Makale / Araştırma

Eklenme Tarihi : 18.12.2021
Okunma Sayısı : 1201
Yorum Sayısı : 15

İNCE  OLAN  KAŞ UCU/FİTNEDİR İŞİ GÜCÜ –KIYAFETNÂME--1. BÖLÜM--

Bugün  konumuz  ‘’Kıyâfetnâme’’

Kıyâfetnâme  denince  tabii  ki  pek  çoğumuzun  aklına  hemem insanların  giydiği  elbiseler  gelebilir  ve  hatta  ‘’Sami  Hoca  herhalde  moda  üzerine  bir  şeyler  anlatacak.’’  Diye  düşünülebilir  ama  değil.

O halde  başlayalım  konuya yavaş  yavaş.


KIYAFE(T) İLMİ:

Bir  kimsenin  saç  göz  el  ayak kulak- ten  rengi- boy vs gibi  bütün  fiziki  uzuvlarının dış  görünüşlerinden  o uzuvların  sahibi  olan  insanların  ahlaki  yapıları  ve  karakterleri  hakkında hükümler  vermek  veya  zahiri  görünüşünden  batıni ( iç ) vasıflarını  tahmin  ve  tahlil  edebilmek  ilmine  Kıyafet ilmi  veya  Latince  olarak  Physiognomie  adı verilmiştir.

Bu  ilmin  sahiplerine Kayif  veya  Kıyafetşinas  adı  verilmiştir.

Evet.. Görüldüğü  gibi  insanların  uzuv  özelliklerinden  huy  ve  karakter  tahlili  yapılması bayağı  bayağı  bir  ilim  kabul  edilmiştir  ve  bu  durum sadece Türk  veya  İslam  medeniyetleri  için  söz  konusu  değildir.

Kıyafet  ilmi  genelde  Kıyafetü’l  İsr  ve  Kıyafetü’l Beşer  olarak  ikiye  ayrılır.

Kıyafetü’l  İsr insanların  veya  binek  hayvanlarının  ayak  izlerinden  yola  çıkarak   o  insan  veya  hayvan  hakkında  cinsiyetine  varıncaya  kadar  sonuçlar  çıkarabilme  ilmiyken  Kıyafetü’l  beşer  yukarıda  da  değindiğimiz  gibi kişinin  uzuvlarının  özelliklerinden  huy  ve  karakter  tahlili  yapmaktır.

Bu  alanda  en  önemli  eserler  Nesimi’nin  Kıyafetü’l  Firase  adlı  eseri  ile  Fatih Sultan  Mehmet’in  hocası Akşemsettin’in oğlu  Hamdullah  Hamdi’nin  Kıyafetnamesidir.  Ayrıca  Erzurumlu  İbrahim  Hakkı’nın  Marifetname  adlı  eserinin  bir  bölümü de  başlıbaşına  Kıyafetnamedir.

Kıyafetname  yazanlar  insan uzuvları  ile  karakterleri  arasında  bir  takım  ilişkiler  kurarlarken  ve  hatta  ciddi  ciddi  hükümler  verirken bu  hükümleri  verebilmek  için  kaç  kişi  üzerinde  deneme  yapmışlardır bilmiyorum  elbette. Mesela biraz  sonra  okuyacağınız  Erzurumlu İbrahim  Hakkı’nın kıyafetnamesine  göre  saçı  sarı  olanın  işi  gücü  kibirlenmek ve  kızgınlıkmış.  Bu  sonuca  kaç  kişi  üzerinde  deneme ya  da  gözlem  yaparak  varmış  bilmek  mümkün  değil. Hatta ilerideki bölümlerde  göreceğiniz  üzere  mesela ‘’ Memesi  uzun  olan  kadının  sütü  az  olur’’ demiş.  İyi de hele de  yaşadığı yüzyılda  kadınların  memelerini  ve  süt  verme  oranlarını  inceleme  imkanı  neredeyse  sıfırken  bu  sonuca  nasıl  varabilmiş  onu da  bilmiyorum.  Dahası  bu  tahillerin  ilmi  bir karşılığı  var  mıdır  günümüzde  ondan  dahi  bîhaberim  ama  öte  yandan  böyle  bir  bilim  var.

Evet...Şimdi  Erzurumlu  İbrahim  Hakkı’nın  Kıyafetnamesini  ele  alıyoruz. Bakalım insanların  uzuv  özellikleri  ile  karakterleri  arasında  nasıl  bir  ilişki  varmış? 

BOY  VE  HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ

1-Kim ki boyudur tavîl
Sâde dil olur cemil.

(Boyu uzun olanların kalbi saf ve temiz olur).

2-Kim ki boyu dir kasi
Hilesi vardır kesir.

(Kısa boylu olanların hileleri, aldatmaları çoktur).

3-Kim ki vasat boyludur

Âkil ve hoş huyludur.

(Orta boylu olanlar akıllı ve hoş huylu olurlar).

SAÇ  ÖZELLİKLERİ  VE HUY/ KARAKTER İLİŞKİLERİ

4-Kim ki saçı sert olur —

Akılla cüret bulur.

(Sert saçlı olan akılla atılganlığı bulur).

5-Kim ki saçı nerm olur

Ebleh ve bî şerm olur.

(Saçı yumuşak olan sâf ve utanması az olur).

6-Kim ki saçı sarıdır

Kibr-ü gazab kâridir.

(Saçı sarı olanın işi, kibirlenme ve kızgınlıktır).

7-Kim ki saçıdır kara

Sabrı var anı ara.

(Siyah saçlı olan sabırlıdır, onu ara).

8-Kumral ise saç güzel
 Sahibidir bî bedel.

(Kumral saç güzeldir, sahibi bedelsizdir).

9-Saçı az olan latîf
Oldu arif ve zarif.

(Saçı az olan, lûtufkâr, bilgiç ve nazik olur).

10-Saçı çok olsa zenin
Fehmi az olur anın.

(Saçı çok olan kadının, anlayışı az olur).

BAŞ ÖZELLİKLERİ  VE  HUY/KARAKTER İLİŞKİLERİ

11- Başı küçük aklı az
Olsa ona deme raz.

(Başı küçük olanın aklı azdır, gizli şeyin varsa ona söyleme)

12-Yassı ise fark-ı ser
Sahibi çekmez keder.

(Başının tepesi yassı olan keder (üzüntü) çekmez).

13- Cild-i seri berk olan
Hayreder, etmez ziyan.

(Başının derisi ince olan, hayır yapar, zarar vermez)

14-Akraâ olma yakın
Bed huy olur pek sakın.

(Kel adama yaklaşma, kötü huylu olur, ondan sakın)

15-Olsa kafası arız
 Humkiledir ol marîz.

(Enît kafalı olan, ahmaklık illetine tutuktur)

ALIN  ÖZELLİKLERİ  VE  HUY/ KARAKTER  İLİŞKİSİ

16-Cebhesi dayyık olanın
Dayk olur hülku anın.

(Alnı dar olanın içi de dar, sıkıntılı olur.

17- Yumru olursa cebin
Sahibi zişt ve gabin.

(Alnı yumru olan, çirkin ve kaim kafalı olur)

18-Cebhesi olan arız

Bed huy olur çün marîz.

(Alnı enli olan kötü huylu olur, çünkü hastadır).

19- Mu'tedil olsa cebin
Sahibini bil emin.

(Alnı normal olanı, emin (güvenilir) bil).

20-Cebhesi bî Çin olan
Kâhil olur bi güman.

(Alnı buruşuksuz olan, şüphesiz tembel olur

21-Cebhesi uzundur fehîm
Az ise olmuş kerîm.

(Alnı uzun olan anlayışlı, az ise cömert olur)

KAŞ  ÖZELLİKLERİ  VE  HUY/ KARAKTER  İLİŞKİKERİ

22- Kaş arası Çin olan
Ğam yüküdür ol heman.

(Kaş  arası az  olanın gamı/ üzüntüsü çok  olur)

23-İnce olan kaş ucu
 Fitnedir işi gücü.

(Kaşının ucu ince olanın, işi gücü fitnedir.)

24-Kaşta çok olan kılı
 Mükesser olur gussalı.

(Kaşının kılları çok olanın, üzüntüleri de çok olur).

25-Kaşı açık doğrudur
Çatma ise uğrudur.

(Kaşı açık olan doğrudur, çatma kaşlı olan hayduttur.)

26-İnce kaş olur cemil
Kibre tavîli delil.

(ince kaşlı güzel olur, uzunu ise kibirli olmanın delilidir).

27-Kaşı mukavves olan
 Dilber olur her zeman.

(Kaşı yay gibi olan, her zaman güzel olur).


Devam edecek

( İnce Olan Kaş Ucu/fitnedir İşi Gücü –kıyafetnâme--1. Bölüm-- başlıklı yazı Sami Biber tarafından 18.12.2021 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.