreti H�cer, o�lu Hz. �smail i�in su bulmak arzusuyla Safa ile Merve aras�nda ko�arak gidip gelirken Hz. �smail�in ayaklar�n�n alt�ndan bir su ��kt��n� g�r�r. Hz. Hacer annemiz, suyun bo�a akmamas� i�in etraf�n� �evirir ve o�lunun kana kana i�mesini sa�lar.

Harun Re�id'in e�i Z�beyde Hatun, Mekke'ye suyollar� d��etir. Kanuni Sultan S�leyman ve H�rrem Sultan'�n k�zlar� Mihrimah Sultan kemerler yapt�r�r, yeni suyollar� kurar, kuyular a�t�r�r.

Zemzem kuyusu, 4 bin y�ld�r hi� kesilmeden, eksilmeden insanlar� beslemektedir. Zemzemin M�sl�manlarla bulu�mas�nda �� kad�n�n hizmeti var.

H�cer validemiz suyu bulur, Abbasi H�k�mdar� Harun Re�id'in e�i Z�beyde Hatun, Miladi 780 y�l�nda 40 km uzunlu�unda kendi ad�yla an�lan bir suyolu yapt�r�r, Kanuni Sultan S�leyman ve H�rrem Sultan'�n k�zlar� Mihrimah Sultan, Mimar Sinan'a bu suyolunu tamir ettirir ve "Mekke Su Yolu"nu yapt�r�r.

Sonra gelen Osmanl� padi�ahlar� da bu hizmete yenilerini dahil eder. Harun Re�id'in han�m� Z�beyde Hatun saliha bir kad�nd�r. G�rd�� garip bir r�yan�n g�zel bir yorumu �zerine Mekke-i M�kerreme�ye Huneyn taraf�ndan su getirtir. Mekke'den Arafat'a kadar su kanallar� d��etir. M�zdelife yoluyla ula�an su, mukaddes beldedeki �e�melerden akar. Sultan, hacca gelen misafirlerin su ihtiyac�n� kar��lamak i�in y�zbin alt�n harcar. Z�beyde Hatun, bunun yan� s�ra han, hamam, imarethane ve �ifahane gibi daha pek �ok hay�r m�essesesi in�a ettirir.

Osmanl� devrinde ba�ta saray han�mlar� olmak �zere, vezirlerin, valilerin ve imk�n sahibi zenginlerin han�mlar� ellerinde m�lk olarak bulunan mallar� vak�fla�t�r�r, nakit servetleriyle hay�r hasenata ko�ar. Kanuni'nin sevgili k�zlar� Mihrimah Sultan da (1522-1574) Peygamberimizin �efaatini kazanma i�in kendi ad�na kurdu�u vak�fla, mukaddes topraklarda hizmet yapar. "Ayn-� Z�beyde" suyolu 1560'lardan sonra sel ve kum f�rt�nalar� sebebiyle kullan�lamaz hale gelir.

Devrin Mekke �erifi, Dersaadet'e g�nderdi�i bir raporla suyollar�n�n tamir edilmesini talep eder. Bunun �zerine Kanun�, Mekke Kad�s� Abd�lkadir �bn-i Ali Ma�rib� ve Cidde mutasarr�f� Hayreddin Bey'in de d�hil oldu�u bir heyeti onar�m harcamalar�n� tespit i�in g�revlendirir. Kad� efendi suyollar�n�n canland�r�lmas� bu s�k�nt�n�n kesin olarak ��z�lmesi ve yap�lacak yeni kanallar�n in�as� i�in 30 bin alt�n (bug�nk� rakamla 15 milyon TL civar�) gerekti�i tarz�nda bir rapor haz�rlayarak padi�aha arz eder. Bunun �zerine Mihrimah Sultan, devlet b�t�esine y�k getirmeden, s�z konusu paran�n iki kat�na yak�n (50 bin alt�n) bir kaynak haz�rlar. M�s�r eski defterdar� �brahim Bey, sultandan ald�� emirle Arafat'ta �antiyeyi kurar. 400 kadar m�hendis, usta ve amele ile faaliyete ge�tiyse de i� geni�ler ve �al��anlar�n say�s� k�sa zamanda bini a�ar. 1563'te ba�layan �al��malar, 1573'e kadar aral�ks�z 10 y�l devam eder. 1568'de in�a i�in daha evvel M�s�r'dan getirilmi� olan ham demir ve �elik kaf� gelmeyince �stanbul'dan takviye yap�l�r. 1573'te onar�m�n bitmesi �zerine M�ft� el-H�seyn� taraf�ndan bir a��l�� merasimi d�zenlenir ve Devlet-i Osmaniye'ye dualar edilir. Arafat'la Mekke aras�ndaki kayal�k tepeler delinerek su, �ehrin merkezine getirilir. Yap�lan bu �al��malar�n ard�ndan Mekke'ye ula�t�r�lan ve ba�ka kaynaklar�n da eklenmesiyle daha da �o�alan su, �ehrin her mahallesine �e�meler vas�tas�yla ula�t�r�l�r. B�ylece bu hizmet sadece bir yenileme de�il ayn� zamanda "Ayn-� Z�beyde�yi ihya ve geli�tirme faaliyeti olur. ��nk� Z�beyde Hatun'un in�a ettirdi�i suyolu, sadece Arafat'a kadar getirilmi�, mahallelere ula�t�r�lamam��t�r.

Osmanl�lar�n tamir edip yeniden kullan�ma haz�r hale getirdi�i o kanallar ve �e�meler, yak�n zamana kadar milyonlarca insan�n ihtiya�lar�n� gideriyordu.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Zemzem�e De�en Kad�n Elleri: Hacer, Z�beyde Ve Mihrimah Sultan ba�l�kl� yaz� �zt�rk�e taraf�ndan 12.12.2022 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.