Makale / Araştırma

Eklenme Tarihi : 5.12.2021
Okunma Sayısı : 1021
Yorum Sayısı : 2

OSMANLI TOPLUMUNDA  BAYRAMLAR  VE  ÖZEL GÜNLER—4. BÖLÜM: YAHUDİLERİN BAYRAMLARI-ÖZEL GÜNLERİ

1-  HAMURSUZ  BAYRAMI : Yahudi  inancına  göre Hz.  Musa  Döneminde  Firavun  İsrailoğullarına  o  kdar  çok  eziyet  eder  ki  sonunda Tanrı Mısır  üzerine  on adet  bela  gönderir. Bu  on  beladan  sonuncusu her  evde  ilk  çocuğun  ölmesidir. Ancak  Tanrı  İsrailoğullarına ‘’ Kapılarınıza  kuzu  kanı  sürün  ki  yanlışlıkla  sizin  çocuklarınızı da  öldürmeyim.’’ Der ve  İsrailoğulları  kapılarına  kuzu  kanı  sürerek  bu  beladan  kurtulurlar. Daha  sonra  da Firavunun  izin  vermesiyle  Mısır’ı  terk  ederler. Ancak  bu  terk  ediş  öylesine  hızlı  olmuştur  ki  yanlarına  maya  almaya  bile  fırsatları  olmamıştır  o  sebeple  mayasız  ekmek  yemek  zorunda  kalmışlardır. O sebeple  işte  bu  bayrama  Hamursuz ( mayasız ) veya  Pesah( atlama--- Tanrı Yahudilerin  evlerini atladı(!)  ya  o  yüzden )   ya da  Fısıh Bayramı  derler.

İbrani Takvimine göre 14 Nisanda  başlayan  bayram  yedi- sekiz  gün  sürer. Bu  süre  içinde Yahudiler  mayalı  ekmek  yemezler  ve  her  evin ilk  erkek çocuğu  olan kişi bayram  arefesinde  bir  gün  oruç  tutar.

Ayrıca imkanı  olan  Yahudiler 14 Nisan  Günü başlayan  bu  bayram süresince  Ağlama  Duvarı veya  Gerizim Dağına  giderek  hac  ibadetlerini  yaparlar.

2- HANUKA BAYRAMI : İbrani  Takvimine  göre 25 Kislev  günü ( Aralık  ayına  denk  geliyor ) ve  sekiz  gün  boyunca  kutlanan  bir  bayramdır. Peki  neyi  kutluyorlar  Yahudiler?  M.Ö. 200  yılında Kusüs’ün  Selevkoslardan  geri  alınmasını ve  kapatılan  mabetlerinin  yeniden açılmasını  kutluyorlar. Selevkos Büyük  İskender’in   generallerinden  olup  onun  ölümünden  sonra  bu  çevrelerde  bir  devlet  kurmuştu.]

Bu  bayram  dokuz  kollu  şamdanda  mumların yakılması  ve dualar  ile  kutlanır.

3- HASAT  BAYRAMI : Sukot  Bayramı da  denir. Bu  bayram da  İbrani  takvimine  göre 6 Sivan  Günü  kutlanır. ( Eylül sonları- Ekim  ayı  başları ) Topraktan ilk  tahılın  boy göstermesi  ve  ardından  gelen 50  günlük  bir  dönemden  sonra  artık  hasadın  başlaması ile  birlikte  yani  ilk  hasatla  birlikte  kutlanan  bir  bayramdır. Ancak  bayramı  kutsal  kılan  hasattan daha  çok  Hz. Musa’ya  on  emirin  bu  gün verilmiş  olduğuna inanılmasıdır. Bu  bayram da yedi  gün  sürer.

4- LAG BAOMER BAYAMI : Pesah ile Şavuot bayramları arasındaki 49 günün 33. gününde kutlanan bir bayramdır. İbrani Takvimine  göre 18 Iyar  Günü kutlanır ( 2022 senesinde  18-19 Mayıs  günleri  kutlanacak.)

Haftalar anlamına gelen bu bayramda Pesah'tan 7 hafta sonra Tanrı'nın Yahudiler'e Tora'yı verişi kutlanılır.( Tora Musa  Peygamber  tarafından  yazılan  kanun  kitabıdır ve Yahudiler ve  Hıristiyanların Kutsal  kitabı  olan  Kitab-ı  Mukabbdesin  ilk  beş  kitabıdır.)  Musevi inançlıların ülkelerini işgal eden baskıcı pagan ordularına karşı başkaldırılarından biri olan Bar Kohba önderliğindeki direnişlerinin zaferle sonuçlandığı günün anısına kutlanan Lag Baomer, aynı zamanda Musevi tarihinin en önemli uluları arasında sayılan Rabi Akiva'nın öğrencileri arasında baş gösteren veba salgınının aniden son bulmasının belli olduğu gündür. Bahsi  geçen  salgın 32 gün sürdüğünden bu  bayram  başladıktan  itibaren 32 gün boyunca neşelenmek  ve evlenmek  yasaktır.

30 Nisan 2021 de İsrail'in kuzeyinde, Safed kenti yakınlarında bulunan Meron Dağı'nda Lag BaOmer Bayramı'nın kutlandığı alandaki izdiham nedeniyle 44 kişi hayatını kaybetti, 103 kişi yaralandı.

5- PURİM  BAYRAMI : İbrani  takvimine  göre  14  Adar  Günü  kutlanır.

Bu bayramın  hikayesi  karışıktır. Özetleyecek  olursak Babil’de  esir  yaşayan İsrailliler Kral Ahaşveroş’un veziri Haman  tarafından  yok  edilmek  istenir. Ancak  kralın  karısı  olan  ve  Yahudi  olduğunu  gizlemiş  bulunan  Ester  bu  katliamı  önler. Olay  elbette  bu  kadar  kısa  ve  basit değildir  ama  en  kısa anlatımı da  budur. İşte  bu  Ester  adına  her  sene Mart  ayı  içinde  kutlanan ve  Ester  adına üç gün  oruç tutulan  bir  bayramdır.

Purim'de Ester tomarı (keriat ha-megillah) halka açık şekilde okunur ve buna ilave olarak öğünlerden sonra şükran duaları okunur, yemek ve içeceklerden oluşan hediyeler (mişloah manot) değiş tokuş edilir, fakirlere bağışta bulunulur (mattanor la-evyonim) ve şölen ziyafeti verilir (se'udat Purim) Diğer geleneklerde şarap içmek, kostüm ve maske giymek bulunur.

6- ROŞ  HAŞANA:  Yahudiler tarafından kutlanan İbrani takviminin Yeni Yılıdır. Tanah'ta Yom Teruah olarak geçen bugünün meali "haykırış ve devirme günü" dür. Pesah  Bayraından 163 gün sonra kutlanır.


İki gün süren bayram boyunca ailece yemek yeme ve ballı elma veya elma reçeli yeme adetleri vardır. Sinagogda bayramın ikinci sabahı, senenin iyi geçmesini dilemenin sembolü olarak koç boynuzundan yapılan şofar çalınır. Roş Haşanah'ın kutlandığı gün boyunca Yahudilerin dinlenme günü olan şabat günü olan yasaklar geçerlidir.

2022 Senesinin Roş  Haşana  bayramı 25  Eylül Pazar  akşamı  başlayıp  27  Eylül 2022 Salı  akşamı  bitecektir.


7- TİŞA BEAV: Yahudi  takvimine  göre  Av  ayının 9. Günü  anlamına  gelen  bu  gün  Yahudilerin matem günüdür. Neyin  matemi  peki?  Tabii  ki  Bet Amikdaş  dedikleri  Kutsal  Mabetlerinin ( Süleyman  Mabedi ) iki  kez  yıktırılmasının  matemidir. ( İlki  Babil  Kralı  Nabukadnezar ( Biz  Buhtunnasır  diyoruz )  İkincisi  Roma  kralı  Titus  tarafından.)

Bu  günde  İki günbatımı arasında oruç tutulur. Hiçbir şey yenilmez ve içilmez, yıkanılmaz, hiçbir kozmetik ürün krem, yağ ve parfüm kullanılmaz, deri ayakkabı giyilmez, hiçbir şekilde cinsel ilişkiye girilmez.

Tişa BeAv  bu sene 1  Ağustosta  kutlanmıştır.

8- TU BİŞVAT: İbrani  Takvimine  göre  15 Şevat’ta  kutlanan  bir  gündür.  Bu günde  fidanlar  dikilir  ve  bol  bol  meyve  yenir. Yani bir  nevi  ağaç  dikme  bayramıdır.

9- YOM KİPPUR: Yahudilerin   çok  değer  verdikleri  en  önemli  bayramıdır.  Öyle  ki bir  sene  boyunca  sinagoklara  gitmeyen  bir  Yahudi bile  Yom  Kippur  gününde  sinagoğa  gider.

İbrani  takvimine göre  Tirşi  Ayının  dördüncü  günü  kutlanan  bu  günde  sinagoklar  dolar  taşar zira  bu günlerde  Yahudiler  toplu  olarak  günahlarından  tövbe  ederler. Yaptıkları  günahlar ve  yerine  getiremedikleri  sözler   için Tanrıdan  af  dilerler. Tanrıya  adaklar  adanır  ve bu  günlere  mahsus  olarak  tuttukları  26 saat  süren  oruç  sonunda  Tanrının  kendilerini  affettiklerine  inanırlar.

Genelde  Eylül  veya  Ekim  ayı  sonlarına  denk  gelir.

Şimdi  gelelim bazı  arkadaşların  ‘’ Tavuk  Katliamı’’  olarak  bildiği  olaya:

KAPAROT ( Kefaret ) AYİNİ: Bazı  Yahudiler  Yom  Kipurun  arifresinde değişik  bir  ayin  yaparlar. Bu ayinde  kişinin başı  üzerinde bir  tavuk  üç  kez  döndürülür. Böylece  kişinin  günahları  tavuğa  geçmiş  olur. ( Ne beleş  bir günahtan  kurtulma  yöntemi  değil  mi?  ) Kaparot  veya  Kapara  denilen  bu  ayinde ne  oldu?  Kişinin  günahları  tavuğa geçti değil  mi? Günahkar  bir  tavuk  ne  yapılır  peki?  Kafası  usturayla  kesilir. İşte  bizlerin  tavukları  sağa  sola  çarparak  parçalıyorlar  dediğimiz  olayın  aslı  budur. Tavukları  yerden  yere vurarak  öldürmüyorlar  ama  kafalarını  kesiyorlar.  Günahlarının  kefaretini  zavallı  tavuklar  ödemiş oluyor (!)

Görüntüleri sonuna  kadar  izlemeyi  mideniz kaldırırsa  şu  linkten bu ayini  izleyebilirsiniz.

https://www.istiklal.com.tr/video/yahudilerin-tavuk-katliami/312127

Süryanilerin  kutladıkları  bayramlar  ve  özel  günlerle  devam  edeceğiz. 
( Osmanlı Toplumunda Bayramlar Ve Özel Günler—4. Bölüm: Yahudilerin Bayramları- başlıklı yazı Sami Biber tarafından 5.12.2021 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.