CAMÝ MÝMARÝSÝ VE ÇAÐDAÞ GERÇEKLER 

Bugün devasa camiler yapýlýyor. Birçoðu gösteriþe dayanan bir cami yapma yarýþý var. Her biri estetikten yoksun, kýþýn ýsýtýlamayan yazýn soðutulamayan camiler. Kullaným amacýnýn dýþýna çýkan bu camilerin yapým tarzý oldukça yanlýþ. Bu yanlýþý irdeleyerek Müslümanlarýn çaðdaþ gerçeklere uygun camileri nasýl yapmalarý gerektiðine dair bir girizgah yapalým. 
Osmanlý Camilerinin kötü bir taklididir bugünkü camiler. Oysa Osmanlý Camileri o günkü cemaatin kalabalýðýna uygun yapýlýyordu. Ayrýca bu camiler kendilerine özel bir klima sistemiyle inþa ediliyor, kýþýn sýcaðýndan, yazýn soðuðundan korunuyordu. Ýçi boþluklu çift duvar sistemi diyebileceðimiz sistemdi bu. Ve haremli avlulu bu yapý rüzgarýn giriþ yönüne engel çýkarýyor soðuk havanýn cami içini doðrudan etkilemesine izin vermiyordu. 
Bu gün camilerin yapýlýþýnda en önemli bazý huþular ihmal ediliyor, koca koca camiler sýcak ve soðuða uyarlý olmadýklarý için kullaným amacýnýn dýþýna kayýyor. Buna karþýn cemaat kýþýn son cemaat mahalline hapsediliyor, yazýn ise devasa klimalarla soðutulmaya çalýþýlýrken yaþlý cemaatin rahatsýzlýðýna yol açýlýyor. 
O halde yapýlmasý gereken ne. Belki de daha az nüfus yoðunluðuna sahip olan Selçuklu camileri örnek alýnmalý. Bu camiler harem kýsmý daha küçük avlulu- bu yönden Osmanlý camileri temel alýnabilir.- avlunun ortasýnda þadýrvaný olan camiler olmalý. Cuma namazlarý için yetersiz olabilecek haremin küçüklüðünü gidermek için son cemaat mahalleri büyük tutulmalýdýr. 
Yahut ta Selçuklu eyvan planý uygulanmalý. Kýble eyvaný büyük tutulmalý yaz kýþ daimi cemaati alacak vasatta olmalýdýr. Diðer eyvanlar eðitim odasý olarak açýlýr kapanýr camlý sistemle ayrýlmalý kuzey eyvaný ise son cemaat mahalli olarak ayrýlmalýdýr. Ayrýca dýþ duvarlarýn yalýtýmlý olmasý, boþluklu çift duvar sistemiyle inþa edilmelidir. 
Camiler dýþ avlu duvarlarýyla çerçevelenmeli, bu yolla dýþ etmenlerden korunmalýdýr. Tuvaletler camilerin dýþ avlusuna yakýn bir yerde inþa edilmeli avluya cami giriþ kapýsýna uzak olmalýdýr. Avlu dýþýnda Kuran kursu olmalý bu kusun giriþi avluya baðlanmalýdýr. Avluda kütüphane, çayhane, aþhane, morg, olmalýdýr. Ayrýca kreþ, anaokulu (Sýbyan mektebi) bulunmalýdýr. 
Ayný külliyeye Ýmam Hatip Okulu, lisesi ve ilahiyat yüksekokulu da yapýlarak külliye zenginleþtirilebilir. Bu külliyeye þifahane yerine geçecek saðlýk ocaðý ilave edilebilir. Bir misafirhane ilavesiyle külliye zenginliði artýrýlýr. Bir yetimhane ve Dar’ul aceze ile de sosyal hayatýn bütün kurumlarý cami etrafýnda þekillendirilebilir. 
Bu külliyeye bugün artýk yaygýnlaþmýþ imam ve müezzin evi yapýlmalýdýr. Bir çocuk oyun alaný (park bir otopark ilavesiyle mükemmeliyete ulaþýlabilir. Ancak tüm camilerin bir külliyeye dönüþmesi gerekmeyebilir, mevki ve ihtiyaca göre bunlarýn bazýlarý yer alabilir, bazýlarý çýkarýlýr. Ancak ibadet yerinin sýcak ve soðuða dayanýklý, daimi cemaate uygun yapýlmalýdýr. 
Ahmet KEMAL

Ahmet Kemal