BUNLAR ÝNSAN MI DA, PAZARCI!

             Süleyman Konya Kulu pazarýna gidecekti, orada satacaðý çeþitleri býkýp usanmadan zevkle minibüsünün tereklerine yerleþtirirken eskileri de düþünmeden edemiyordu. Babasý Mahmut kendi köyünde iþ bulamayýnca bir baþka köyde bir aðanýn çobanýna çeltek durur, zamanla çobanlýða kadar yükselir. Gerek iþine ve sözüne sadýk oluþu, gerekse kimsenin malýnda namusunda gözü olmayýþý aðanýn ve köylülerin hoþuna gider. Askerliðini yapmýþ ve kendi köyünde kimsesi olmayan bu genci aða köyün güzel kýzlarýndan Hacer’le everdikten sonra kalmalarý için de kendilerine bir ev tahsis eder.

             Hacer kadýn evine iþine baðlý çalýþkan birisidir. Muhannete muhtaç olmamak için kocasýyla beraber var gücüyle çalýþýr. Ailenin zamanla üç oðlan iki de kýz çocuðu dünyaya gelmiþtir. Hacer kadýn her ne kadar o köylü olsa da kocasý baþka köyden olduðu için ailesi kendi köylülerince dýþlanmakta, yerine göre ara sýra çekemeyen hasetler tarafýndan maddi ve manevi zararlara uðratýlmaktaydýlar.

             Mahmut ve Hacer kadýn bütün bu olanlarýn farkýndaydýlar, çocuklarý köyde kalýrlarsa büyüdüklerinde kendilerini dýþlayanlarla dövüþüp baþlarýna bela getirebilirlerdi. Þehirde bir ev tutup ilkokulu önceden bitiren Oktay’ý, sonra da diðerlerini okutarak devletin yakasýna bir iþ için yapýþmasýný hesap ederler. Evdeki hesap çarþýya uymamýþ, Oktay bir yolunu bularak Almanya’ya turist gidip orada kaçak çalýþýrken Murat ise araya girenlerin sayesinde bir okulda hademe olarak iþe baþlamýþtý.

             Süleyman bir yandan çeþitleri dizerken bir yandan da o eski günleri yad ediyordu. Okumaya okumuþtu ama henüz bir iþe girememiþti. Bir tanýdýðýn kefil olmasýyla bir pazarcýnýn yanýna iþe girmiþ zamanla iþin tüm inceliklerini öðrenmiþti. Lise yýllarýnda tanýþtýðý Selma ile evlenip çoluk çocuða karýþmýþ aza kanaat edip gül gibi geçinip gidiyorlardý.

             Pazarcý da çalýþýrken bir yandan da el altýndan iþ arýyordu. Ýþi kim yitirmiþ ki o bula, iþ aslanýn aðzýndan midesine inmiþti. Ne mümkündü onca torpillinin arasýndan bir yere kapaðý atýp iþ güç sahibi olmak.

             Pazarcýdan aldýðý maaþ evin geçimine yetmiyor, bunun sýkýntýlarýný çalmasýný sonradan öðrendiði sazýna dökerek dile getiriyordu. Bu böyle olmamalýydý, istemeyene kimse meme vermezdi. Aðabeyi Oktay ve dayýsý Haþim’den rica minnet aldýðý üç beþ lira ödünç parayla kendi adýna pazarcýlýða baþladý. Bir pazarcýnýn minibüsüyle belirli bir ücret karþýlýðý yýllarca býkýp usanmadan kurulan pazarlarý dolaþarak evinin geçimini temin ederken çalýþkanlýðý ve dürüstlüðü sayesinde sevilen sayýlan pazarcýlarýn içinde adý geçer olmuþtu. 

             Allah kuluna yeter ki “yürü desin”, kýsmeti açýlsýn hele, bak o zaman sabýrla her þey nasýl yoluna giriyor, çarklar yerine oturuyor. Kiraladýklarý minibüsün sahibi bir türlü paraya doymuyor, devamlý onu bunu bahane ederek taþýma ücretine zam yapýyordu. Süleyman biriktirmiþ olduðu birkaç lirasýyla birazda borçlanarak iþini görebilecek ikinci el bir minibüs satýn aldý. Ýçini de iþinin ehli bir ustaya güzelce dizayn ettirdi.

             Kýrþehir pazarý baþta olmak üzere gidecekleri pazarlarýn belirli bir açýk olduðu günleri vardý. Öyle her pazara gitmeyip getirisi olanlarý takip ederlerdi. Bu pazarlardan akla gelenler Konya Kulu, Kozaklý, Mucur, Boztepe, Kaman,  Çiçekdaðý, Yerköy, Sarýyahþi, Þefaatli, Aksaray, Koçhisar, Panlý, Ortaköy, Hasandede, Bâla, Keskin gibi komþu illerin ilçe pazarlarýydý.

             Pazarlar; sebze meyve, süt yoðurt yað,  hýrdavatçý, tuhafiyeci, tavukçu, baharatçý, bakkal, kap kacakçý, çanakçý, testici, yorgancý, kumaþçý, yüncüler gibi saymakla bitmeyen bölümlerden oluþurdu.

             Süleyman sevilen sayýlan bir kiþi olduðundan haliyle minibüsün taliplisi de çok oldu. O herkesi deðil de insan gibi insan olanlarý tercih ederek kadrosunu tamamladý. Genelde alacaðý yolcularý tuhafiye, hýrdavat iþi yapan esnaflardý.

             Yýllardýr ayný iþi yapýp duruma alýþkýn olan esnaf arkadaþlarý pazara çýkýlmadan bir gün öncesi akþamdan pazardaki satacaklarý çeþitlerin eksiklerini tamamladýktan sonra tezgahlarýndaki varsa kýrýk dökükleri tamir ederek gidecekleri pazarýn Kýrþehir’e olan uzaklýðýna göre önceden ayarladýklarý bir saatte Süleyman’ýn minibüsüyle gelip tek tek kendilerini evlerinden almasýný beklerlerdi.

             Süleyman yola çýkmadan önce pazarcý arkadaþlarýnýn tezgahlarýný bagaja, matahlarýný da ön koltuðu hariç bütün koltuklarý sökülmüþ minibüsün içine doldurduktan sonra herkesin merakla beklediði ön koltuða oturacak iki kiþinin kurasýný çekerdi. Kurada çýkan iki þanslý kiþi sevinçle koltuklarýna otururken diðer pazarcýlarda minibüsün içindeki matahlarýn arasýna periþan bir vaziyette istiflenirlerdi.

             Süleyman bir besmele çektikten sonra içerdekilerin de duyacaðý bir þekilde ”hayýrlý yolculuklar arkadaþlar, Allah kazadan beladan esirgesin” diyerek aracýný hareket ettirirdi.

             Onun en büyük korkusu trafik polislerinin kontrollerine takýlmaktý. Pazar takip ettiklerinden dolayý boþ zaman bulamadýklarýndan  doðru dürüst aracýn elektrik aksamýndaki arýzalarý tamir ettirememeleri, zamanýnda aracýn muayenesinin yapýlamamasý, sigortasýnýn yatýrýlamamasý gibi bir sürü sorunlarýn yanýnda yasak olmasýna raðmen matahlarýn arasýna istiflenmiþ vaziyette insanlarýn orada taþýnmasý ceza getiren sebeplerdi.

             Kýrþehir trafik bölgesinde böyle suçlardan dolayý yakalansalar bile içlerindeki tanýdýk bir kaç polis memurunun bunlara göz yummasýyla durumu günü birlik geçiþtirdikleri olsa da bunlar kalýcý çareler deðildi.

             Aksaray Almancýsý bol olduðu için pazarda tezgah açanlarýn yüzünün güldüðü Niðde ilinin bir ilçesiydi. Oraya tezgah açmaya gelen komþu illerin pazarcýlarý pazarýn açýlacaðý günü sabýrsýzlýkla dört gözle beklerlerdi. 

             O gün Pazar yeri ‘iðne atsan yere düþmeyecek’ cinsten kalabalýktaydý. Diðer esnaflar gibi Süleyman’ýn ekibinin de bol ve bereketli satýþla, ceplerinde biriken parayla yüzleri gülmüþ neþelerinden adeta yerlerinde duramýyorlardý. Karýnlarýný pazardaki ekmek arasý köftecide doyurdular, matahlarýný minibüse eksiksiz doldurup yapýlan kura çekiminden sonra evlerine dönmek için hareket ettiler.

             Aksaray Ortaköy istikametinde Kýrþehir’e doðru yol alýrlarken önü görünmeyen bir viraja girdiklerinde polis çevirmesine takýlmýþ araçlarý gördüler.  Beklemekten baþka yapacak bir þey yoktu. Bir müddet sonra kontrol sýrasý kendilerine gelmiþti. ‘Bu iþten nasýl sýyrýlýrým’ hesabýnda olan Süleyman görevli memurun “ehliyet, ruhsat “ demesiyle kendisine geldi.

              Görevli memur “sað fren lamban ve sol sinyalin yanmýyor bunlarý yaptýr” dedikten sonra minibüsün ön hariç bütün camlarýnýn kaðýtlarla kapatýlmýþ olmasý dikkatini çekmiþ olacak ki “aç bakalým arka kapýyý birader, esrar eroin mi saklýyorsun görelim.

              Süleyman’ýn korktuðu baþýna gelmiþti, ne kadar bitmez bahaneler uydursa da polis memurunu dediðinden döndürememiþti. Süleyman’ýn arka kapýyý açmasýyla sekiz on kadar kiþiyi istiflenmiþ halde gören memurunun adeta aklý baþýndan gitmiþ, hayretten gözleri bir anda yerinden fýrlayacakmýþ gibi olmuþtu. Kendisini biraz toparladýktan sonra þaþkýnlýðýn verdiði titrek bir sesle “bu insanlarýn hali ne kardeþim” diyebildi. Hazýr cevap Süleyman yarý gülümser bir ifadeyle “bunlar insan mý da, hepisi pazarcý efendim” dedi.

ERDOÐAN ÇALIÞKAN 19 06 2022 KIRÞEHÝR GERÇEK YAÞANMIÞLIKLARDAN