Bir Şiir” Mana “Gülümsememle Analiz ve Tahlil


Bugün, yine Gönlü güzel eserleriyle bizleri mana alemine götüren Hanım kızım Güşta mahlaslı Feride kızımın, muhteşem şiiri için klavyenin başına oturdum. Gönül ve şiir diliyle anlatım, şairin gönül dünyasını dışa vurmasına aracı olan aracı, hanım kızım çok güzel ustalıkla kullanıyor, bu tarz da anlatımıyla bize mana aleminde gezinmemize yardımcı oluyor, sağ olsun var olsun. Dolayısıyla şairin gönül ve şiir ve zihin ve ruh dünyasını dışa yansıtırken, kendi iç dünyasındaki mevcut o güzel hali hece hece, mısralarında güzelliğiyle görülüyor, bu genç yaşında böyle yazmak Alemlerin Rabbi Allah C.C. Hediyesidir kardeşimize, bizim için okurken gönülden mest olmak imanın güzelliğiyle merhamet dolu satırları okumamamız için. Hanım kızım kendine has bir üslûpla anlatır ve kendine has farklı anlamlar yükler şiirlerinde, ben okurken mest olup alemlere akıyorum. Bazen bir şiirde binlerce satır okursun anlayamazsınız, lakin kızımızın şiirinde daha okumadan anlayarak mana his duygu dünyasına vararak anlarsınız, kendisini tebrikler eder gözlerinden öperim. Kısacası yani ifade edilmek böylesine ustalıkla yazmak her edebiyatçıya şaire nasip olmaz, kızımızı kutluyorum bu anlamda.

GİRİŞ

MÂNÂ

Evvelâ kabulümdür gün sonunda fâni ten
Bu ilâhî meşrebe vesvese değil iten
Gelgelelim sonunda yaşanmamışça biten
Dünya menzillerini seyrân eyleyen betim
Et ve kemikten değil mânâdan ibâretim


Evvela kabulümdür gün sonunda fani olan, vakti gelince ölecek bedenle var olan ten, yani kabulümdür bu ilahi meşrebe (yaratılışa) vesvese değildir iten, bu konuda âdem kardeşimin yaratılış destanı şiiri var az sonra ekleyeyim, yaratılış elbette kabulümüzdür. Gel gelelim sonunda yaşanamamışça biten dünya menzillerini seyran(gezen) eyleyen betim (bekleyen), bazen olur ki yani yaşanmamış anlar olurda geçerse biten kavuşulamayan ben dünya menzillerini gezen bekleyen gezerken bekleyen mana iman ile olan ben bekleyen bilirim ki et ve kemikten değil manadan ibaretim.

Suret Mana
Zahir (belli açık) Batın (bilinmeyen iç yüzü)
Dış İç
Görünen Gizli
Kesret (Çokluk, bolluk, fazlalık, ziyâdelik. Vahdet (Birlik, teklik)



Altı günde yarattı Allah koca cihanı
Ve insana bahşetti bu sonsuz heyecanı

Yer gök toprak ve bitki sırasıyla can buldu
Her biri başka başka farklı heyecan buldu

Gezegenler yıldızlar bir emirle dizildi
Evrenin bilmecesi bu hikmetle çözüldü

Bir derviş edasıyla sükûttaydı melekler
Rabbin verdiği emri tevekkül edip bekler

Yüce Allah buyurdu toplanın meleklerim
Sıra sıra yapılsın sizlere dileklerim

Hem bilmediğinizi elbet ben bileceğim
Yeryüzü denen yere halife kılacağım

Biraz kara toprağı yeryüzünden getirin
Can vereyim ben ona cennetime yatırın

Melekler şaşırdılar bakışıp birbirine
Allah ne demek ister biri sordu birine

“Allah’ım bizler ise ışıktanız nurdanız
O sonsuz kudretinin yarattığı sırdanız”

“İsmi malik olan sen bir hata mı ettik biz
Kocaman evrenin de sana karşı nettik biz”

“Hikmetin sual olmaz hayâ ederiz senden
Hepimiz var olmuşuz “Ol” dediğin nedenden”

Bir insan yaratıldı, öyle diledi Allah,
Âdem’e yazmak kaldı, böyle diledi Allah.

Âdem Efiloğlu

Kardeşim çok güzel yazmış hayran kaldım. Devam edelim kızımızın şiiriyle mana alemine yolculuğa. Sadreddîn-i Konevî sureti şöyle Tan’ımlar: “…Âlem Rahmanın Bilgi’sinin sureti ve görünüşü (mazhar)dür; Rahman âlemi kendi nefsinde ezelî olarak bildiği şekilde yaratmıştır. Var-olan her şey, işte bu suretle ortaya çıkmıştır. Rahmanın vücudu ile müsâvık olabilecek (yani Rahman kadar ezeli) bir vücut bulunamaz.” Rahmanın Kâinatı yaratması Genel-Varlık’ta görülen “ilahi sevgi”, başka bir deyişle, Rahmanın gerek kendine gerekse Kâinata olan Sevgi’sidir. Kısaca Kâinat, Rahmanın bir gölge ’sinden ve O’nun Bilgi’sinin bir “görünüş” ünden ibarettir.”

Hazreti Hüdayi ne güzel demiş mana dolu:

İste nakkâşı nakşa aldanma
Kuru sûretle iş biter sanma
Cehl ile nâr-ı gaflete yanma
Cümleye asl olan inâyet imiş


İste nakkaşı derken, nakş eden yaratan nakış nakış ören Rahmanı söyler, sen renklere aldanma, rengi vereni Rahmanı iste. Kuru olacak ölecek bu bedenle iş biter sanma Rahmanın Nusret’i olmadan. Cahil olma cahille gezme gaflete düşerek yanma. Cümlemize asıl gereken lazım olan iyilik imiş.
Yine Hüdayi ile devam edelim
Geç Hüdâyî sûreti ma’nâyı gör
Katreyi ko lücce-i ummâna bak

Geç Hüdayi sureti manayı gör, kadreyi (damla) koy bir kenara, aynaya yansıyana kalabalığa sona bak.

GELİŞME

Rahman câna ruhunu kattı nurlu zamandan
Gonca güller baş verdi pervânesi îmandan
Demir attım deryâya tasavufî limandan
Zikrimde gönül ehli, göğsümde dürr-ü yetim
Hakkâniyet vasfıyla çağlıyor dirâyetim


Rahman “kün” ol deyince ruhunu katlı o nurlu zamanda, gönce güller baş verdi pervanesi imandan. Demir attım deryaya tasavvuf limanına, hakkaniyet vasfıyla çağlıyor dirayetim (kavrayış, zekâ.)
Zekâ (Arapça: ذكاء) ya da ruh biliminde anlak, zihnin öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneğidir. ... En geniş anlamıyla, genel zihin gücü olarak da tanımlanabilir. Zihnin algılama, bellek, düşünme, uslamlama, öğrenme gibi birçok işlevini içerir.
Gardner, zekâ kavramını, bireyin var olan problemi çözebilme kapasitesi ve ürün ortaya çıkarabilme yetisi olarak tanımlamıştır.
İnsan, tarihi süreçte; geçmiş, şimdi ve gelecek bağlamında ortaya konulmuş ve konulacak tüm düşünce biçimlerinde, özellikle “varoluş” un anlamlandırılması noktasında çeşitli yönleriyle çözümlenerek anlaşılması gereken mümkün bir varlıktır. (Alıntıdır)
Zekâ tek başına bir mana ifade etmez hakka teslimiyet iman ve gül kokulu Resul gönülde olmayınca. Kardeşimde hanım kızımızda bunların hepsi mevcut farkına varmamak hissetmemek mümkün mü?
ANA KONUSU
Mana dünyasında mana ile alemi insanı anlamak.

SONA DOĞRU

Elif Bâ’nın şânına nâil oldum tâlimden
Nefsi mevta eyleyip fıkıh gördüm âlimden
Lâtif bir hayat suyu sızarken her hâlimden
Yörüngemi lâl edip taşlar yığmıştı setim
Teslîmiyet hızımdan belliydi ferâsetim

Elif Bâ’nın Kur’an okumaya giriş. Kuran okumaya nail oldum talimden (çalışma ile), nefsimi mevta(öldürdüm) eyleyip fıkıh gördüm öğrendim alimden. Latif (hoş güzel) bir hayat suyu (imanla) sızarken her halimden, yörüngemi (yönümü) lal edip (dilsiz edip geçersiz kılıp başka yörüngeleri (hakka döndüm), çünkü taşları yığmıştı gönülde setim (geçilmez etmişti) haktan başka yöne dönüşler. Hakka teslimiyetle hızımdan yol alışımdan belliydi anlayışımla sezgiyle.
Anlayış sezgi mana tüm bu çabalar insanın ne olduğuna kendisinin ne olduğuna alemin ne olduğuna dair, varlık âlemindeki yeri ve değerini ortaya çıkarmak ve yaşamdaki gayesini tespit etmek amacına imanla feraset anlayış sezgi ile varılır, buna bu şiirle vardık vardırtan Rabbime şükür kızıma da teşekkürler.


Üç günlük kervanlardan sildim yemin aktini
Mahşere tâbi olup umdum cennet naktini
Kuvvetle muhtemel ki ders-i tevhid vaktini
Yangınımdan bî-haber tavâf eyledi etim
Kat’â iblise değil Râb’badır ibâdetim

Üç günlük dünya kervanlardan (ömür ve zamanın içinde dünya üç günlüktür) Sildim yemin ibadetim ait kazançları varlığı insana varmayan düşüncelerle dolu yeminimi bozdum farkına vardım bunlar boşmuş. Mahşere (ahiret hayatına) tabi olup oldum, (Rahmandan imanla) umdum cennet kazancını, kuvvetle muhtemel ki dersi tevhid (Sözlükte “tek ve bir olmak” anlamındaki vahdet (vahdet, vühûd) kökünden türeyen tevhîd “bir şeyin -Alemlerin Rabbinin-bir ve tek olduğunu kabul etmek” demektir, vaktini, yangınımdan tavaf eyledi idim. Kat’a(asla) iblise değil, Rabbimedir ibadetim.
“İnsan” olarak adlandırılan canlının dünya hayatında varlığa gelişi, varlık yapısı, diğer varlıklar karşısındaki konumu ile varlık değeri, ayrıca eylemleri ile bunların dünyevi ve uhrevi sonuçlarına göre değeri incelendiğinde bütün yönleriyle insanı ele alan yegâne sistemin din kurumu özelinde İslam dini olduğu görülmektedir. İslam dininin ana kaynakları olan Kur’an ve Sünnet, İnsan denilen “meçhul varlığı” bütüncül (holistic) bir şekilde yine “kendisine” anlatmakta ve ihtiyaç duyacağı kadar bütün yönleriyle, ana ilkeler çerçevesinde tanımlamaktadır. Böylece vahiy mahsulü olan ilahi metnin “İnsan”ın anlam ve değerine yönelik ortaya koyduğu esasların son söz olduğu görülecektir. Alıntıdır”

VE SON

Gamdan bir nefes aldım bir nefeste vefâdan
Hak sancağı altında ırak durdum sefâdan
Anladım seher vakti imtihânım cefâdan
Dünyada sere serpe mezargâhımda netim
Ruh bedenden ayrıldı, Mevlâ’ya emânetim

· · • • • ✤ • • • · · GÜŞTA

Gamdan bir nefes aldım bir nefeste vefadan, hak sancağı altında ırak-uzak-durdum sefada-kendimi sadece düşünmekten eğlenceden -anladım seher vakti imtihanım cefadan-cefa kulun halini durumunu duruşunu ortaya çıkaran Rabbin imtihan şeklidir, her kula nasip olmaz, her kulda vakıf olmaz- dünyada sere serpe nazargahım da netim, dünya bir mezarımdır bildim her şey imanla nettir, ruh bedenden-ölüm emri ile hakkın rahmetine ulaşmakla-Mevla’ya emanetim, emaneti teslim ettim.
“İslam düşüncesinde “insan anlayışı”, özellikle Kelam, Fıkıh, Tasavvuf ve İslam Felsefesi alanlarında ele alınan ve üzerinde gerek dünya ve gerekse öte dünya bağlamında çeşitli araştırmalar yürütülen temel bir alandır. Bu ilim dallarının gelişimini tamamladığı ilk dönemlerden itibaren mezkûr konu üzerinde birçok çalışmanın yapıldığı görülmektedir. Zira insan konusu, tüm ilim dallarının ilgilenmesi gereken, o olmaksızın bir ilim düşünülemeyen asli bir mevzudur. Alıntıdır”

HECE YAPISI
7+7 14 Lü hecedir.

Ev ve lâ kâ bu lüm dür /gün so nun da fâ ni ten
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Bu ilâhî meşrebe vesvese değil iten
Gelgelelim sonunda yaşanmamışça biten
Dünya menzillerini seyrân eyleyen betim
Et ve kemikten değil mânâdan ibâretim

(14'li hece ölçüsü)
Evvelâ kâbulümdür / gün sonunda fâni ten 7+7
2. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Bu ilâhî meşrebe / vesvese değil iten 7+7
3. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Gelgelelim sonunda / yaşanmamışça biten 7+7
4. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Dünya menzillerini / seyrân eyleyen betim 7+7
5. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Et ve kemikten değil / mânâdan ibâretim 7+7
6. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Rahman câna ruhunu / kattı nurlu zamandan 7+7
7. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Gonca güller baş verdi / pervânesi îmandan 7+7
8. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Demir attım deryâya / tasavufî limandan 7+7
9. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Zikrimde gönül ehli / göğsümde dürrü yetim 7+7
10. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Hakkâniyet vasfıyla / çağlıyor dirâyetim 7+7
11. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Elif Bâ’nın şânına / nâil oldum tâlimden 7+7
12. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Nefsi mevta eyleyip / fıkıh gördüm âlimden 7+7
13. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Lâtif bir hayat suyu / sızarken her hâlimden 7+7
14. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Yörüngemi lâl edip / taşlar yığmıştı setim 7+7
15. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Teslîmiyet hızımdan / belliydi ferâsetim 7+7
16. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Üç günlük kervanlardan / sildim yemin aktini 7+7
17. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Mahşere tâbi olup / umdum cennet naktini 7+7
18. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Kuvvetle muhtemel ki / dersi tevhid vaktini 7+7
19. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Yangınımdan bîhaber / tavâf eyledi etim 7+7
20. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Kat’â iblise değil / Râb’badır ibâdetim 7+7
21. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Gamdan bir nefes aldım / bir nefeste vefâdan 7+7
22. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Hak sancağı altında / ırak durdum sefâdan 7+7
23. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Anladım seher vakti / imtihânım cefâdan 7+7
24. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Dünyada sere serpe / mezargâhımda netim 7+7
25. Mısra (14'li hece ölçüsü)
Ruh bedenden ayrıldı / Mevlâ’ya emânetim 7+7
Şiirin Vezni Şiir 25 mısradan oluşmaktadır.
Ölçüsü 14'li hece ölçüsüdür.
25 Mısrası '7+7' kalıbı ile yazılmıştır.
Vezni 25 mısra ile 7+7'dir


ARUZ VEZNİ
(1) Evvelâ kâbulümdür gün sonunda fâni ten
Heceleme Ev ve lâ kâ bu lüm dür gün so nun da fâ ni ten
Hece tipi — • — — • — — — • — • — • —
Uyarlama Ev ve la kâ bû lüm dür gün so nun dâ fâ ni ten
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi vc cv cv cV cV cvc cvc cvc cv cvc cV cV cv cvc
Sanat & Kusur Z I Z Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(2) Bu ilâhî meşrebe vesvese değil iten
Heceleme Bu i lâ hî meş re be ves ve se de ğil i ten
Hece tipi • • — — — • • — • • • — • —
Uyarlama Bû i la hî meş re bê ves ve se dê ğil i ten
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cV v cv cV cvc cv cV cvc cv cv cV cvc v cvc
Sanat & Kusur I Z I I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(3) Gelgelelim sonunda yaşanmamışça biten
Heceleme Gel ge le lim so nun da ya şan ma mış ça bi ten
Hece tipi — • • — • — • • — • — • • —
Uyarlama Gel ge le lim sô nun dâ yâ şan ma mış çâ bi ten
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cv cvc cV cvc cV cV cvc cv cvc cV cv cvc
Sanat & Kusur I Z I I Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(4) Dünya menzillerini seyrân eyleyen betim
Heceleme Dün ya men zil le ri ni sey rân ey le yen be tim
Hece tipi — • — — • • • — — — • — • —
Uyarlama Dün ya men zil lê ri nî sey râ ney lê yen be tim
Hece tipi — • • — — • — — — • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cvc cvc cV cv cV cvc cV cvc cV cvc cv cvc
Sanat & Kusur Z I I U Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(5) Et ve kemikten değil mânâdan ibâretim
Heceleme Et ve ke mik ten de ğil mâ nâ dan i bâ re tim
Hece tipi — • • — — • — — — — • — • —
Uyarlama Et ve ke mik ten de ğil mâ na da nî bâ re tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi vc cv cv cvc cvc cv cvc cV cv cv cV cV cv cvc
Sanat & Kusur Z U I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(6) Rahman câna ruhunu kattı nurlu zamandan
Heceleme Rah man câ na ru hu nu kat tı nur lu za man dan
Hece tipi — — — • • • • — • — • • — —
Uyarlama Rah man ca nâ rû hu nû kat tı nur lû zâ man dan
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cvc cv cV cV cv cV cvc cv cvc cV cV cvc cvc
Sanat & Kusur Z Z I I I Z I I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(7) Gonca güller baş verdi pervânesi îmandan
Heceleme Gon ca gül ler baş ver di per vâ ne si î man dan
Hece tipi — • — — — — • — — • • — — —
Uyarlama Gon ca gül ler baş ver dî per va ne sî î man dan
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cvc cvc cvc cvc cV cvc cv cv cV V cvc cvc
Sanat & Kusur Z Z I Z I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(8) Demir attım deryâya tasavufî limandan
Heceleme De mir at tım der yâ ya ta sa vu fî li man dan
Hece tipi • — — — — — • • • • — • — —
Uyarlama Dê mi rat tım der ya yâ tâ sa vu fî lî man dan
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cV cv cvc cvc cvc cv cV cV cv cv cV cV cvc cvc
Sanat & Kusur I U Z Z I I I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(9) Zikrimde gönül ehli, göğsümde dürr-ü yetim
Heceleme Zik rim de gö nül eh li göğ süm de dür rü ye tim
Hece tipi — — • • — — • — — • — • • —
Uyarlama Zik rim de gô nül eh lî göğ süm de dür rû ye tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cvc cv cV cvc vc cV cvc cvc cv cvc cV cv cvc
Sanat & Kusur Z I Z I Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(10) Hakkâniyet vasfıyla çağlıyor dirâyetim
Heceleme Hak kâ ni yet vas fıy la çağ lı yor di râ ye tim
Hece tipi — — • — — — • — • — • — • —
Uyarlama Hak ka ni yet vas fıy lâ çağ lı yor dî râ ye tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cv cvc cvc cvc cV cvc cv cvc cV cV cv cvc
Sanat & Kusur Z Z I Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(11) Elif Bâ’nın şânına nâil oldum tâlimden
Heceleme E lif Bâ’ nın şâ nı na nâ il ol dum tâ lim den
Hece tipi • — — — — • • — — — — — — —
Uyarlama ê lif Ba’ nın şâ nı nâ nâ i lol dum tâ lim den
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi V cvc cvc cvc cV cv cV cV v cvc cvc cV cvc cvc
Sanat & Kusur I Z Z I U Z Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(12) Nefsi mevta eyleyip fıkıh gördüm âlimden
Heceleme Nef si mev ta ey le yip fı kıh gör düm â lim den
Hece tipi — • — • — • — • — — — — — —
Uyarlama Nef si mev tâ ey le yip fî kıh gör düm â lim den
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cvc cV vc cv cvc cV cvc cvc cvc V cvc cvc
Sanat & Kusur Z I I Z Z Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(13) Lâtif bir hayat suyu sızarken her hâlimden
Heceleme Lâ tif bir ha yat su yu sı zar ken her hâ lim den
Hece tipi — — — • — • • • — — — — — —
Uyarlama Lâ tif bir hâ yat su yû sî zar ken her hâ lim den
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cV cvc cvc cV cvc cv cV cV cvc cvc cvc cV cvc cvc
Sanat & Kusur Z Z I I I Z Z Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(14) Yörüngemi lâl edip taşlar yığmıştı setim
Heceleme Yö rün ge mi lâl e dip taş lar yığ mış tı se tim
Hece tipi • — • • — • — — — — — • • —
Uyarlama Yô rün ge mî lâl e dip taş lar yığ mış tî se tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cV cvc cv cV cVc v cvc cvc cvc cvc cvc cV cv cvc
Sanat & Kusur I Z I Z Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(15) Teslîmiyet hızımdan belliydi ferâsetim
Heceleme Tes lî mi yet hı zım dan bel liy di fe râ se tim
Hece tipi — — • — • — — — — • • — • —
Uyarlama Tes li mi yet hî zım dan bel liy di fê râ se tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cv cvc cV cvc cvc cvc cvc cv cV cV cv cvc
Sanat & Kusur Z I Z Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(16) Üç günlük kervanlardan sildim yemin aktini
Heceleme Üç gün lük ker van lar dan sil dim ye min ak ti ni
Hece tipi — — — — — — — — — • — — • •
Uyarlama Üç gün lük ker van lar dan sil dim ye min ak ti nî
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi vc cvc cvc cvc cvc cvc cvc cvc cvc cv cvc vc cv cV
Sanat & Kusur Z Z Z Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(17) Mahşere tâbi olup umdum cennet naktini
Heceleme Mah şe re tâ bi o lup um dum cen net nak ti ni
Hece tipi — • • — • • — — — — — — • •
Uyarlama Mah şe re tâ bî o lup um dum cen net nak ti nî
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cv cV cV v cvc vc cvc cvc cvc cvc cv cV
Sanat & Kusur I Z Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(18) Kuvvetle muhtemel ki ders-i tevhid vaktini
Heceleme Kuv vet le muh te mel ki der si tev hid vak ti ni
Hece tipi — — • — • — • — • — — — • •
Uyarlama Kuv vet le muh tê mel kî der si tev hid vak ti nî
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cvc cv cvc cV cvc cV cvc cv cvc cvc cvc cv cV
Sanat & Kusur Z I Z I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(19) Yangınımdan bî-haber tavâf eyledi etim
Heceleme Yan gı nım dan bî ha ber ta vâf ey le di e tim
Hece tipi — • — — — • — • — — • • • —
Uyarlama Yan gı nım dan bî ha ber tâ vâ fey lê dî e tim
Hece tipi — • • — — • — — — • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cvc cvc cV cv cvc cV cV cvc cV cV v cvc
Sanat & Kusur Z I U Z I I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(20) Kat’â iblise değil Râb’badır ibâdetim
Heceleme Kat ’â ib li se de ğil Râb’ ba dır i bâ de tim
Hece tipi — — — • • • — — • — • — • —
Uyarlama Kat ’a ib lî sê de ğil Râb’ ba dı rî bâ de tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv vc cV cV cv cvc cVcc cv cv cV cV cv cvc
Sanat & Kusur Z Z I I U I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(21) Gamdan bir nefes aldım bir nefeste vefâdan
Heceleme Gam dan bir ne fes al dım bir ne fes te ve fâ dan
Hece tipi — — — • — — — — • — • • — —
Uyarlama Gam dan bir nê fes al dım bir ne fes tê vê fa dan
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cvc cvc cV cvc vc cvc cvc cv cvc cV cV cv cvc
Sanat & Kusur Z Z I Z Z I I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(22) Hak sancağı altında ırak durdum sefâdan
Heceleme Hak san ca ğı al tın da ı rak dur dum se fâ dan
Hece tipi — — • • — — • • — — — • — —
Uyarlama Hak san ca ğî al tın dâ î rak dur dum sê fa dan
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cvc cv cV vc cvc cV V cvc cvc cvc cV cv cvc
Sanat & Kusur Z I Z I I Z Z I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(23) Anladım seher vakti imtihânım cefâdan
Heceleme An la dım se her vak ti im ti hâ nım ce fâ dan
Hece tipi — • — • — — • — • — — • — —
Uyarlama An la dım sê her vak tî im ti ha nım cê fa dan
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi vc cv cvc cV cvc cvc cV vc cv cv cvc cV cv cvc
Sanat & Kusur Z I Z I Z I Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(24) Dünyada sere serpe mezargâhımda netim
Heceleme Dün ya da se re ser pe me zar gâ hım da ne tim
Hece tipi — • • • • — • • — — — • • —
Uyarlama Dün ya da sê rê ser pê mê zar ga hım dâ ne tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cv cV cV cvc cV cV cvc cv cvc cV cv cvc
Sanat & Kusur I I Z I I Z Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
(25) Ruh bedenden ayrıldı, Mevlâ’ya emânetim
Heceleme Ruh be den den ay rıl dı Mev lâ’ ya e mâ ne tim
Hece tipi — • — — — — • — — • • — • —
**Uyarlama Ruh be den den ay rıl dî Mev la’ ya ê mâ ne tim
Hece tipi — • • — — • — — • • — — • —
Hece Yapisi cvc cv cvc cvc vc cvc cV cvc cvc cv V cV cv cvc
Sanat & Kusur Z Z I Z I
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Vezin Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün

**Programın şiiri hece veznine uyarlamasıyla: Müfteilün / fâ'ilün / müfteilün / fâ'ilün
Ruh be den den ay rıl dî Mev la’ ya ê mâ ne tim
Gibi
ŞİİR TÜRÜ
Tasavvuf
UYAKLAR

Evvelâ kâbulümdür gün sonunda fâni ten A
Bu ilâhî meşrebe vesvese değil iten              A
Gelgelelim sonunda yaşanmamışça biten   A
Dünya menzillerini seyrân eyleyen betim   B
Et ve kemikten değil mânâdan ibâretim     B


Rahman câna ruhunu kattı nurlu zamandan C
Gonca güller baş verdi pervânesi îmandan     C
Demir attım deryâya tasavufî limandan          C
Zikrimde gönül ehli, göğsümde dürr-ü yetim B
Hakkâniyet vasfıyla çağlıyor dirâyetim          B

TAM UYAK
İki ses benzerliğine dayanan uyak türüdür. Uzun ünlü iki ses değerinde kabul edildiği için uzun ünlü benzerliği de tam uyaktır.

İTEN- BETİM-YETİM-SETİM-ETİM


ZENGİN UYAK: En az üç ses benzerliğine dayanan uyaktır.
Zamandan-Limandan-imandan

TUNÇ UYAK: Dize sonlarında birbiriyle uyaklı iki sözcükten birinin diğerinin içinde yer almasıyla oluşan uyaktır.
Za mandan Li mandan İ mandan

Hanım kızıma bu mana dolu şiiri için tebrikler ediyorum mana ile dolduk gezinirken, selamlarımla.
Mehmet Aluç
( Bir Şiir” Mana “Gülümsememle Analiz Ve Tahlil başlıklı yazı kul mehmet tarafından 1.07.2021 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.