Elaz��n Sivrice il�esinde 24 Ocak Cuma g�n� ak�am saat 20.55�de meydana gelen ve 41 ki�inin hayat�n� kaybetti�i, y�zlerce insan�n yaraland�� ve binlerce evin ise hasar g�rd�� ve y�zlercesinin ise y�k�ld�� 6.8 �iddetindeki deprem, �lkemizin b�y�k k�sm�n�n deprem ku�a��nda bulundu�u ger�e�ini bir kez daha hat�rlamam�za neden oldu.

Deprem konusunda uzman olan bilim adamlar�n�n zaman zaman bilimsel verilere dayanarak yapt�klar� uyar�lara nedense pek dikkat etmeyiz. Ta ki deprem ger�e�ini ya�ad��m�z ana kadar. Ancak o zamanda al�nmas� ve yap�lmas� gerekenler i�in �ok ge� kal�nm�� olunmaktad�r.

�Bir musibet bin nasihatten iyidir.� atas�z�nde vurguland�� gibi gerekli tedbirleri almam�z i�in ac� ger�ekleri g�r�p ya�amam�z m� gerekiyor?

Depremlerim �ld�rmedi�ini, al�nmas� ve yap�lmas� gereken tedbirlerin ihmal edilerek al�nmad�� ve standartlara uyulmayarak yap�lan sa�l�ks�z binalar�n �ld�rd��n� hepimizde �ok iyi bilmekteyiz. Peki, bunlar� biliyoruz da bu sorunlar� ya�amamak i�in hangi tedbirleri al�yor ve yap�yoruz? Galiba tek yapt��m�z havanda su d�vmek misali her olay�n ard�ndan bol bol konu�up durmak oluyor�

Bir an �nce T�rkiye�nin bir deprem �lkesi oldu�u ger�e�ini kabul edip yasal d�zenlemeler ba�ta olmak �zere al�nmas� ve yap�lmas� gereken tedbirleri yapmam�z gerekiyor.

Afet ve acil durumlarda alt�n saatler dedi�imiz ilk 72 saatte baz� yard�mlar�n bizlere ula�mas� m�mk�n olmayabilir. Bu s�reci en az kay�pla atlatabilmek herkesin haz�rl�kl� olmas�yla olanakl�d�r.

Deprem an�nda engelli bireye yard�m etmek onun ihtiya�lar�na uygun �zel y�ntem ve haz�rl�klar gerektirir. Bir do�al afet durumunda, �zel gereksinimli bireyler di�er bireylerden daha fazla zorlukla kar�� kar��ya kalmaktad�r.

Engelli ile engelli ailelerinin bir acil durum ya da afette zarar g�rmemesi ya da en az zararla tehlikeden kurtulabilmesi i�in ya�ama ve �al��ma alanlar�n� engellilerin ihtiya�lar�na g�re d�zenlenmelidir.

Engelliler i�in yap�lmas� gerekenlerin ba��nda hangi engeli bulundu�u, sahip oldu�u rahats�zl�klar�, alerjik durumlar�, doktorunun ad�, kullanmak zorunda oldu�u ila�lar�, ortez, protez, i�itme cihaz�, tekerlekli sandalye gibi �zel t�bbi ekipman ile medikal cihazlar�n ve aile yak�nlar�n�n ileti�im ile adres bilgilerini kapsayan, t�m acil durum bilgilerinin yer ald�� bir kart haz�rlanmal�d�r.

Haz�rlanan kartla birlikte yap�lmas� gerekenler �stanbul Sismik Riskin Azalt�lmas� ve Acil Durum Haz�rl�k Projesi (�SMEP) kapsam�nda haz�rlanan �Engelliler ��in Depremde �lk 72 Saat� kitap��nda �u �ekilde yer almaktad�r:

Deprem An�nda Yap�lmas� Gerekenler:

Bedensel Engelliler

-Bedensel engelli ki�inin kendini koruyup koruyamayaca��na dair �nceden bir plan haz�rlamas� ve bu konu �zerine en az�ndan zihinsel bir tatbikat yapm�� olmas� gerekir. E�er bu ki�i deprem an�nda tek ba��naysa, �nceden haz�rlad�� plana uygun �ekilde kendini korumal�d�r. Deprem an�nda bulundu�u yerin fiziksel �zelliklerine ve kendi engellilik durumuna g�re bir pozisyon alarak v�cudunu korumal�d�r. Burada en �nemli konu, ki�inin pani�e kap�lmamas�d�r. E�er engelli ki�i bir ya�am destek �nitesine ba�l�ysa ve hareket edemiyorsa �evresindeki ki�ilerin yard�m�na ihtiya� duyacakt�r. Bu durumdaki bir ki�inin, deprem an�n� en az zararla ge�irebilmesi i�in ya�am destek cihazlar�n�n �nceden sabitlenmi� olmas� gerekmektedir.

Uygulanmas� gereken davran��lar ��yle �zetlenebilir:

-Tekerlekli sandalyedeyseniz, kendinizi sandalyeden yere atmay�n.

-Tekerlek frenini devreye sokun, tutunun. Ba��n�z� korumaya �al��n

-Oturuyorsan�z yerinizde kal�n ve m�mk�nse kafan�z� koruyun.

-Ayaktaysan�z oturun veya d��meyi engellemek i�in v�cudunuza destek verin ve ba��n�z� koruyun.

-Gece yatarken protez gibi �zel cihazlar�n�z� yak�n�n�zda ve kolay ula�abilece�iniz bir yerde bulundurun.

Zihinsel Engelliler

Zihinsel engelli ki�ilerin deprem s�ras�nda kendilerini koruyabilme yetisi durumlar�na g�re de�i�kenlik g�stermektedir. Kendini koruyabilecek konumda olanlar, sars�nt�n�n ba�lamas�yla birlikte hedef k��ltmeli ve ��k-Kapan-Tutun hareketini yapmal�d�r. Bu davran��n ��renilebilmesi i�in basit komutlarla ve s�k aral�klarla tatbikat yap�lmas� �nemlidir.

Kendilerini koruyamayacak durumda olan veya istem d�� olarak, bulundu�u yerde hareketli veya hareketsiz �ekilde kalma ihtimali olan engellilerin deprem an�nda etraflar�ndakilerin yard�m�na ihtiya�lar� vard�r. Depremden en az zararla kurtulabilmek i�in bu ki�ilerin mutlaka �nceden haz�rlanm�� planlar�n�n olmas� gerekmektedir. Bu engel grubundaki ki�ilerin, kol veya boyunda ta��nabilecek bir k�nyeye sahip olmalar� gereklidir.

G�rme Engelliler

G�rme engelli ki�i deprem an�nda, bilmedi�i bir ortamdaysa ve yan�nda bir refakat�isi yoksa �evresindekilerden yard�m istemelidir. Bu ki�i, hedef k��lterek v�cudunu korurken ayn� zamanda refakat�isi veya kendisine yard�mc� olabilecek herhangi bir ki�i arac�l��yla, �evreden gelebilecek tehlikelere kar�� da kendini koruyabilir. Yan�nda kendisine yard�mc� olabilecek bir ki�i olsun veya olmas�n g�rme engelli bir ki�inin deprem an�nda kendini korumas� i�in en b�y�k silah� duyma yetene�idir; zira sars�nt� nedeniyle etraf�nda y�k�labilecek, �zerine d��ebilecek veya ba�ka herhangi bir yolla kendisine zarar verebilecek tehlikeleri her ne kadar g�remese de olas� tehlikelerden baz�lar�n�n habercisi olan sesleri duyabilir.

G�rme engelli ki�i �ocuksa, etraf�ndaki ki�ilerin yard�m�na daha �ok ihtiya� duyacakt�r. Deprem an�nda okulda olmas� halinde kendini korumak �zere ��k-Kapan-Tutun pozisyonunu almal�d�r. Bunun yan� s�ra ��retmenlerinin veya di�er okul g�revlilerinin komutlar�n� dinlemesi gerekmektedir.

Durumu veya ya�� ne olursa olsun, g�rme engelli ki�inin deprem an�nda pani�e kap�lmamas� �nemlidir. Bunun i�in de deprem an�nda hangi ortamda nas�l hareket etmesi gerekti�i konusunda tatbikatlar yapm�� olmal�d�r.

��itme Engelliler

��itme engelli bir ki�i deprem an�nda kendini korumak �zere hedef k��lterek ��k-Kapan-Tutun hareketini yapmal�d�r. Di�er ki�ilerden farkl� olarak i�itme engelli ki�ilerin en �ok dikkat etmesi gereken konu, bir yandan hedef k��lt�p v�cutlar�n� korurken, di�er yandan g�zleriyle d��ar�dan gelebilecek tehlikelere kar�� s�rekli alarmda olmakt�r. �zerlerine d��ebilecek cisimler ile y�k�labilecek yap�sal olmayan elemanlar, bu ki�iler i�in en b�y�k sorunu te�kil etmektedir.

��itme engelli ki�i �ocuksa ve deprem s�ras�nda okulda bulunuyorsa, ��retmenlerinin ve di�er okul g�revlilerinin y�nlendirmelerine harfiyen uymal�d�r. ��itme engelli ki�inin, afet an�nda varl��n� ba�kalar�na duyurabilmek i�in kullanmak �zere d�d�k veya benzer bir aleti �zerinde veya yak�n bir yerde bulundurmas� yararl� olacakt�r.

Afet an�nda evde bulunulmas� halinde d��ar�ya kar�� uyar�c� olmak �zere, g�r�n�r bir yere ev i�erisinde i�itme engelli birinin oldu�unu belirten ��kl� bir levhan�n yerle�tirilmesi uygun olur.

Deprem Sonras�nda Yap�lmas� Gerekenler:

Tahliye

Engelli ki�ilerin sars�nt� bittikten sonra i�inde bulunduklar� yap�dan tahliye olmas� gerekir. E�er engelli ki�i bulundu�u yap�y� tek ba��na terk edemiyorsa tahliye i�lemi di�er ki�ilerin yard�m�yla yap�lmal�d�r. Farkl� engelli gruplar�na g�re bu s�re� farkl� �ekillerde geli�ebilmektedir.

Deprem sonras�nda evinizi tahliye etmeniz gerekirse a�a��dakilere dikkat edin:

-Acil durum �antan�z� yan�n�za al�n.

-Destek a��n�zdaki ki�ilerle ileti�ime ge�in.

-Yetkililerin hoparl�r, radyo gibi �e�itli ileti�im ara�lar�ndan yapaca�� uyar�lar do�rultusunda hareket edin.

-Koruyucu giysiler ve sa�lam ayakkab�lar giyin.

-�la�, kimlik gibi ki�isel e�yalar�n�z� yan�n�za al�n.

-Evinizi kilitleyin.

-Yetkililerin belirledi�i tahliye yollar�n� kullan�n.

Deprem sonras� binada yap�sal bir hasar yoksa i�eride kalmak g�venlidir.

E�er Tahliye An�nda Vaktiniz Varsa �unlar� Yap�n:

-Elektrik, su ve do�algaz vanalar�n� kapat�n.

-Tan�d�klar�n�za nereye gitti�inizi haber verin.

-Evcil hayvanlar�n�z i�in �nlem al�n.

-Tehlikenin ge�ti�i bilgisi gelene kadar binaya tekrar hi�bir nedenle girmeyin.

Tahliye an�nda farkl� engelli gruplar�na g�re a�a��daki konulara dikkat edilmelidir:

Bedensel Engelliler

Baz� bedensel engelliler bulunduklar� yap�y� kendi kendilerine terk edebilirler. Bu ki�iler, ��k�� yolu �zerinde kendileri i�in tehlike olu�turacak unsurlar�n olup olmad��na dikkat etmelidirler. Gerekti�i durumlarda �nceden belirlenen alternatif tahliye yollar� kullan�labilir. E�er ki�i ta��yabiliyorsa tahliye s�ras�nda acil yard�m �antas�n� da yan�na almal�d�r.

E�er bu ki�i kendi kendine tahliye olam�yorsa birilerinin yard�m�na ihtiya� duyacakt�r. Engelli ki�inin tahliyesi, engellilik durumuna, yard�mc� olacak ki�ilerin durumuna ve i�inde bulunulan yap�n�n hasar�na g�re farkl� y�ntemlerle yap�labilir. Tahliye plan�, t�m olas�l�klar �nceden d��n�lerek yap�lmal�d�r. �rne�in tekerlekli sandalyedeki birinin, sandalyesi b�rak�larak ta��nmak suretiyle tahliye edilmesi gerekebilir. Ayr�ca ya�am destek �nitelerine ba�l� ki�ilerin tahliye s�ras�nda bu �nitelere ihtiya� duyaca�� unutulmamal�d�r. Solunum g��l�� eken baz� ki�ilerin g�receli olarak kolay bir ta��ma y�ntemi say�lan itfaiyeci y�ntemiyle ta��nmamas�, dikkat edilmesi gereken konulardan biridir.

Zihinsel Engelliler

Zihinsel engelli ki�ilerin tahliyesi �nemli oranda di�er ki�ilere ba�l�d�r. Bu nedenle, destek a��ndaki ki�ilerin yard�m� bu engelli grubu i�in �ok �nemlidir. Zihinsel engelliler deprem an�nda kendini korumakta g��l�k �ekebilir ve/veya b�y�k panik ya�ayabilir; dolay�s�yla bu durum tahliye s�ras�nda g��l�kler ��karabilir. T�m bu olas�l�klar g�z �n�nde bulundurularak �nceden tahliye tatbikatlar� yap�lm�� olmal�d�r. Tahliyede bu ki�ilere yard�mc� olan ki�ilerin kendilerine de �ok dikkat etmesi gerekir.

Zihinsel engelli ki�i ��renciyse ve deprem an�nda okulda bulunuyorsa, tahliyesi i�in ��retmenlerinin ve di�er g�revlilerin yard�m�na ihtiya� duyacakt�r. E�er ��renciler bir zincir halinde el ele tutu�up tahliye oluyorsa zihinsel engelli ��renciler bu zincirin farkl� yerlerine da��t�larak tahliye edilebilir.

G�rme Engelliler

G�rme engelli ki�i deprem an�nda tek ba��na veya ba�ka ki�ilerle birlikte bir bina i�inde veya d��ar�da da olabilir. Bu ki�inin deprem an�ndaki durumuna g�re tahliye s�ras�ndaki hareket tarz� da farkl� olabilir. Bu farkl� durumlar�n her birinin fark�nda olunmal� ve her biri i�in �nceden geli�tirilmi� tahliye plan�na g�re hareket edilmelidir.

G�rme engelli ki�i deprem an�nda bir bina i�inde ve kendisi gibi g�rme engelli di�er ki�ilerle birlikte (�rne�in okulda) ise, bir zincir olu�turularak tahliye olma y�ntemi kullan�labilir. Buna g�re en tecr�beli ve/veya g�rme yetene�i di�erlerine g�re en iyi olan g�rme engelli ki�iler en �nde, ortada ve en arkada olmak �zere, t�m g�rme engelliler el ele tutu�ur. Bu sistemde m�mk�nse hi� g�rmeyenleri aralara da��tmak uygun olacakt�r.

Unutulmamas� gereken di�er bir konu ise, g�rme engellilerin i�itme duyular�n�n genellikle �ok geli�mi� oldu�udur. Bu nedenle, tahliyede bir ki�inin sesli komut vermesi g�rme engellilerin y�nlendirilmesi i�in �ok iyi bir ara� olacakt�r. Bu komutun ayn� anda birden fazla kaynak yerine tek bir kaynaktan gelmesi, karga�ay� �nlemek ad�na uygun olacakt�r.

G�rme engelli ki�inin, deprem s�ras�nda bilmedi�i bir yerde, a��k alanda olmas� halinde, bulundu�u yerde kalmas� daha uygun olacakt�r. Bulundu�u yerden ba�ka bir yere gitmeye �al��mas� zor olabilir. B�yle bir durumda destek a��ndaki ki�ilerden veya en yak�ndaki profesyonel m�dahalecilerden ve devlet kurulu�lar�ndan (polis, muhtarl�k, belediye, askeriye, vb.) yard�m isteyebilir.

��itme Engelliler

��itme engelliler pek �ok durumda tahliyeyi kendi kendilerine yapabilirler. Tahliyeyi tek ba�lar�na yapmak durumunda olmalar� halinde kendileri i�in tehlike olu�turabilecek cisimlere �ok dikkat etmelidirler. E�er i�itme engelli ki�i �ocuksa ve deprem an�nda okuldaysa, tahliye s�ras�nda ��retmenlerinin ve di�er okul g�revlilerinin talimatlar�na uymal�d�r.

Engelli ki�i, tahliyeden sonraki ilk saatlerden itibaren �e�itli konularda yard�m ve deste�e ihtiya� duyabilir. Bu yard�m ve destek, ki�inin destek a��ndaki ki�ilerden gelebilece�i gibi, di�er engelli gruplar�ndan veya resmi ve g�n�ll� m�dahale kurulu�lar�ndan da gelebilir.

Engelli ki�inin (varsa) �ye oldu�u bir engelli derne�i veya benzer kurulu�larla irtibata ge�meye �al��mal�d�r. Bu, depremden etkilenen engelli ki�inin kar��la�abilece�i sorunlara ��z�m bulabilmek ad�na �nemli bir ad�m olacakt�r.

Baz� engelli ki�iler, di�er ki�ilerle irtibata ge�mek i�in bir terc�mana veya bir cihaza ihtiya� duyabilirler. M�mk�nse kriz masalar�ndan bu ve benzeri konularda yard�m istenebilir. E�er m�mk�n de�ilse durumlar�n� mutlaka resmi g�revlilere iletmelidirler. Sosyal Hizmetler ve �ocuk Esirgeme Kurumu bu konuda yard�ma haz�r kurulu�lardan biridir. Depremden sonra kurtarma veya sa�l�k gibi hizmetleri veren ki�iler ise �al��malar� s�ras�nda her zaman engelli ki�ilerin durumlar�n� g�z �n�nde bulundurmal�d�r.

Sa�l�k Hizmetleri Sendikas� (SAH�MSEN) Engelliler Komisyon Ba�kan� Ay�e Sar�, depremin ard�ndan yapt�� sosyal medya payla��m�nda engellilerin depremde ya�ayaca�� sorunlara dikkat �ekerek, �Depremde engelli vatanda�lar�n binalardan tahliyesi... Solunum cihaz�na ba�l� olanlar�n tahliyesi ve cihazlar�n �al��mas� i�in elektrik kayna��... Evlerinden ��kan engellilerin ihtiyac� olan ara� ve gere�lerin; tekerlekli sandalye, baston, beyaz baston, i�itme cihaz�, koklear implant pili... Bunlar�n haz�r bulundurulmas�... ��itme engelliler g��k alt�nda ne yapacaklar... Konu�ma engelliler seslerini nas�l duyuracaklar... K�rler, az g�renler... Toplanma alanlar�na eri�im... Kentsel d�n��m diyorlar ama acil eylem planlar�nda Engelliler ve Ya�l�lar yok...� dedi.

SAH�MSEN Engelliler Komisyon Ba�kan� Ay�e Sar�, deprem gibi do�al afetlerde �Toplanma alanlar�nda engelli var m� �zellikle sorulsa. K�r, sa��r, tekerlekli sandalyeli... Adam k�rd�r, beyaz bastonunu almadan evden ��km��t�r. Sa��rd�r i�itme cihaz� evde kalm��t�r. Tekerlekli sandalyesi evdedir. Toplanma yerinde bu gibi insanlar var m�, sorulur... Solunum cihaz�na ba�l� olup, apar topar cihazdan ayr�l�p d��ar� ��kar�lan var m�, cihaz yanlar�nda ise bunlara elektrik g�� kayna�� gerekir. Ne bileyim... �l�elerde, k�ylerde... Muhtarlara sorulsun. En az�ndan �Birileri engellilerin ihtiya�lar�n� g�zetiyor. Biz de bakal�m etraf�m�zda engelli biri var m�?� der... Y�ksek sesle �Aran�zda engelli var m�?� diye sorulur... ��aret dili terc�man� vard�r belki o da toplanma alan�nda bu soruyu i�aret dili ile sorabilir� Sesi duyulmayanlar�n, Sesini duyuramayanlar�n SES� OLUNMALI bug�n...� dedi.

S�z�n �z� olarak, gerek ilimizde gerekse de �lkemizde bir daha do�al afetlerin ya�anmamas�, insanlar�n burnunun dahi kanamamas� ve evlerinin y�k�lmamas� en b�y�k dile�imdir. Her insan�n dile�inin de bu oldu�una eminim. Bu dileklerin ger�e�e d�n��mesi i�in yetkililerin art�k kal�c� ��z�mler �retmesini ve yasalarda gerekli d�zenlemeleri yaparak evrensel standartlarda bina yap�lmas�n� sa�lamalar� gerekmektedir. En ufak �iddetteki bir depremde dahi y�k�lacak bina yapanlar�n ve buna bilerek ya da bilmeyerek ruhsat ve onay veren t�m yetkililerin toplu �l�me sebebiyet verme su�lamas�yla yarg�lanmalar� i�in ceza kanununda da de�i�iklik yap�lmas�n�n vakti geldi de ge�iyor� Bunlar� yapmad��m�z s�rece do�al afetlerde kaybetti�imiz canlar�n ard�ndan timsah g�zya�lar� d�kmenin hi�bir faydas� olmad�� gibi kendi kendimizi kand�r�p durmu� oluruz�

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Acil Eylem Planlar�nda Engellilere Yer Yok ba�l�kl� yaz� AliHaydar taraf�ndan 14.02.2020 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.