Sorular Sizden Cevaplar Bende 3

Bugün saygýdeðer okuyucum Süleyman Sormasam Duramam sormuþ, sormaya beni layýk gördüðü için kendisine huzurlarýnýzda teþekkürler ederim. Bildiðim kadarýyla açýklamaya çalýþacaðým eksiklerim olursa lütfen bildirin. Okuyucum, bazý þeylerin anlamýný bilmek bize çoðu zaman bir þey kazandýrmýyor bir köþede öylesine sessizce duruyor bizi bir yere taþýmýyor bu elbette ki bizden kaynaklanýyor öyle ise bazý þeylerin anlamýný öðrenmek için bunca çabaya gerek yok desek te o zaman öðrenmeden rahata erilmiyor iþte insanýn kendini gerçekleþtirme olanaklarýnýn bütününü ifade eden, anlamlarý anlamak neden böylesine ikilemde býrakýyor, anlamakla anlamamak arasýnda sanki bir fark olmuyor gibi olsa da sanki ayný gibi, bak yine ikilemde kaldým, anlamaya yönelen insan, anlamadýðý anda bunalýma girerken, öðrenince de bunu hayatýna geçirmeden etrafýný bunlarla deðiþtirmeden huzura neden ulaþmýyor? Öyle ise insan aciz biliriz bu acizliði aþmak için de ne yapmalýdýr?

CEVABIM

Öncelikle hayatýmýzýn çekirdeðini oluþturan anlamak hareketi çalýþmasý insana her zaman cazip gelmiþtir. Anlamýn ne olduðunu neleri barýndýrdýðýný öðrenmek insanda kaçýnýlmaz olmuþ bunu anlamaya doðru çekmiþtir. Anlamakla hayatýmýzý yeniden düþüncelerin doðruluðuyla biçimlendirirken bu anlamayla, anlamsýz olan ne varsa düzeltemeye bizi iterken, mantýksal anlamda bazen aklýmýz bizi geride tutarak baþkalarýnýn bunu yapmasýný söylerken, anladýðýmýz anlamlar bir köþede ulaþmasý gereken yerlere ulaþmadan beklemeye almýþ oluyoruz. Anlamak bizi baðýmsýz yaparken aklýmýzdaki eski düþünceleri çöpe atmadýðýmýzdan buna izin vermeyen hali ile bizi bir köþeye baðlayarak duyarlý olarak anlamý hayatýmýzýn merkezine almamýza olanak vermemesini saðlýyoruz bu halimizle! O zaman diyeceðiz ki bunca çaba boþa gitti! Ne gereði vardý? Aslýnda bunun bize saðladýðý tek þey adým attýrmasa da her iki farklý açýdan oluþan yaþam ve düþünce sisteminin artý ve eksilerini öðrenerek, sözcüklerle olan baðýmýzý sýkýlaþtýrarak, konuþurken karþýmýzdakini anlamak adýna bize yardýmcý olmasýnýn çabasýný görüyoruz. Diðer bir þekilde anlamadan anlamak adýna karþýmýzdakine anlamsýz manasýz gözlerle bakarken düþtüðümüz gülünç durumun ortaya çýkardýðý kýrýklýðý da görmüþ oluyoruz. Anlamakla düz anlama, yan anlama, alttan üstten anlama ile her yönde anlarken, diðer þekilde hiçbir yönde anlayamamanýn sancýsýný öðrenmiþ oluyoruz. Bu bize adým attýrtmasa da bize kazandýrdýklarýnýn yanýnda anlayamamanýn kazandýrmadýklarýndan çok fazla olduðunu görüyoruz buna bir örnek vereyim. Anlamak, çözmektir diyelim devam edelim.

ANLAMAK ÝÇÝN OKUMAKTA FAYDA VARDIR

“Ömer Seyfettin’in hikâyelerinde en çok iþlediði konulardan biri tarih ve tarihi yüceltmedir. “Bir yazýsýnda tarihi “iade” deðil, “ihya” etmeliyiz demiþ ve hikâyelerinde bu ihyaya deðen mazinin, yaþanan zaman için ibret ve örnek teþkil edecek deðerlerini iþlemiþtir” (Enginün,1985, s.40). Bu üç hikâyede de tarihî kahramanlar ve deðerler (Kaynak: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi, Yýl 13, Sayý 25, Mart 2013, 310 - 341 318) yüceltilmiþtir. Bu yönüyle öðrencilerin okumasýnda fayda vardýr. Ayrýca hikâyelerde bir problem ortaya konulmuþ ve bu problem ustalýkla çözülmüþtür. Türkçe dersi temel becerilerinden biri olan problem çözmeyi öðrencilere kazandýrmada bu hikâyeler örnek metin olarak kullanýlabilir. Çünkü yaratýcýlýk, eleþtirel düþünce ve problem çözme gibi becerilerle ilgili öðrencilere genellikle yabancý kaynaklý örnekler sunulmaktadýr. Onlara bu becerilerle ilgili olarak kendi kültürüne ait eserleri sunmak, bu becerileri kazandýrmada daha da etkili olabilir.

Verilerin Analizi

 Verilerin analizinde doküman analizi kullanýlmýþtýr. Araþtýrmada doküman analizinin beþ aþamasý olan “dokümanlara ulaþma, özgünlüðü kontrol etme, dokümanlarý anlama, veriyi analiz etme, veriyi kullanma” izlenmiþtir. Verilerin analizi için Ömer Seyfettin’in hikâyelerinin incelenmesi ve karþýlaþtýrýlmasý sürecinde betimsel analiz kullanýlmýþtýr. Betimsel analizde amaç, elde edilen bulgularýn düzenlenmiþ ve yorumlanmýþ bir biçimde okuyucuya sunulmasýdýr. Bu amaçla, alan taramasý yapýlarak problem çözme yönteminin özellikleri belirlenmiþ, Glassman ve Hadad’in geliþtirdiði üç basamaklý problem çözme yöntemi temel alýnarak Ömer Seyfettin’in üç hikâyesinde yer alan problem çözme becerisi tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Bu yöntem, problemin tanýmlanmasý, problemle ilgili olasý çözümlerin geliþtirilmesi ve en iyi çözümün deðerlendirilerek seçilmesi diye üç aþamadan oluþmaktadýr. Ömer Seyfettin’in Vire, Kütük ve Topuz hikâyeleri bu yönteme göre incelenerek elde edilen veriler önce sistematik ve açýk bir biçimde betimlenmiþ ve ardýndan bu betimlemeler açýklanarak ve yorumlanarak neden-sonuç iliþkileri sorgulanmýþ ve birtakým sonuçlara ulaþýlmýþtýr (Yýldýrým ve Þimþek, 2011).

Bulgular ve Yorumlar

Bu bölümde çalýþmanýn temelini oluþturan Ömer Seyfettin’in üç hikâyesinin teker teker ele alýnmýþ, önce hikâyenin özeti verilmiþ sonra da bu hikâye problem çözme yönteminin üç aþamasýna göre incelenerek elde edilen bulgular, hikâyelerden örneklerle açýklanmýþtýr.

 Vire hikâyesiyle ilgili bulgu ve yorumlar

Vire hikâyesinde Kýzýlelma’nýn yolunda bulunan stratejik öneme sahip bir kalenin savunmasý anlatýlýr. Kalede yalnýz yüz elli Türk askeri bulunmaktadýr, cephaneleri çoktur ancak üç dört ay yetecek kadar yiyecekleri vardýr. Ordunun yardýma gelmesi de mümkün deðildir. Çünkü padiþah Acemistan hududundadýr. Dýþarýda ise üç dört yüz kadar þövalye kaleyi kuþatmýþtýr. Komutanýn görevi ise en son ve en ileri noktada bulunan bu kaleyi ne yapýp yapýp ordu gelinceye kadar korumaktýr. Komutan dýþýnda herkes dýþarýdaki düþmana (Kaynak: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi, Yýl 13, Sayý 25, Mart 2013, 310- 341 319) hücum etmeyi düþünür fakat onun planý baþkadýr. Komutan, önce büyük dibekte evvelce hazýrlanan kömürleri dövdürüp cephanelikte kapýnýn hemen yanýnda bulunan ilk on iki çuvalýn üst tarafýndan bir karýþ barut aldýrýp baþka çuvala koydurur sonra da içlerinden barut alýnan çuvallarýn üst taraflarýný dövülen kömür tozlarýyla doldurtup aðýzlarýný sýkýca baðlattýrýr. Daha sonra da iki büyük kutu siyah tozu sarnýca ve kuyuya boþalttýrýr.

Kaledeki askerlere, maksadýnýn teslim deðil savaþmak olduðunu, vuruþacak meydan bulmak için düþmanla vireyi konuþacaðýný ve kendisine güvenmelerini ve emrinden dýþarý çýkmamalarýný söyler. Önce düþmanla konuþarak kalede çoluk çocuk, ihtiyar bulunmadýðýný, hepsinin harp eri olduðunu, cephaneliklerinin aðzýna kadar barutla dolduðunu, erzaklarýnýn bulunduðunu ve silahlarýnýn mükemmel olduðunu, isterlerse bir askerlerini gönderip söylediklerinin yalan mý doðru mu olduðunu görebileceklerini söyler. Düþmanla yapýlan vire görüþmesi gereðince kale dýþýndaki düþman askeri iki kýsýma ayrýlýr ve bir kýsým silahlarýný diðer kýsýma býrakýr. Sonra Türk askerleri silahlarýyla birlikte kaleden çýkar. Düþman askerleri boþ kalan kaleye sevinç naralarý atarak girip burcun kulesine bayraklarýný çekerler. Silahlarýyla dýþarý çýkan ve karþý tepeleri tutan Türk askerleri, kaleyi muhasara eder. Þaþkýna dönen düþman askerleri, Türklerin önerdiði vireyi kabul etmek zorunda kalýrlar. Buna göre düþman askerleri silahlarýnýn hepsini kalenin bedenlerinden aþaðý atarlar, þövalyeler ve asilzadelerden oluþan elli kiþi rehin olarak kalede alýkonulur ve bunlara karþýlýk iki yüz elli silahsýz düþman askeri bir ay içinde birkaç yýl yetecek kadar yiyecek getirir. Böylece Kýzýlelma’yý alacak olan büyük ordunun gelmesi birkaç yýl daha rahat rahat beklenebilir. Metinde bütün olumsuz þartlara raðmen kalenin baþarýyla savunulmasý anlatýlýr.

Kütük hikâyesiyle ilgili bulgu ve yorumlar

Kütük hikâyesinde ise gayet sarp, gayet dik bir kayanýn zirvesinde bulunan, daha bir tüfek bile atýlamayan ve çok cesur bir komutanýn koruduðu Dregley kalesinin zaptý anlatýlýr. Bu kaleye gelinceye kadar pek çok kale zapt eden Türk komutan Arslan Bey, bu kaleyi bir kurþun bile atmadan almayý amaçlar. Bunun için herkesten sakladýðý bir plan hazýrlar ve bu planý havanýn kapalý olduðu bir gün uygular. Önde topçularýn sonra da bütün askerlerin savaþ nizamýnda kalenin bedenlerine yaklaþarak mümkün olduðu kadar çok savaþ gürültüsü çýkarmalarý emreder. Kalenin yakýnýndaki Deðirmenli Çiftliði’nde biriktirdiði elli mandayý burca giden yolun yanýnda hazýr bekletir. Daha sonra da gayet büyük, gayet uzun ve gayet Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi, Yýl 13, Sayý 25, Mart 2013, 310 - 341 320 kalýn bir kütük parçasýný bu mandalarla taþýtarak kalenin yanýna getirtir ve kaledeki düþman kuvvetlerine hemen teslim olmalarýný, bu topun Ýstanbul’u alan top olduðunu bir kere ateþ edince iþlerinin biteceðini belirtir. Gördükleri karþýsýnda korkan düþmanlar kaleyi Türklere teslim etmekten baþka çare bulamaz ve kaleyi teslim ederler (A.g.e.)”

Anlamak öðrenmekse bir gün gereke biliniyor, anlayamamak öðrenememekse bir gün yenilmemize sebebiyet veriyor. Aciz olduðumuz kesindir bu acizliðimizi bizi yaratan yüce Mevla huzurunda anlayarak onun yüceliðine sýðýnarak yardým istemekten baþka yapacak bir þeyimiz yok , iþte bu andan sonra bize yüklenen yardýmla bir gün anlamanýn zevkine ve huzuruna vara bildiðimizi anlýyoruz vesselam, selamlarýmla.

Mehmet Aluç