23 Nisan 1920’de açýlan TBMM’nin 102. Yýlýný kutluyoruz. Güzel bir gündür 23 Nisan. 102 önce ýlýk bir Ankara sabahýnda Mustafa Kemal ve dava arkadaþlarýnca TBMM’si açýldý. Yýllarca padiþahlarca kullanýlan egemenlik hakký gerçek sahibine Türk halkýna verildi. Egemenliði TDK þöyle tanýmlýyor:

      1.     “Egemen olma durumu. ... Milletin ve onun tüzel kiþiliði olan devletin yetkilerinin hepsi, hükümranlýk, hâkimiyet: “Egemenlik kayýtsýz þartsýz milletindir.” Anayasa.

     2.     Milli egemenlik ne demek?

      Millî Egemenliðin en kýsa tanýmý þudur; “Egemenliðin tek meþru kaynaðý ve sahibi Millettir.” Millet iradesi, fertlerin iradelerinin bir araya gelmesinden ve kaynaþmasýndan oluþmaktadýr. Millî egemenlik, milletin bölünmez iradesini temsil eder.”

         Tanýmda belirlenen “egemenliðin tek meþru kaynaðý ve sahibi millettir” aþamasýna milletler nasýl gelebildiler? Daha baþka bir deyiþle hanlarca, krallarca, þah ve çarlarca kullanýlan egemenlik hakkýný nasýl elde edebildiler. Tarihin derinliklerine bir yolculuða çýkarak satýr baþlarýyla irdeleyelim.

         Ýnsanlar bir araya gelmeye baþlayýnca soya dayalý kabile halinde yaþamaya baþladý. Kabilenin en güçlü, sözü dinlenir bireyi kabileleri yönetti yýllarca. Daha sonra beylikler, krallýklar kuruldu. Bey ya da kral, hakan… yönetimde sonsuz söz sahibi oldu.

         Bu tip yönetimlerde halk kitleleri koþulsuz yönetimin baþý ve çevresindeki azýnlýðýn emirlerine baðlý yaþadý.

         Ýlk kez 1215 yýlýnda Ýngiltere’de, ilk yazýlý anayasa olan Magna Carta ile halk kralýn yetilerini sýnýrlayarak, yasalarýn gücünün kralýn iradesinden daha üstün olduðunu krala kabul ettirdi. Böylece tarihte ilk kez halk egemenlik hakkýný kullanma utkusunu elde etti.

         Bundan daha da ileri bir safha 1789 Fransýz Ýhtilali ile gerçekleþti. Fransýz Ýhtilalinin en önemli þiarý, özgürlük, eþitlik ve kardeþlik anlayýþý uluslarýn egemenlik anlayýþýnýn daha da kökleþmesine neden oldu.

         Fransýz ihtilali, imparatorluklarýn zamanla yýkýlmasý ve ulus devletlerin kurulmasýnýn yolunu açtý. Mutlak ve meþruti yönetim biçimleri zamanla yerini cumhuriyetlere býraktý… Cumhuriyet yönetiminde halk egemenlik hakkýný kendi seçtiði vekilleri eliyle kullandýðý yadsýnamaz bir gerçektir.

         Fransýz Ýhtilali Osmanlý Ýmparatorluðunu da olumsuz etkiler. Özellikle Avrupa topraklarýnda yaþayan halklar büyük devletlerin de kýþkýrtma ve yardýmlarýyla imparatorluktan koparlar.

         Renösans ve reform hareketleri, yeni kurulan Avrupa’nýn ulus devletleri her alanda geliþmeler kaydederken Osmanlý duraklama ve gerileme dönemlerine girer.

         Güç ve de toprak kaybeden Osmanlý aydýnlarý devleti güçlü hale getirmek adýna çaðdaþlarý gibi yönetim erkinin halktan alýnarak millete verilmesi savaþýmýna girerler.

         Önce 1876 yýlýnda I. Meþrutiyet ilan edilerek padiþahýn yetkilerine seçimle gelen meclisin ortak edilmesi yoluna gidilir. 93 Savaþý yenilgisi bahane edilerek meclis kapatýlýr.

         1908’de II. Meþrutiyet ilan edilir. 1900’lü yýllar Osmanlý Ýmparatorluðunun çöküþ, yýkýlýþ yýllarýdýr maalesef. Kaybedilen savaþlarda büyük toprak kayýplarý yaþarýz.

         Ve I. Dünya Savaþý (paylaþým savaþý) yenilgimizle sonuçlanýr. Mondros Mütarekesi ve Sevr Antlaþmasý sonucu bir zamanlarýn en büyük gücü Osmanlý Ýmparatorluðu yýkýlýr. Güzel ülkemiz yer yer iþgale uðrar. Ýþgalden baþkent Ýstanbul da nasibini alýr. Devleti savaþa sokan kadrolar yurdu terk eder. Padiþah iþgalcilerin elinde eli kolu baðlý devleti yýkýlmýþ, ordularýnýn çoðu daðýtýlmýþ acýnacak kukla durumuna düþer.

         Tarihte sürekli baðýmsýz yaþamýþ, özgürlük aþýðý Türk Milleti baðrýndan Çanakkale Savaþlarýnda ünlenen yenilmez asker Mustafa Kemal’i çýkarýr. Muþta Kemal ve dava arkadaþlarýnýn Ulusal Kurtuluþ Savaþý yolundaki çabalarý tarihte ilk kez Türk Ulusu’nun baþardýðý; batýlý saldýrgan, sömürgeci devletlere ve de iþgalcilerle iþbirliði yapanlara karþý verdikleri mücadele örneði görülmemiþ bir mücadeledir.

         Ýþte 23 Nisan 1920’de Ulusal Kurtuluþ Savaþýmýzý idare etmek için egemenlik hakkýnýn padiþahtan alýnýp onun gerçek sahibi halka verilmesi adýna Anakarada TBMM açýldý.

         Bu gazi meclis, Mustafa Kemal baþkanlýðýnda yokluk ve zorluklarý bir göðüsleyerek Ulusal Kurtuluþ Savaþý’ný zaferle sonuçlandýrdý.

         23 Nisan Ýnönü Zaferlerini, Sakara Meydan Zaferini, Baþkomutanlýk Meydan Savaþlarýný, 9 Eylül Ýzmir’in iþgalden kurtuluþunu muþtulayan bir gündür.

          Bu zaferler hiç kolay elde edilmedi. Ýþgalci dýþ güçlere karþý maalesef iþgalcilerin yönlendirmesiyle padiþah taraftarý iç düþmanlara (ayaklanmalar) karþý da büyük mücadeleler verildi.

         Ne acýdýr! Bu konuda dinimiz de iþgalcilerce kullanmak istendi : “Mayýs 11, 2020 — 11 Nisan 1920'de Ýstanbul Saray Hükümeti'nin Þeyhülislamý Dürrizade “Kuvayý Milliyecilerin katli vaciptir” diyen fetvalar yayýnladý.” Daha ne akýl dýþý olumsuzluklara karþý zafer elde edildi.

         Batý ülkelerinde 1215’de baþlayan halkýn egemenliði elde etmeye baþlamasý, Fransýz Ýhtilaliyle cumhuriyet idaresine evrilmesiyle taçlandý. Ete kemiðe bürünmesi ise bizde ancak 1920’de baþladý.

         Egemenliðin elde edilmesini daha sonra cumhuriyetin ilaný ile Türk Ulusu padiþahlara kul olma anlayýþýndan azat olup yurttaþ olma hakkýný elde etti. Nüfus sayýmýnda bile yurttaþ sayýlmayan kadýnlarýmýz 23 Nisan TBMM’nin açýlmasý ve arkasýndan yaþamýmýza katýlan devrimlerle çaðdaþý birçok batý ülke kadýnlarýndan önce haklar elde ettiler.

         Cumhuriyete ve çok partili yaþama 1920’de meclisimizin açýlmasý bir milat oldu. Ulus olarak eðitim-öðretim düzeyimizi bilimsel yöntemlerle yapýp, ülkemizde kitap okuma oranýný artýrýp, okuduðunu anlayan, yorumlayan, soru soran; aktüaliteyi takip edebilme; dünyada ve ülkemizde yaþanan olaylarý neden ve sonuç açýsýndan yetesiye irdeleyebilmeyi baþardýðýmýz oranda egemenlik hakkýmýzý layýkýyla kullanma yetkinliðini elde edebiliriz ancak…

         Türk Ulusunu, bizleri ortaçað karanlýklarýndan kurtulmasýnýn baþlangýcý 23 Nisan bayram olarak kutlanýr güzel yurdumuzun dört bir bucaðýnda. Ve bu bayram çocuklara armaðan edilen güzel bir bayramdýr.23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramý hepimize kutlu olsun. Bu güzel bayramý yaþamamýza vesile olan baþta Mustafa Kemal Atatürk ve dava arkadaþlarýný en derin saygý ve sevgiyle anýyoruz. Ruhlarý þad olsun.

                                                                                  Ýbrahim Yýlmaz