YURDUNU KAYBEDEN ADAM: CENGÝZ DAÐCI

M.NÝHAT MALKOÇ

Bugün dünyanýn pek çok yerinde Türk kökenli insan yaþamaktadýr. Bunlarýn bir kýsmý belli bir devlet teþkilâtýna sahipken, bir kýsmý da topluluk hâlindedir. Bir zamanlar kendilerine ait müstakil bir vataný olan Kýrýmlýlar, günümüzde ancak bir topluluk hâlinde varlýklarýný sürdürebilmektedirler. Yýllardýr acýlar içinde adeta sürgün hayatý yaþayan bu insanlar, hâlâ Türklüklerini muhafaza etmektedirler. Kýrýmlýlar acýlarla dost yaþamaya çoktan alýþmýþ.

Bilindiði gibi Sovyetler Birliði, Ýkinci Dünya Savaþý'na katýlarak mevcut sýkýntýlarýna yenilerini eklemiþi. Kuþkucu bir millet olan Ruslar, hiçbir zaman Türkler'e güvenmiyorlardý. Bu nedenle Türk kökenli topluluklara daima þüpheyle bakmýþlardýr. Ruslar, Türk kökenli insanlara daima zulüm yapmýþlar. Ýkinci Dünya Savaþý esnasýnda, güvenmedikleri Türkler'i yerlerinden, yurtlarýndan kopararak sürgüne göndermiþlerdir. Onlarýn sözde muhtemel bir düþman ittifaký planýný, akýllarýnca ortadan kaldýrmýþlardýr. Bir kýsým topluluklar tekrar memleketlerine döndüler. Fakat Kýrýmlýlar'a bu hak verilmedi. Güvendikleri Kýrýmlýlar'ý Ýkinci Dünya Savaþý sýrasýnda kendi saflarýna alýp, düþmana karþý bir kalkan gibi kullandýlar. Bunlar arasýnda Kýrýmlý meþhur romancý ve hikâyeci Cengiz Daðcý da vardý.

Cengiz Daðcý, Ýkinci Dünya Savaþý baþladýðýnda Rus ordusuna alýnarak belli bir süre eðitilmiþ; daha sonra teðmen rütbesiyle savaþa iþtirak etmek zorunda kalmýþtýr. Oysa O ve onun gibi pek çok Kýrýmlý, savaþtan evvel insan yerine bile konulmuyordu. Onun çocukluðu kýtlýklar, zelzeleler ve Rus milislerinin korkusuyla geçmiþtir. Babasý Emir Hüseyin, elindeki tarlayý ekip biçerek geçiniyordu. Fakat daha sonra tarlalarý da ellerinden zorla alýnmýþtýr. Bu sefer kendi topraklarý üzerinde ýrgat olarak çalýþmak durumunda kalmýþlardýr. Ruslar bir gün Cengiz Daðcý'nýn bütün sülâlesini alýp götürmüþtür. Kendisi ve annesi yedi kardeþiyle beraber ortada kalmýþlar. Açlýk ve sefalet yýllarý baþlamýþ onlar için… Çok þükür ki babasý, bir yýl hapis tutulduktan sonra salýverilmiþtir. Bundan sonrasý da kýtlýklar içinde geçmiþ. Karýnlarý doymamýþ hiçbir zaman… Yarý aç, yarý tok, yarý çýplak yaþamýþlar uzun yýllar boyunca.

Bütün yokluklarý ve sefaletleri yaþamýþ olan Cengiz Daðcý, yýllardýr zulüm gördüðü Ruslar'ýn yanýnda Almanlar'a ve onun gibi pek çok devlete karþý savaþmak zorunda kalmýþtýr. Bu onun iradesi dýþýnda gerçekleþmiþ bir durumdu þüphesiz… Savaþ sýrasýnda Almanlar'a esir düþmüþ. Bu sefer de kendisi için Alman esir kamplarýnda zulüm ve iþkenceler baþlamýþtýr. Almanlar uyanýk davranarak Türkler'den oluþan esirleri, Ruslar'a karþý savaþtýrmýþtýr. Almanlar 1941 yýlýnda Kýrým'ý iþgal etmiþlerdir. Almanlar, Kýrýmlýlar'a, Ruslar'a nazaran daha iyi davranmýþlardýr. Onlarý, Ruslara karþý oluþturduklarý orduda hazýr güç olarak kullanmýþlardýr. Fakat Kýrým 1944'te tekrar Ruslar'ýn eline geçmiþtir. Bu sefer Kýrým Türkleri'ne karþý büyük bir soykýrým baþlatan Ruslar, onlarý hayvan katarlarýna bindirerek aylar süren uzun yolculuklardan sonra yurtlarýndan ayýrmýþlardýr. Ýþkence etmiþler onlara.

Esir kamplarýndan sað salim kurtulan Cengiz Daðcý, önce Polonya'ya, oradan da Ýngiltere'nin Londra þehrine geçmiþtir. Hâlâ burada yaþamaktadýr. Yaþý sekseni bulmuþ bu insan, ömrü boyunca yurdundan ayrý kalmanýn acýsýný ta iliklerinde hissetmiþtir. Onlarca romanýnda, kendisinin de bir mensubu olduðu Kýrýmlýlar'ýn çektiði acýlarý anlatmýþtýr. Aslýnda romanlarýndaki baþkahraman hep kendisidir. Çünkü O, hadiseleri uzaktan seyretmemiþ, aksine içine girerek tecrübe etmiþtir. Yazdýðý "Korkunç Yýllar, Yurdunu Kaybeden Adam, Onlar da Ýnsandý, O Topraklar Bizimdi, Badem Dalýna Asýlý Bebekler, Ölüm ve Korku Günleri…" vb. eserlerde hep Kýrýmlýlar'ýn dramýna tercüman olmuþtur. Eserleri ve kendiyle ilgili olarak yaptýðý þu deðerlendirme, Onun bizden biri olduðunu gösteriyor: "Elhamdülillah Türk'üm, Müslümaným ve bu notlarýmda(eserlerimde) yazdýðýmýn hepsinin hakikat olduðuna yemin ederim." Bu ifadeler de gösteriyor ki Cengiz Daðcý yaþadýklarýný roman türünde yazarak okuyucusuyla paylaþan realist(gerçekçi) bir romancýdýr. Onu ýsrarla okumalýyýz. Çünkü onu okursak baðýmsýzlýðýn kýymetini daha iyi anlar, Ruslarýn gerçek yüzünü görürüz.