1- APOKEFAL�STU �OANNU G�N�: H�ristiyan Rumlarca 29 A�ustosta bir anma yap�l�r. Bu anma H�ristiyan inanc�na g�re Hz. Yahya�n�n ( Vaftizci Yahya derler ) �ld�r�ld�� g�nd�r.

H�ristiyan inanc�na g�re Vaftizci Yahya insanlara Hz. �sa�n�n gelece�ini haber vermi� bir peygamberdir. �nsanlar� �eria �rma��nda suyla vaftiz etti�i i�in �� Vaftizci�� Diye an�l�r.

Peki Hz. Yahya neden �ld�r�lm��t�r?

H�ristiyan inanc�na g�re �srailo�ullar� k�rallar�ndan Herod Agrippa k�z karde�iyle evlenmek ister. Hz. Yahya ise bu nikah�n haram ve ge�ersiz oldu�unu s�yler. Bunun �zerine Herod taraf�ndan kafas� kestrilerek idam edilir.

Rumlar i�te bu g�n� 29 A�ustos�ta anarlard� ve o g�n asla k�rm�z� renkli bir elbise giymezlerdi.

2- APOKR�ES : Bu asl�nda bir karnavald�r ve bu karnaval�n k�kleri ta mitolojik tanr�lara kadar uzan�r. Mitolojik d�nemlerde �arap Tanr�s� Diyonizos�a ba�l�l�� ifade etmek i�in 40 g�n boyunca et ve hayvansal �r�nlerin yenmedi�i bu g�n daha sonra H�ristiyan inanc�na d�n��t�r�lm�� ve �ubat Ay� i�erisinde �� hafta et ve hayvansal �r�n yememek suretiyle kendilerince bir nevi oru� tutmu�lard�r H�ristiyan Rumlar. Bu bayram 19. Y�zy�ldan itibaren tamamen festivale d�n��t�r�lm��t�r.

Ancak bu g�n� karnaval havas� d��nda ciddi bir �ekilde kutlayanlar da vard�r ve buna TESSERAKOST� ad� verilir.
�lk g�n hi�bir �ey yenmez. Sonraki 3 hafta boyunca hayvansal g�da al�nmaz. Son haftas�nda sadece ha�lama sebzeler yenir. Paskalya g�n� ise �magirica� ad� verilen sakatat �orbas� pi�irilir.

3- AY�A EF�M�A G�N� ( YORTUSU): Ayia Efimia ismi eminim Kad�k�y�� bilenlerin hi� yabanc�s� de�ildir zira orada bu isimle bir kilise vard�r.

Bu kiliseye ad�n�n veren Efimia olduk�a varl�kl� bir ailenin k�z� olarak 200�l� y�llar�n sonlar�nda Kad�k�y�de do�ar ve o y�llarda hen�z H�ristiyanl�k Roma �mparatorlu�u taraf�ndan kabul edilen bir din olmamas�na ra�men H�ristiyan olur. ��te bu sebeple Efimia �nce i�kence g�r�r daha sonra da yak�larak �ld�r�l�r. ( 303 y�l�nda )

330 Y�l�nda �mparator olan I. Kosntantin Hr�stiyanl�� kabul edip Roma �mparatorlu�unun resmi dini yapar ve Efimia�n�n cesedini bulup mumyalat�r. Ayr�ca Efimia�n�n isminin ba��na bir ��Aya�� yani ��Azize �� ilave edilir. Ve tabii ki ad�na bir de kilise yapt�r�l�r. ( Kad�k�y�deki Ayia Efimia Kilisesi e�er I. Konstantin�in yapt�rd�� kilise olarak varl��n� bug�ne kadar getirmi�se �ok rahatl�kla H�ristiyanl��n ilk kilisesi diyebiliriz. Ayr�ca Ayasofya�dan 250 sene kadar �nce yap�lm�� olmas�n� da dikkatlerinize sunar�m. Ayr�ca H�r�stiyanl��n me�hur konsillerinden Kalhedon ( Kad�k�y ) Konsili de bu kilisede yap�lm��t�r.)

Ayia Efimia�n�n mumyas� �stanbul Fener Patrikhanesinde olup 11 Temmuz g�n� ziyarete a��l�r. Bu ziyarete kat�lanlara i�ne da��t�l�r.

4- AY�A THEKLA YORTUSU: Ayia Thekla 17 Ya��nda bir gen� k�z olarak H�r�stiyanl�� kabul etmi� ve dini u�runa �ekti�i �ileler sonunda Mersin�de bir ma�araya gizlenmi�tir. H�ristiyanl�k resmi din ilan edilene kadar onun Mersin�de sakland�� ve kayboldu�u ma�ara bir ibadet yeri olmu�tur. Daha sonra ad�na K�br�s�ta bir kilise yap�lm�� olan Ayia Thelka ad�na her y�l�n 24 Eyl�l�nde bir yortu d�zenlenmi�tir. Bu yortu Osmanl� d�neminde �zellikle B�y�kadadaki Manast�r�da kutlanm��t�r.

5- AY�A STEFANOS YORTUSU: Ayia Stefanos ismi de asl�nda �ok bildi�imiz bir isimdir. �ki kelimeyi birle�tirin. Ne oldu? Ayestefanos... Ayestefanos Antla�mas�... Nerede yap�lm��t� bu antla�ma? Bug�n Ye�ilk�y 1878�de Ayestefanos dedi�imiz il�ede...

Peki kim bu Ayia Stefanos?

Ayia Stefanos asl�nda bir Musevi haham� olarak Kud�s�te ya��yordu. Ancak Hz. �sa�n�n zuhur etmesiyle onunla tan��t� ve ona iman etti. Bu sebeple de Hz. �sa�dan bir s�re sonra Yahudilerce ta�lanarak �ld�r�ld�. Dolay�s�yla da H�ristiyanl��n ilk �ehidi olarak kabul edilir ve sevgi duyulur. Ad�na pek �ok kilise yap�lm��t�r ki Ye�ilk�y�deki Aiya Stefanos Kiliseside bunlardan biridir.

Ayia Stefanos Yortusu her y�l�n 27 Aral�k g�n� yap�l�r.

6- EP�FAN� BAYRAMI: Epifani asl�nda H�ristiyanl��n t�m mezheplerince kutlanan bir bayramd�r ancak madem ki Ortodoks H�ristiyan olan Rumlardan bahsediyoruz o halde Rumlar neyi kutluyorlar bu bayramda?

Rumlar Epifani ad�n� verdikleri bu bayramda Hz. �sa�n�n vaftiz olmas�n� ve ikinci s�fat� olan ( Tanr�n�n o�lu ) s�fat�n� almas�n� kutlarlar. Her y�l 6 Ocak�ta kutlanan bu bayramda Hz. Ademden ba�layarak Hz. �sa�n�n s�lalesi- do�umu- do�udan gelen �� m�neccimin ziyareti- Yahudiye kral� Hirodes�in emriyle Beyt��l Lahimde 140.000 bebe�in katledilmesi- Hz. �sa�n�n s�nneti an�l�r. ( Bayram�n kutlanmas�n�n en �nemli sebebi bebek Hz. �sa�y� ziyaret eden �� m�neccim olay�d�r.)

7- HRISTUGENNA: Bu da asl�nda �ok bildi�imiz bir bayramd�r ama bizler bunu Noel olarak biliriz.

Bu bayram ne zaman kutlan�r ve Rumlar bu bayramda ne yaparlar?

Bu bayram Rumlar taraf�ndan 25 Aral�k �ta kutlan�r . Bir ak�am �ncesi �ocuklar ev ev dola��rlar. Sabah erken kiliseye gidilir, ��len yak�n akrabalarla yemek yenir. �am a�a�lar� s�slenir ve altlar�na hediyeler b�rak�l�r.

8-PASKALYA BAYRAMI: Bu da yabanc�s� olmad��m�z bir bayramd�r.

H�ristiyan inanc�na g�re Hz. �sa�n�n �arm�ha gerildi�i hafta kutlanan bir bayramd�r. Tabii ki kutlanan �ey Hz. �sa�n�n �arm�ha gerilisi de�il tekrar dirili�idir. Bu g�nde Cuma g�n� perhiz yap�l�r ve hayvansal besinler al�nmaz. Cumartesi gecesi tam geceyar�s� kiliselerde mumlar yak�l�r ve dirili� kutlan�r. Ayn� gece paskalya yumurtalar�, ertesi Pazar g�n� de paskalya ��rekleri yenir.

Bazen g�nleri de�i�se de genelde 27 Mart�ta kutlanmaya ba�lan�r.

�ok �ok �ocukken ikamet etti�imiz Fener semtinde ( Patrikhanenin bulundu�u semt) Rum kom�ular�m�z�n bizlerede ikram ettikleri paskalyalardan yedi�imi hayal meyal da olsa hat�rl�yorum.)

9- METAMORFOSES: 6 A�ustos G�n� kutlan�r. H�ristiyan inanc�na g�re Hz. �sa�n�n g��e al�n�� g�n�d�r.

10- PROTOHR�NA : 1 Ocak G�n� kutlan�r.

Bu g�n Hazret-i �sa�n�n s�nneti kutlan�r. Bir ak�am �nce �ocuklar �ark�lar s�yleyerek kom�ular� ziyaret eder ve hediye toplarlar. Ak�am yeme�inde hindi yenir. Evde ve i� yerinde bereket getirmesi i�in nar k�r�l�r, sak�zl� y�lba�� pidesi pi�irilir.

11- TA FOTA: Epifani Bayram� ile birlikte kutlan�r. O bak�mdan da iki bayram birbirine �ok kar��t�r�l�r.

T�rkiye�de en bilinen Rum bayramlar�ndan biridir zira bu bayramda Bo�az�da( Veya Hali�te ), bir papaz�n( Genellikle Patrik�in) suya att�� ha�� karmak i�in cemaatten gen�ler Bo�az��n ( veya Hali�in) so�uk sular�na atlarlar. Ha�� bulup k�y�ya getiren gen�, ucunda ha� olan alt�n zincirle �d�llendirilir.

12- TON PS�HON: Rumlar�n mezarl�k ziyaretleri i�in ay�rd�klar� g�nlerdir. �ubat ay� boyunca mezarl�k ziyareti yapan Rumlar bu g�nlerde   Koliva ad� verdikleri cevizli bir helva yaparak hem kendileri yer hem de konu kom�uya da��t�rlar.

13-VAY�ON : Rumlar�n Nisan Ay� i�erisinde kutlad�klar� bir g�nd�r. Bu g�nde H�ristiyan Rumlar Hz. �sa�n�n Kud�s�e girerken zeytin ve mersin dallar� ile kar��lan��n� kutlarlar.

14- ZOODOHU P��S:   Bu asl�nda halen �stanbul- Silivrikap��da ve bizlerin �� Bal�kl� Ayazma �� Diye bildi�imiz bir kilisedir. Bu arada belirtelim �stanbul�da b�yle i�inde ayazma yani su kayna�� ( Kutsal su ) bulunan pek �ok kilise vard�r. Peki bir bayram ya da �zel g�nle ne ilgisi var bunun? Az sonra a��klayaca��m.

Ayazma ve kilisenin ilk defa 5.y�z�lda imparator I.Leon taraf�ndan in�a ettirildi�i kabul edilir. Kaynaklara g�re hen�z s�radan bir gen� olan Leon bir yaz g�n� bu �evrede dola��rken kendisini g�lge bir yerde su i�meye g�t�rmesini isteyen ihtiyar,k�r bir adama rastlar.�evrede su kayna�� g�remeyen Leon�a ilahi bir ses su kayna��n� tarif eder. �lahi ses bu su ile y�zlerini y�kamalar� durumunda k�r adam�n g�zlerinin a��laca��n� ve kendisinin de imparator olaca��n� s�yler.Y�zlerini y�karlar, mucizevi bir �ekilde k�r�n g�zleri a��l�nca Leon orduya yaz�l�r. Genaralli�e kadar y�kselir. Sonu�ta 457 tarihinde imparatorluk ta��n� giyer.

Buraya kilise yap�l�r ama zamanla yok olur bu kilise. Lakin ayazma bilinmektedir. Sultan II. Mahmut�un 1833 Tarihli ferman� ile ayazman�n oldu�u yere g�n�m�zdeki kilise yapt�r�l�r.

Rumlar her y�l�n Nisan veya May�s aylar�nda Patrik�in belirledi�i bir g�nde bu kiliseye gelirler. ��nk� buradaki ayazman�n yani kutsal suyun y�zde iyile�meyen yaralara derin sivilcelere ve lekelere iyi geldi�ine inan�ld�� gibi g�zleri �a�� olanlar bu suyu g�zlerine s�rd�klerinde iyile�iyorlarm��. Hatta g�rme kayb� olanlar bile... ��te o sebepledir ki bu kilise   Nisan- May�s aylar�nda sadece H�ristiyan Rumlar�n de�il ayn� zamanda M�sl�man T�rklerin ve di�er din mensuplar�n�n da ak�n�na u�ruyor. ( G�n�m�zde h�l� devam ediyor bu �n�. )

*********

Ermenilerin bayramlar� ve �zel g�nleri ile devam edece�iz.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Osmanl� Toplumunda Bayramlar Ve �zel G�nler�2. B�l�m: Rumlar�n Bayramlar�-�z ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 2.12.2021 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.