Türk insaný faydacýdýr, hem de körü körüne faydacý. An itibariyle fayda görmeyeceðine inandýðý bilgiye alýcýlarýný kapatýr. Bu uðurda çaba gösterene engel olmayý, yolundan çevirmeyi, aslýnda çabasýnýn gereksiz olduðuna ikna etmeyi vazife addeder. Boþ iþleri býrak, ne iþine yarayacak, der. Þevk kýrar. Akýl köreltir. Yol týkar. Hem kendinin, hem içinde yaþadýðý toplumun önüne gayri ihtiyari ve görünmez bir set çeker. Türk'e de has deðil bu; bütün Ýslam Dünyasýnýn hastalýðý. 

Mânâ çapýnda pörsümüþlüðün, madde çapýnda ise geri kalmýþlýðýn belirgin nedenlerindendir faydacýlýk. Ayný zamanda bir sonuçtur da. Ezbere dayalý anlayýþla özümsemeden edindiði bilgiden fayda görmediðini, göremeyeceði hisseden insan; farklý bir tepki zaten veremez. Bilginin bir huyu vardýr; fikre, inanca ve harekete dönüþmek ister. Ýster fakat uygun kültürde, uygun bünyede, uygun zihinde... Ýçe sinmemiþ; bilinçaltýna nakþedilerek fikir-iman-aksiyon döngüsüne dahil edilmemiþ bilgiden, faydasýzlýktan fazlasý beklenemez. 

Bir deyim vardýr, kliþedir. Dillerde pelesenktir. "Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak." Kliþedir eyvallah, fakat doðrudur. Anlatmak istediðimi de bir ucundan açýklar. Derinliðinde faydacýlýða tepki vardýr. Kiþi vaktinde ihtiyaç duymadýðý bilginin, yorumunu yapmak zevkinden mahrum kalmak istemez. "Ne iþine yarayacak, boþ iþlerle uðraþma, iþini yap Allah'ýna þükret" türünden deðerlendirme ve direktifler bu yorumlamalar esnasýnda dile gelir. Gelir zira bahse konu bilginin edinilmesi neticesinde (bugün, yarýn, öbür gün) ne gibi kazançlar elde edileceðine dair elde bilgi yoktur. Bilginin bilgisi yok, diyebiliriz buna. Fakat yorum, direktif ve yoldan çevirme þart. Ýlla ki birþey söylenecek.

Bir Jandarma Astsubayýnýn kendini merak etmesi, anlamaya çalýþmasý gariptir meselâ. Niye? Çünkü kurum kültürü bunu istemiyor da ondan. Kalýba girmeni, tek tipleþmeni istiyor. Kendince haklý da. Okuyacaksan kanun, yönetmelik, yönerge oku kardeþim! Ne iþin var psikolojiyle, tasavvufla, mistik öðretilerle, bilmem neyle? Ne faydasý olacak sana? Aynýsý baþka kurumlar için de geçerlidir mutlaka. Kurumlarý, devletlerin ve onlarý oluþturan toplumlarýn sadeleþtirilmiþ halleridir çünkü.

Edineceðimiz bilgiden fayda ummak zorunda mýyýz? Bence hayýr. Fayda umarak edindiðimiz bilgi kalýcýlýk kazanmadýðý gibi, özümsenici hale de gelmiyor. Ya unutuluyor, yahut ezberden beyan ve uygulamalara neden oluyor. Beklentimiz yükseliyor bir kere. Üniversite okuyup atanamayan öðrenci gibi, iþe yaramadýðýnda hüsrana uðramak zorunda kalýyoruz. Peki bilgi edinmekten ne bekleyeceðiz? Hiç. Sadece öðrenerek merak duygumuzu doyuracaðýz. Giderdiðimiz her merak duygusu bir yenisini doðuracak. Yeni bilgiler edinmeye sevk edecek bizi. Yeni bilgiler edineceðiz. Her yeni bilgi yeni bir fikri, yani yeni bir yorumlama biçimini vücuda getirecek. Ýnsana, hayata, doðaya ve kainata bakýþýmýz deðiþecek. Tutarlý ve olgun bir insan, bir toplum ve ülke haline geleceðiz.

Bilgi güçtür, denir hep. Doðrudur. Fakat bilginin güç haline gelebilmesi için merak duygusunu doyurmak maksadýyla edinilmesi gerekir. Edinirsin sadece. Ýþe yarar, yaramaz diye ayýrmazsýn. Baðlanmazsýn ona. "Lütfen birgün benim iþime yara!" diyerek diz çökmezsin önünde. Kontrol sende olur. Ve gün gelir edindiðin bilgi seni karanlýktan aydýnlýða çýkarýr. Tabi bilmemenin mutluluk olduðuna inanmýyorsan.

Yazýyý bir çaðrýþým neticesinde yazdým. O yüzden fikri anlamda kafamda tam oturtamadým. Bu benim kronik sorunum zaten. Ama son dönemde bir nebze önüne geçer gibi olmuþtum. Sanýrým nüksetti.

Sonuç: Farkýndayým, eleþtirdiðim hatayý yapýyorum. Sanýrým yorumlamadan önce daha çok bilgi sahibi olmalýyým. :)