OSMANLI TOPLUMUNDA BAYRAMLAR VE �ZEL G�NLER�8. B�L�M/ NUSAYR� �NAN�LARI

Bu b�l�me ge�meden �nce bana face bookta �zelden sorulan bir sorunun cevab�n� vereyim.

Bir arkada� sordu: �� Hocam Osmanl��da bayramlar� anlat�rken her din ya da etnik k�kene sadece bir b�l�m yer verirken Nusayrileri neden bir ka� b�l�m olarak ele alaca��n� s�yledin?��

Hemen cevap vereyim: Nusayrileri bir ka� b�l�m olarak ele alaca��z zira Nusayrilerin bizlere anlatt�� Nusayrilik ile benim pek �ok kaynaktan elde etti�im bilgilere dayanarak buldu�u Nusayrilik �ok farkl�.

�imdi �nce bu iddialar� daha sonra da Nusayrilerin bu konuda neler dedi�ini aktaral�m.

NUSAYR�LERDE TANRI �NANCI :

�ddialar:

Nusayr�lere g�re Ali, zahirde(g�r�n��te) imam ise de b�t�n� olarak( ger�ekte) Tanr�d�r. Ezel�lik, sonsuzluk, g�nahlar� ba��lama, t�vbe edenlerin t�vbesini kabul etme, yard�m iste�ine cevap verme, r�z�k verme gibi ilahi s�fatlara sahiptir. Ali b. Ebi T�lib�in ilahi niteli�ini belirten ��reti, Nusayrili�in pek �ok metninde ve �zellikle de Nusayrili�e kabul rit�ellerinde kullan�lan ahitnamelerde ifade edilmektedir.

Nusayr�ler, Ali�nin Tanr� oldu�una, ne do�urup ne de do�ruldu�una, erkek ve k�z karde�ten, baba ve anneden m�nezzeh oldu�una, yemeyip i�medi�ine, her zaman ve mek�nda var oldu�una, hayat sahibi olup yerlerin ve g�klerin yarat�lmas�ndan �nce de sonra da var oldu�una inan�rlar ve O�nu �nurlar�n nuru� olarak kabul ederler. Bu durum tamam� 16 sureden ibaret olan Nusayrilerin kutsal Kitab��l Mecm��da; �Ey Ali b. Eb� T�lib! Ey her arzu edenin sevip diledi�i, ey ul�hiyeti( ilahl�� ) ezeli olan, ey b�t�n yarat�lm��lar�n asl�! Sen bizim gizli ilah�m�z, a��k imam�zs�n� tarz�nda �ok net bir �ekilde a��klanmaktad�r. ( Kitab-� Mecmu- 2. Sure: / Sure ad�: Veliyi Y�celtme---K�TABU'L. MECMU'U'NUN TERC�MES� Prof. Dr. Ahmet TURAN )

Ayn� �ekilde Yine Kitabu�l Mecu�nun 4. Suresinde �� Ali�den ba�ka ilah olmad��na �ehadet ederim�� C�mlesi yer almaktad�r.

Nusayrilere ait pek �ok tabloda Ali-Allah ibaresini g�rmek m�mk�nd�r. Hatta Nusayri olmayan Alevi bir arkada��m bile Ali ad�n�n Allah��n ad� oldu�unu s�ylemi�ti.

Nusayrilere g�re, Hz. Ali �lmemi�tir, nurlar �lemindeki makam�na gitmi�tir, ��nk� O evvel ve ahir oland�r, ondan �ncesi ve sonras� yoktur. O, bu d�nyadaki bedeni b�rakmak istedi�i i�in �bn M�lcem�i getirtip beden olan Ali�yi �ld�rtm��t�r. Bu y�zden �bn M�lcem su�suzdur.

Nusayr�lerin Tanr� olarak kabul etti�i Ali, tarih boyunca Habil, Aristo, Hz.Yu�a ve en son olarak da Ali b. Eb� T�lib�in ki�ili�ine b�r�nm�� ve tecess�m etmi�tir. ( Nusayriler de Klasik Aleviler de ki�inin �ld�kten sonra ruhunun bir ba�ka bedende yeniden d�nyaya gelece�ine inan�rlar. Bu y�zden de bizzat �ahit oldu�um bildi�im �zere en az�ndan klasik Aleviler �lenin arkas�ndan ��Devri daim olsun.�� Derler. )

Nusayr�lere g�re Hz.Ali, kendi nurundan Hz.Muhammed�i yaratm��t�r. Hz.Muhammed de Selman-� Faris�yi yaratm��t�r. Hz. Ali, �m�n�d�r; Hz.Muhammed de �isim�dir; Selman ise �b�b�d�r. Bu inan��, ayn-mim-sin (A-M-S) harfleriyle sembolle�tirilmi� ve kelime-i �ahadette; �Ben �ahadet ederim ki Ali b. Eb� T�lib�ten ba�ka ilah yoktur, �v�lm�� Muhammed�den ba�ka hicap yoktur, kendisine d�n�len Selman el-Faris�den ba�ka b�b yoktur.� �eklinde ortaya konulmu�tur.( Klasik Alevilikte de Hz. Ali ve Hz. Muhammed elbette �ok �nemlidir ama Selman-� Farisi de bir o kadar de�erli ve �nelidir. )

Hz. Ali i�in �Ar�lar Emiri� (Em�r en-nahl) s�fat�n� da kullanan Nusayr�lere g�re Tanr�n�n zahir �lemde insan �eklinde g�r�nmesinin sebebi, insanlar� do�ru yola daha kolay iletebilmektir. Nitekim Cebrail adl� melek insanlar� iyi yola te�vik i�in insan suretine b�r�nd�� gibi �eytan da insanlar� k�t�l��e sevketmek i�in insan suretine b�r�n�rler. Yani bu �ok normal bir durumdur.

Peki Nusayriler ne diyor?

Mesela Nusayri �eyhlerinden Mahmut Reyhan�, Hz. Ali�nin konumuyla alakal� olarak �unlar� s�ylemektedir: �Hz. Ali �l�y� diriltmi�, G�ne�i geri �evirmi�tir, bu olaylar� Hz. Ali�ye Allah diyenler kendi a��lar�ndan yorumlarlar. Cenab-� Allah istedi�ine bu kudreti verir, bu kudret i�in de en uygun ki�i Hz. Ali�dir, Ali Allah�t�r demek bir m�bala�ad�r, biz Ali Allah�t�r demeyiz, ancak Hz. Ali�nin ola�an�st� g��leri vard�r, onun evliyal�k derecesi �ok y�ksektir.�

G�r�ld�� gibi Hz. Ali�nin Allah oldu�unu s�ylemeyenler bile s�yleyenler i�in �� K�fre d��m��lerdir.�� Demiyor. Onun yerine �� M�bala�ad�r.�� Diyor.

G�ZL�L�K- SIR

Maalesef Nusayrileri en anla��lmaz k�lan konu bu s�r konusudur. �nce bu konudaki iddialar� ele alal�m:

�ddia:

Nusayrilikte s�r tutma �ok �nemlidir o bak�mdan Nusayrili�in s�r kabul etti�i hususlar kad�n ve �ocuklara a��klanmaz. ( Antiparantez belirtelim: Nusayriler kad�n ve hayvanlar�n ruhu olmad��na inan�rlar. O sebeple s�r kad�nlara a��klanmaz ve kad�nlar namaz k�lmazlar ( Namaz olduk�a farkl�d�r. O konuya da gelece�iz. )

Onlara g�re gizlilik, bat�n ehlinin �zelli�idir. Zahire g�re h�k�m vermek, karanl�k ve zulmet ehline �zg�d�r. S�rra sahip olmak �nemli bir meziyettir ve s�rlar� if�a edenleri �ld�klerinde toprak kabul etmeyecek ve hayvan suretine d�n��eceklerdir.

Bu durum tabii ki kendilerini koruma i�g�d�s�n�n bir sonucudur zira Nusayriler i�inde bulunduklar� �zellikle S�nni toplumlarda kabul g�rmemi� ve s�k s�k bask�lara u�ram��lard�r. Ayr�ca her ne kadar baz� farkl�l�klar� olsa da �ia�da da vard�r s�rlar� saklama. O bak�mdan �o�u kez S�nni M�sl�manlarla birlikte camiye gidip namaz k�ld�klar�na �ahit olunmu�tur. Yani Nusayrilerde takiyye de s�z konusudur.

Peki Nusayriler ne diyor s�r konusunda?

Nusayriler tarihleri boyunca hep ba�kalar�n�n egemenli�i alt�nda, g�rd�kleri bask� ve zul�m nedeniyle gizlenerek, saklanarak ya�am��lard�r. Dini inan�lar�n�, gelenek, g�reneklerini ve kimliklerini gizlemi�lerdir. Bu nedenle �Gizlilik� ve �S�r��n ya�amlar�nda �nemli bir yeri vard�r. Gizlilik bug�n eskisi kadar yayg�n olmasa da hala s�rmektedir. Yak�n zamana kadar hemen t�m ailelerin �ocuklar�na ilk ��rettikleri �eylerden biri kimseye Arap Alevi olduklar�n� s�ylememeleridir.

Burada tabii ki insan�n akl�na bir s�r� soru geliyor ki en �nemli soru: Saklayacak bir �eyleri olmasa bu kadar s�r dolu bir toplum olmazlar. Demek ki saklanacak bir �eyleri var. Bunlar ne sakl�yorlar?

MELEK VE �EYTAN �NANI�LARI

�ddialar:

�slam tarihinin ilk d�nemlerinde ya�am�� bir�ok �ahsiyeti melek olarak nitelendiren Nusayr�ler, Hz Ali�nin yan�nda yer alm�� ki�ileri de melek olarak kabul ederler. Ayr�ca Hz. Ali�nin e�i ve �ocuklar� da t�pk� kendisi gibi tanr�sal varl�klar kabul edilir. Onlar, insan g�r�n�ml� olsalar da tanr�sal nurdan bir par�ad�rlar. Bu sebeple s�z konusu ki�ilerin insan olarak nitelendirilmesi asla uygun olmay�p, bunda �srar edenleri k�fir olarak addederler.

�te taraftan S�nni M�sl�manlar�n sayg� g�sterdi�i baz� kimselere kar�� da kin ve d��manl�kla hareket ederler. Bu ba�lamda Hz. Ebu Bekir, �mer, Osman, Talha, Sa�d, Muaviye gibi sahabilerle Ahmed el-Bedev�, Ahmed er-Rif��, Abd�lkadir Geyl�n� gibi velileri �eytan�n sembolleri olarak de�erlendirirler ve onlara lanet ederler.

Nusayr�ler, g�kteki y�ld�zlar�n da melek oldu�una, bilinen yedi gezegenin de yedi b�y�k mele�in sembol� oldu�una inan�rlar. �rne�in Zuhal y�ld�z�, Mikail (a.s.)�d�r, d�nyadaki kar��l�� da Seyyid Mikdad�d�r.

Bu konuda Nusayriler ne diyor?

Bu konuda bizzat kendilerinin yazd�� veya s�yledi�i bir �eye ratlamad�m ancak S�nni M�sl�manlar�n de�er verdikleri Hz. Ebubekir- �mer- Osman- Ay�e�ye ve daha nicelerine k�frettikleri bir ger�ektir nitekim Hz. �mer�in �ld�r�ld�� g�n� bayram olarak kutlad�klar� gibi Hz. �mer�in katili Firuz�un( Ebu L��l�) �ran�daki( �ran��n Key�an �ehrinde ) mezar�na gidip ona dua ettikleri bir ger�ektir.

B�B �NANCI

�A-M-S( Ali- Muhammed- Selman ) � form�l�ndeki ��nc� harf, Selman-� Farisi�nin simgesidir. Nusayr�ler, onu �Seyyid Silmen� diye isimlendirirler. O, Tanr�ya giden yolun giri�i olup Hz. Muhammed�e ancak onun vas�tas� ile ula��labilir.

Asl�nda Seyyid Silmen, insan olmayan bizzat Hz. Muhammed taraf�ndan yarat�lm�� kutsi bir varl�kt�r.

Nusayriler ne diyor?

G�n�m�z Nusayr� yazarlar�, Selman-� Farisi�nin be�er �st� �zelliklerini reddetmekte, hatta onun b�b ve hic�b oldu�u �eklindeki inan�lar�n da hayal mahsul� oldu�unu ileri s�rmekte, bir bak�ma inan�lar�n�n a��r�l�klar�n� tashih etmeye �al��maktad�rlar. Bu durum, genel �slam� anlay��a uygun d��meyen, hatta �slam dininin temel akidesiyle uyu�mayan a��r�l�klar�n tashihi olarak g�r�lebilece�i gibi, baz� yazarlar�n ileri s�rd�� ekilde takiyye olarak da de�erlendirilebilmektedir.

BE� EYTAM ( BE� YET�M )

Nusayr�lik�te b�b olan Selman��n manevi �ocuklar� ve d�nya i�lerinin d�zenleyicileri olarak kabul edilen �eyt�m/ yetimler� ad� verilen bir grup vard�r. B�b��n yaratt�� bu be� eyt�m��n her birinin ayr� vazifeleri bulunmaktad�r. Buna g�re do�adaki olaylar� ve depremi Mikdad b. el-Esved; y�ld�zlar� Ebu Zerr el-Gifar�; canl�lar�n ya�amlar�n� Abdullah b. Rev�ha; r�z�k ve hastal�klar� Osman b. Maz�un ve son olarak ruhlar�n cesetlere g�nderilmesini de Kanber b. Kad�n ed-Devs� idare etmektedir. Be� Eyt�m��n mahiyeti hususunda yap�lan a��klamalardan biri de bunlar�n ayn� zamanda be� b�y�k y�ld�z olduklar� �eklindedir. Bunlardan her biri, kendi nurunu bir �ncekinden almaktad�r.

Bizzat Nusayrilerin bu konuda ne dedikleri hakk�nda bir kay�t bulamad�m.

CENNET-CEHENNEM �NANCI:

Nusayr�likte tenas�h inanc� oldu�undan cennet ya da cehennemin sembolik oldu�u kabul edilmektedir. Ruhlar�n pek �ok defa d�nyaya gelmesi, s�rekli bir y�kselme ya da d�� akla getirmektedir. �yi ruh, pek �ok sefer d�nya hayat�nda s�nand�ktan sonra nihayetinde ulvi bir nura d�n��ecektir. Ayn� �ekilde k�t� bir ruh da nihayetinde karanl�klara d��ecektir. Bu durumun cennet veya cehennem olarak isimlendirildi�i anla��lmaktad�r.

Bu konuda da bizzat Nusayrilerin ne dedi�i konusunda bir kay�t bulamad�m.

TENAS�H �NANCI ( RUHUN BA�KA B�R BEDENDE TEKRAR D�NYAYA GELMES� - REANKARNASYON )

Bu konuda Nusayrilik hakk�nda ara�t�rma yapanlar ne diyorsa Nusayriler de onu diyor.

G�n�m�z Nusayr� inan� �nderleri, tenas�h inanc�n�n varl��n� kabul ederler. Hatta Nusayr� �eyhlerinden Eskiocak, bu inanc�n Kur�an-� Kerim�den kaynakland��n� baz� �rneklerle a��klamaya �al��r. Bu ba�lamda o, �Biz, ger�ekten insan� en g�zel bir bi�imde yaratt�k. Sonra onu, a�a��lar�n a�a��s�na indirdik.� (et-T�n 95/4-5) ve �Yasakland�klar� �eylerden vazge�meye yana�may�nca da onlara �a�a��l�k maymunlar olun� dedik.� (A�raf 7/ 166) gibi ayetleri tenas�h inanc�na delil olarak g�sterirler.

Bu arada antiparantez belirtelim �lkemizde �ld�kten sonra bir ba�ka bedende tekrar d�nyaya geldi�ini iddia eden insanlar�n en fazla oldu�u ilimiz ayn� zamanda Nusayrilerin de en �ok ya�ad�klar� Hatay ilimizdir.

*************
Di�er inan�lar- gelenekler ve bayramlar� ile Nusayrilik konusuna devam edece�iz.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Osmanl� Toplumunda Bayramlar Ve �zel G�nler�8. B�l�m/ Nusayri �nan�lar� ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 9.12.2021 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.