Haziran sonu. Gece karanlığında otobüs hızla yol alıyor. Otobüste hiç uyuyamam. Yolculuk ne kadar sürerse sürsün ara sıra uyuklarım; ama derin uykuya dalıp "Bindim uyudum, indim uyandım." durumunu hiç yaşamadım.Böyle yapabilenlere de imrenirim. Hele de yanımdaki yolcu uykuya dalıp kafasını da omuzuma atarsa benim işim bitiktir.Neyse ki bu sefer böyle biri yok.
Köy sapağına yaklaşınca muavine tekrar işaret ettim.O zamanlar bizim "Bekleme" dediğimiz kara örtü kerpiç binadan başka görünebilecek yer yok. Burası, birkaç masanın bulunduğu genişçe bir yerle bir de bakkaliyenin olduğu küçük bölmeden oluşmuştu. Otobüs sağa yanaşarak durdu. Muavinin verdiği ağır valizimi alıp tek penceresinden ışıklar sızan bu yere, köylümün yola giderken vasıta beklediği, ısındığı bu Adıgüzel amcanın "Bekleme"sine girdim.
İçeride Adıgüzel amcayla birlikte iki yaşlı İlicekli daha vardı. Hepsi gıcırtıyla açılan kapıya doğru dönüp "Bu saatte gelen de kimmiş?" dercesine baktılar. Selam verip boş masanın birine yöneldim, oturdum.
-Hayrola Hasan Çavuş'un oğlu, bu gece vakti nereden böyle?
-Konya'dan Ankara'ya ,oradan da buraya geldim Adıgüzel amca.
-Hoş geldin, sefa geldin. Valizin de pek ağıra benziyor, bununla bu gece vakti köye gidemezsin. Benim misafirim ol.
-Olsun, hava gayet güzel, ben biraz dinleneyim giderim.Çok teşekkür ederim.
Komşu köylümüz olan bu adamın ısrarlarını dinlemedim. Beş on dakika oturduktan sonra en az yirmi beş kilo gelen valizimi alıp gecenin zifiri karanlığında yola düştüm. Şimdiki gibi elektrik olmadığı için o karanlıkta yalnız yol ağarıyordu hafifçe. Daha yola düşünce Adıgüzel amcanın misafirlik önerisini kabul etmediğime pişman oldum; ama geriye dönüş yoktu artık.
Bizim köyle İlicek'teki "Bekleme"nin arası dört kilometredir.Normal yürüyüşle kırk-kırk beş dakikalık yoldur.Ben bu yolu elimdeki ağır valizle yarım saatte almışım. Bunun nedeni de korku.Ünlü yazar Yaşar Kemal'i yıllar sonra Ali Kırca'nın programında izlediğimde anlam olarak şöyle diyordu: Korku insanın yaradılışında vardır.Korkmuyorum diyen yalan söyler.Ben tüm eserlerimde korku unsurunu kullanırım.
Edebiyatımızın bu önemli yazarı çok doğru söylüyor aslında. Böyle yolun birazcık ağardığı zifiri karanlıkta kendi ayak sesinizden bile korkuyorsunuz. Sanki peşinizden birileri geliyor, şimdi ensenizden yakalayacak sizi.
Ter içinde köye yaklaşırken rahatladım; ama bu sefer de başka bir korku sardı beni. Köyün girişindeki o koca koyun köpeklerini nasıl atlatacaktım? İlk ev Şaban emminin eviydi. Onların bildiğim kadarıyla köpekleri yoktu. Sessizce onun penceresine yaklaşıp tıklatmak gerekirdi. Hemen yanındaki evlerde, H.Ahmet emminin ve Karaoğlan emminin evlerinde koyun köpekleri vardı. Onlar sesimi ya da gürültümü duyarlarsa yanmıştım.
Yavaşça yaklaştım pencereye. Eğer köpekler duyar da saldırırsa çocukluğumda büyüklerden aldığım öğütle olduğum yere çökmeyi düşünüyordum. Korktuğum olmadı. Pencereyi birkaç kez tıklattıktan sonra Şaban emminin boğuk sesini duydum:
-Kim o?
-Benim Şaban emmi, Numan.
Zaten telaşlı bir adam olan Şaban emmi çoluğu çocuğu ayaklandırıp kapıyı açtırdı. "İçeri gir!" ısrarlarına karşılık "Ben yarın uğrarım, şimdi beni şu köpeklerden geçirin." dedim. Sanıyorum Celal, bizim aşağı mahalledeki eve giden yolun yarısına kadar beni götürdü.
............
Şimdi , o zaman yaşadıklarımızı gençlere anlattığımda gülüyorlar, onlara tuhaf geliyor.Düşünün köyde tuvaletler dışarıda. Siz altı yedi yaşlarında çocuksunuz. Akşam çişiniz geliyor. Dışarı karanlık, çıkamıyorsunuz. Sessizce annenize yaklaşıp o zamanki söyleyişle:
-Ana kız, südüğüm geldi.
-Git kendin yap oğlum.Bu kadar işin arasında bir de seninle mi uğraşayım.
Babaya bir şey söylemek haddimize mi düşmüş.Ya anamız ya da bizden büyük biri götürüyor dışarıya.
Daha bebekken korkutulmaya başlıyorsunuz.Anlatılan masallar korkunç. Ağladığınızda size ilk söylenen söz:
-Susss! Korkut geliyor, seni yer!
Korkut, "öcü" anlamında bir söz olmalı. Bir de köyde bazı evlerin yanından geçemezdik. Neymiş efendim. O yıkık damlar cinliymiş. Bu ortamda büyürseniz "horozdan korkan oğlan" olur çıkarsınız.
.........
"Bir siyah giysi gibi
Çöker karanlık köyün üzerine
Aşağı mahalleden yukarıya
Yukarıdan aşağıya
Geçemezsin
Ya çıkarsa önünüze Bayram amcanın
Zincirleri çözülmüş köpeği
Nerede yıkık duvarlı virane varsa
'Cinliymiş orası' der köylü
Sıkıysa akşamları
Çocukken
Köy sapağına yaklaşınca muavine tekrar işaret ettim.O zamanlar bizim "Bekleme" dediğimiz kara örtü kerpiç binadan başka görünebilecek yer yok. Burası, birkaç masanın bulunduğu genişçe bir yerle bir de bakkaliyenin olduğu küçük bölmeden oluşmuştu. Otobüs sağa yanaşarak durdu. Muavinin verdiği ağır valizimi alıp tek penceresinden ışıklar sızan bu yere, köylümün yola giderken vasıta beklediği, ısındığı bu Adıgüzel amcanın "Bekleme"sine girdim.
İçeride Adıgüzel amcayla birlikte iki yaşlı İlicekli daha vardı. Hepsi gıcırtıyla açılan kapıya doğru dönüp "Bu saatte gelen de kimmiş?" dercesine baktılar. Selam verip boş masanın birine yöneldim, oturdum.
-Hayrola Hasan Çavuş'un oğlu, bu gece vakti nereden böyle?
-Konya'dan Ankara'ya ,oradan da buraya geldim Adıgüzel amca.
-Hoş geldin, sefa geldin. Valizin de pek ağıra benziyor, bununla bu gece vakti köye gidemezsin. Benim misafirim ol.
-Olsun, hava gayet güzel, ben biraz dinleneyim giderim.Çok teşekkür ederim.
Komşu köylümüz olan bu adamın ısrarlarını dinlemedim. Beş on dakika oturduktan sonra en az yirmi beş kilo gelen valizimi alıp gecenin zifiri karanlığında yola düştüm. Şimdiki gibi elektrik olmadığı için o karanlıkta yalnız yol ağarıyordu hafifçe. Daha yola düşünce Adıgüzel amcanın misafirlik önerisini kabul etmediğime pişman oldum; ama geriye dönüş yoktu artık.
Bizim köyle İlicek'teki "Bekleme"nin arası dört kilometredir.Normal yürüyüşle kırk-kırk beş dakikalık yoldur.Ben bu yolu elimdeki ağır valizle yarım saatte almışım. Bunun nedeni de korku.Ünlü yazar Yaşar Kemal'i yıllar sonra Ali Kırca'nın programında izlediğimde anlam olarak şöyle diyordu: Korku insanın yaradılışında vardır.Korkmuyorum diyen yalan söyler.Ben tüm eserlerimde korku unsurunu kullanırım.
Edebiyatımızın bu önemli yazarı çok doğru söylüyor aslında. Böyle yolun birazcık ağardığı zifiri karanlıkta kendi ayak sesinizden bile korkuyorsunuz. Sanki peşinizden birileri geliyor, şimdi ensenizden yakalayacak sizi.
Ter içinde köye yaklaşırken rahatladım; ama bu sefer de başka bir korku sardı beni. Köyün girişindeki o koca koyun köpeklerini nasıl atlatacaktım? İlk ev Şaban emminin eviydi. Onların bildiğim kadarıyla köpekleri yoktu. Sessizce onun penceresine yaklaşıp tıklatmak gerekirdi. Hemen yanındaki evlerde, H.Ahmet emminin ve Karaoğlan emminin evlerinde koyun köpekleri vardı. Onlar sesimi ya da gürültümü duyarlarsa yanmıştım.
Yavaşça yaklaştım pencereye. Eğer köpekler duyar da saldırırsa çocukluğumda büyüklerden aldığım öğütle olduğum yere çökmeyi düşünüyordum. Korktuğum olmadı. Pencereyi birkaç kez tıklattıktan sonra Şaban emminin boğuk sesini duydum:
-Kim o?
-Benim Şaban emmi, Numan.
Zaten telaşlı bir adam olan Şaban emmi çoluğu çocuğu ayaklandırıp kapıyı açtırdı. "İçeri gir!" ısrarlarına karşılık "Ben yarın uğrarım, şimdi beni şu köpeklerden geçirin." dedim. Sanıyorum Celal, bizim aşağı mahalledeki eve giden yolun yarısına kadar beni götürdü.
............
Şimdi , o zaman yaşadıklarımızı gençlere anlattığımda gülüyorlar, onlara tuhaf geliyor.Düşünün köyde tuvaletler dışarıda. Siz altı yedi yaşlarında çocuksunuz. Akşam çişiniz geliyor. Dışarı karanlık, çıkamıyorsunuz. Sessizce annenize yaklaşıp o zamanki söyleyişle:
-Ana kız, südüğüm geldi.
-Git kendin yap oğlum.Bu kadar işin arasında bir de seninle mi uğraşayım.
Babaya bir şey söylemek haddimize mi düşmüş.Ya anamız ya da bizden büyük biri götürüyor dışarıya.
Daha bebekken korkutulmaya başlıyorsunuz.Anlatılan masallar korkunç. Ağladığınızda size ilk söylenen söz:
-Susss! Korkut geliyor, seni yer!
Korkut, "öcü" anlamında bir söz olmalı. Bir de köyde bazı evlerin yanından geçemezdik. Neymiş efendim. O yıkık damlar cinliymiş. Bu ortamda büyürseniz "horozdan korkan oğlan" olur çıkarsınız.
.........
"Bir siyah giysi gibi
Çöker karanlık köyün üzerine
Aşağı mahalleden yukarıya
Yukarıdan aşağıya
Geçemezsin
Ya çıkarsa önünüze Bayram amcanın
Zincirleri çözülmüş köpeği
Nerede yıkık duvarlı virane varsa
'Cinliymiş orası' der köylü
Sıkıysa akşamları
Çocukken
Terkedin evi"
.............
Saymakla bitmez ilkelliğin, yoksunluğun içinde büyüdük biz köy çocukları. Ama daha beşinci sınıftayken baş tarafında birkaç sayfası yırtılmış, kapaksız İnce Memed romanı geçmişti elime.Nereden almıştım bilmiyorum. Tarladan gelince o yorgunlukla su içer gibi okudum o kitabı.Memedler, Abdi Ağalar,Hatçeler dünyamda yer etti benim. İnsanın her yaş döneminde korkuları vardır. Önemli olan sevgiyi de korkunun yanında taşımak. Sevgisiyle,korkusuyla, hoşgörüsüyle insan olmak.
1 Şubat 2010
Numan Kurt